काठमाडौ, जेठ १६- लकडाउन उल्लङ्घन गर्नेलाई शुक्रबार सदरमुकाम बेनीबाट नियन्त्रणमा लिएर भ्यानमा लैजाँदै सुरक्षाकर्मी । म्याग्दीमा एक जनामा सङ्क्रमण पुष्टि भएसँगै बन्दाबन्दी उल्लङ्घनकर्तालाई नियन्त्रणमा लिन थालिएको छ ।

लहान, १६ जेठ – सिरहाका विभिन्न गाउँपालिकास्थित क्वारेन्टिनमा बसेकाहरुले सरसफाइमा ध्यान नदिँदा क्वारेन्टिनस्थल दुर्गन्धितसँगै सङ्क्रमण समुदायमै फैलिने जोखिम बढेको छ । भारतबाट फर्केर सिरहाको बरियारपट्टि र औरही गाउँपालिकास्थित क्वारेन्टिनमा बसेकाहरुले जथाभावी फोहर फाल्ने र व्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान नदिँदा क्वारेन्टिनस्थल दुर्गन्धित बन्नुका साथै समुदायमै कोरोना फैलिने जोखिम बढ्ेको हो ।

बरियारपट्टि गाउँपालिका–३ स्थित जनता माध्यमिक विद्यालय प्राविधिकको क्वारेन्टिनमा बसेकाहरुले चिया नास्ता र खाना खाएको कागजको प्लेट तथा प्लाष्टिकको गिलास जथाभावी फाल्दा क्वारेन्टिनस्थल दुर्गन्धित बनेको स्थानीयवासीले गुनासो गरेका छन् । “प्लेट, गिलास र प्लाष्टिकका झोला जताततै फालिएको छ”, बरियारपट्टि गाउँपालिकाका मुकेश यादवले भन्नुभयो, “जसका कारण क्वारेन्टिनस्थल त दुर्गन्धित बनेको छ नै जथाभावी फालिएको फोहरका कारण बस्तीमा कोरोना भाइरससँगै अन्य रोगको सङ्क्रमण फैलिने जोखिम बढ्ेको छ ।” क्वारेन्टिनमा बसेकाहरुले व्यवस्थितरुपमा फोहर नफाल्दा यतिबेला क्वारेन्टिनस्थल वरिपरि दुर्गन्धले त्यहाँ जान नसक्ने अवस्था रहेको उहाँको भनाइ छ ।

बरियारपट्टि गाउँपालिकाले बनाएको सो क्वारेन्टिनमा भारतबाट फर्किएका ६८ जना बसिरहेका छन् । क्वारेन्टिनमा बसेकाका लागि बरियारपट्टि बजारबाट प्लाष्टिकको झोलामा खाना प्याकिङ गरी पु¥याउने गरिएको छ । होटल सञ्चालकले प्लाष्टिकको झोलामा प्याकिङ गरी पठाएको खाना, नास्ता र चिया खाएपछि प्लेट र गिलास खाल्डो खनेर पुर्नुपर्नेमा त्यसो नगर्दा क्वारेन्टिनस्थल दुर्गन्धित हुनाका साथै ती फोहर बस्तीसम्मै पुग्ने गरेकाले बस्ती नै सङ्क्रमणको जोखिममा रहेको स्थानीयवासी बताउँछन् ।

बरियारपट्टि गाउँपालिकासँगै टाँसिएको औरही गाउँपालिकाको क्वारेन्टिनमा पनि यस्तै समस्या देखिएको स्थानीयवासीले गुनासो गरेका छन् । “क्वारेन्टिनस्थलमा थोरै सङ्ख्यामा शौचालय छ”, औरही गाउँपालिका–४ का शिवदयाल यादवले भन्नुभयो, “जसका कारण क्वारेन्टिनमा बसेकाहरु खुल्लारुपमै शौच गर्दा दुर्गन्ध फैलिएको छ, वरिपरि बस्ने अवस्था छैन ।”

