क्यालिफोर्निया – गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) क्यालिफोर्निया च्याप्टर र “नागरिकता खोई” अभियानले शनिबार क्यालिफोर्नियामा आयोजित एक विशेष कार्यक्रममार्फत गैरआवासीय नेपाली नागरिकताका विषयमा गम्भीर छलफल गरेका छन्। कार्यक्रममा सहभागी प्रवासी नेपालीहरूले गैरआवासीय नेपाली नागरिकतालाई सरकारी निकायहरूले अवमूल्यन गरेको भन्दै जन्मसिद्ध वंशजको नागरिकताको निरन्तरता कायम राख्न माग गरेका छन्।
“नागरिकता खोई” अभियानका संयोजक वासुदेव घिमिरेले विगत डेढ़ वर्षदेखि नेपालमा व्यवसाय सञ्चालन गर्दा गैरआवासीय नागरिकताको कारण सरकारी निकायहरूबाट सामना गर्नुपरेका कठिनाइबारे चर्चा गर्दै, जन्मसिद्ध रूपमा प्राप्त वंशजको नागरिकता निरन्तरता दिँदा नेपाल सरकारलाई कुनै हानी नहुने स्पष्ट पारे।
वंशजको नागरिकता निरन्तरता: आर्थिक योगदानको अवसर
घिमिरेका अनुसार, यदि वंशजको नागरिकताको निरन्तरता सुनिश्चित गरिएमा प्रवासी नेपालीहरूले नेपालमा निर्धक्क रूपमा व्यवसाय सञ्चालन गर्न सक्नेछन्, जसले देशलाई अर्बौं डलरको रेमिट्यान्स र प्रत्यक्ष लगानीको अवसर सिर्जना गर्नेछ। यस विषयमा विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरू, सांसदहरूसँग छलफल भइसकेको र नेपाललाई यसबाट कुनै हानि नहुने विषयमा जानकारी गराइसकिएको उनले उल्लेख गरे।
पत्रकार तारा बराल, जो झन्डै डेढ़ वर्षअघि अमेरिका छाडेर नेपाल फर्किएका थिए, उनले पनि गैरआवासीय नेपाली नागरिकता प्राप्त गरेपछि भोग्नुपरेका कठिनाइहरूबारे आफ्ना अनुभवहरू साझा गरे। उनले प्रवासी नेपालीहरूलाई नागरिकता प्रदान गर्ने विषयलाई नेपाल सरकारले अझ उदार बनाउनुपर्नेमा जोड दिँदै वंशजको नागरिकता निरन्तरता नेपालको हितमा हुने बताए।
प्रवासी नेपालीहरूप्रति राज्यको धारणा बदल्नुपर्ने माग
कार्यक्रममा सहभागी वक्ताहरूले प्रवासी नेपालीहरूलाई नागरिकता सन्दर्भमा नेपाल सरकारले अझ सहज र समावेशी नीति अबलम्बन गर्नुपर्ने धारणा राखे। केही वक्ताहरूले नेपाल १९औं शताब्दीको सोचबाट अझै मुक्त नभएको टिप्पणी गर्दै, विश्वका थुप्रै देशका कार्यकारी प्रमुखहरूसमेत दोहोरो नागरिकता धारण गरिरहेको अवस्थामा नेपालले यस विषयमा आधुनिक र व्यावहारिक नीति अवलम्बन गर्नुपर्ने बताए।
एनआरएनएका पदाधिकारीहरूको धारणा
कार्यक्रममा गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) अमेरिकाका आईसीसी सदस्य उत्तम कार्की, संरक्षक समिति सदस्य पूर्ण बानियाँ, बोर्ड सदस्य रीता देवी प्रधान, नेपाली जनसम्पर्क समिति क्यालिफोर्निया च्याप्टरका सभापति नारायण खनाल, नेपाली एसोसिएसन अफ नर्दन क्यालिफोर्नियाका अध्यक्ष प्रितेश कार्की, तामाङ एसोसिएसन क्यालिफोर्नियाका अध्यक्ष सूरज पाख्रीन, एनआरएनए अमेरिकाका पश्चिम ब्युरो प्रमुख विष्णु खत्री, तथा च्याप्टरका कोषाध्यक्ष तेजेन्द्र बराल लगायतका व्यक्तित्वहरूले एनआरएनएले नागरिकताको निरन्तरता सुनिश्चित गर्न हालसम्म उठाएका कदमबारे जानकारी गराएका थिए।
कार्यक्रमका सभापति हरी ओझाले प्रवासी नेपालीहरूको नागरिकता सम्बन्धी मुद्दालाई अझ सशक्त बनाउने आवश्यकता रहेको औंल्याए। कार्यक्रमका संचालक जनकराज ढुंगानाले एनआरएनएको आन्तरिक राजनीतिक स्वार्थका कारण संस्थाले बोकेका महत्वपूर्ण मुद्दाहरू कमजोर भइरहेको बताए।
कार्यक्रममा सहभागीहरूले राजनीतिक नेतृत्वलाई प्रवासबाट पर्याप्त दबाब दिन नसक्दा र एनआरएनएभित्र पदको विवादले मूल मुद्दा ओझेलमा परेको चिन्ता व्यक्त गरे।
निष्कर्ष
गैरआवासीय नेपालीहरूको नागरिकता सम्बन्धी बहसमा व्यापक चासो र सक्रियता देखिएको यो कार्यक्रम नेपाल सरकार र सम्बन्धित निकायहरूलाई प्रवासी नेपालीहरूको अधिकारप्रति गम्भीर बन्न प्रेरित गर्ने विश्वास गरिएको छ। वंशजको नागरिकताको निरन्तरता सुनिश्चित गर्न कानुनी सुधार आवश्यक रहेको भन्दै सहभागीहरूले यस अभियानलाई अझ सशक्त बनाउनुपर्नेमा जोड दिए।