औरही गाउँपालिकाले स्थानीय विद्यालयमा बनाएको क्वारेन्टिनमा अहिले ५५ जना बसेको प्रहरी चौकी औरहीका प्रहरी हवल्दार उमेश यादवले बताउनुभयो । “क्वारेन्टिनमा बसेकाहरुले क्वारेन्टिन नजिकै रहेको पोखरीको डिलमा खुल्ला शौच गर्नाका साथै प्लेट र गिलाससमेत फाल्ने गरेका कारण पोखरीसमेत दुर्गन्धित बनाएको छ”, औरहीका अर्का स्थानीय दिलीप यादवले भन्नुभयो, “यो विषयमा पटक पटक गाउँपालिकाका अध्यक्षलाई जानकारी गराउँदासमेत सरसफाइतर्फ कुनै पहल हुन सकेको छैन ।” जसका कारण सिङ्गो गाउँले समस्यामा परेको उहाँले बताउनुभयो ।

यता बरियारपट्टि गाउँपालिकाका अध्यक्ष सन्तोष महतोले क्षमताभन्दा बढी व्यक्ति आएकाले क्वारेन्टिन व्यवस्थापन गर्न समस्या भइरहेको बताउनुभयो । “क्वारेन्टिनमा ५० जना राख्न सक्ने क्षमता छ, त्यहीअनुसार हामीले श्यया, झुल, साबुनलगायतको व्यवस्था मिलाएका छौँ, तर त्योभन्दा बढी व्यक्ति भएकाले व्यवस्थापन मिलाउन समस्या भइरहेको छ ।” भारतबाट फर्किएका अधिकांशमा कोरोना सङ्क्रमण देखिएकाले क्वारेन्टिनको सरसफाइ गर्न बाहिरका व्यक्ति नमानेकाले पनि फोहर थुप्रिएको उहाँले स्वीकार्नुभयो ।

“क्वारेन्टिनको सरसफाइ गरिदिन थुप्रै व्यक्तिलाई आग्रह गरेँ तर कसैले मानेनन्”, गाउँपालिकाका अध्यक्ष महतोले भन्नुभयो, “त्यसपछि झाडु किनेर क्वारेन्टिनमा बसेकालाई नै सरसफाइ गर्न जिम्मा दिएका छौँ, उहाँहरुले भित्र मिलाएर सरसफाइ गर्ने गरे पनि बाहिर सरसफाइ हुन सकेको छैन ।” “विद्यालयमा भएका चारवटा शौचालयबाट नपुग्ने भएपछि थप ६ वटा शौचालय बनाएका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “हामीले शौचालय त बनाइदियौँ तर शौचालय सफा गर्ने व्यक्ति नहुँदा दुर्गन्धित बनेको छ, के गर्ने के नगर्ने भन्ने हामीलाई समस्या भइरहेको छ ।” सरसफाइको समस्या भएपछि स्थानीयवासीबाट क्वारेन्टिन अन्यत्र सार्न दबाब आउने थालेको गाउँपालिका अध्यक्ष महतोको दुखेसो छ । यद्यपि वैकल्पिक उपायबारे सोचिरहेको उहाँको भनाइ छ ।

“एकातिर भारतबाट दैनिक आउनेको सङ्ख्या बढ्दै गएको छ अर्काेतिर कोरोना परीक्षण गर्ने किट छैन”, औरही गाउँपालिकाका अध्यक्ष सिद्धार्थ यादवले भन्नुभयो, “किट नभएपछि क्वारेन्टिनमा १४ दिन बिताएकालाई पनि घर पठाउन सकिरहेका छैनौँ ।” जसका कारण क्वारेन्टिनको व्यवस्थापनसँगै सरसफाइमा चुनौती बढ्दै गएको अध्यक्ष यादवको कथन छ । सिरहाका विभिन्न स्थानमा रहेका क्वारेन्टिनमा एक हजार ५१४ जना बसिरहेका छन् ।

भारतबाट फर्किनेको सङ्ख्या दिनहुँ बढ्दै गएपछि जिल्लाको भगवानपुर, बरियारपट्टि, माड्र, औरही, लहान नगरपालिका, गोलबजार नगरपालिका र मिर्चैया नगरपालिकामा क्वारेन्टिनमा श्यया सङ्ख्या बढाउने तयारी भइरहेको छ । “सिरहामा पहिला २६५ क्वारेन्टिन श्यया थियो”, सिरहाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी सरोजप्रसाद गुरागाईंले भन्नुभयो, “तर अहिले हामीले प्रमुख ६ स्थानमा क्वारेन्टिन थप गरेका छौँ, जिल्लामा क्वारेन्टिन श्यया ९०० पु¥याएका छौँ ।”

“प्रदेश नं २ सरकारले समेत जिल्लामा पहिलाको भन्दा ८० आइसोलेशन श्यया थप्ने निर्णय गरेको छ, हामीले पनि थप्ने तयारी गरिरहेका छौँ”, प्रजिअ गुरागार्इंले भन्नुभयो, “ सम्भवतः जिल्लामा आइसोलेशन श्यया १०० पु¥याउने छौँ, त्यसैले जिल्लामा क्वारेन्टिन र आइसोलेशनको खासै समस्या छैन, किटकै बढी समस्या छ ।” किटको व्यवस्थापन जति छिटो हुन्छ, त्यति नै राम्रो हुन्छ उहाँको भनाइ छ । सिरहामा कोरोना सङ्क्रमितको सङ्ख्या हालसम्म दुई प्रहरी कर्मचारीसहित १४ जना पुगेको छ ।(रासस)

काठमाडौ, जेठ १६- भारतबाट आएका डोटी, बोगटान फुड्सिल गाउँपालिकाका नागरिकलाई गाउँपालिकाले निर्माण गरेका क्वारेन्टिनमा राख्न शुक्रबार दिपायलबाट लगिँदै ।

रौतहट । नेपालमा कोरोना महामारीको रुपमा फैलिँदै गएको छ । आज मात्रै रौतहटमा ५६ जना कोरोना भाईरसको संक्रमित थपिएका छन् । रौतहटमा योसहित संक्रमितको संख्या १ सय ८३ पुगेको स्वास्थ्इ मन्त्रालयका प्रवक्ता विकाश देवकोटाले जानकारी दिए ।

संक्रमितहरु मध्ये राजपुर नगरपालिकाका ३३ जना, इशनाथ नगरपालिकाका १५ जना, मौलापुर नगरपालिका ६ तथा वौद्धिमाइ नगरपालिकाका २ जना रहेको बताइएको छ ।

संक्रमित पुष्टि भएका सबैको स्वास्थ्य स्थिति सामान्य रहेको बताइएको छ । अझैपनि स्वाव परीक्षणको रिर्पोट आउने क्रम जारी रहेकाले संक्रमितको संख्या अझै बढ्न सक्ने बताइएको छ । आज संक्रमण पुष्टि भएका सबै भारतबाट आएको बताइएको छ । योसँगै नेपालमा कोरोना संक्रमितको संख्या १२१२ पुगेको छ ।

नयाँ संक्रमितमध्ये १६५ पुरुष र ५ जना महिला रहेको मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. विकास देवकोटाले शुक्रबार आयोजित नियमित पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी दिए । प्रवक्ता देवकोटाका अनुसार संक्रमित हुनेमा झापाका २८, सप्तरीका ४, बाराका ४, पर्साका ५, म्याग्दीका १, बाँकेका १०, नवलपरासी बर्दघाटका २, कपिलवस्तुका ५१, रौटहटका ५६, सर्लाहीका ५, रुपन्देहीका १ र दाङका २ जना रहेका छन् । रौतहटमा १० हजार बढी भारतबाट फर्कन अनुमान गरिएको छ ।

एजेन्सी । मानिसलाई भाइरल हुने एक अवसर भए पुग्छ । त्यही फाइदा उठाउँदै भारतकी एक वयोवृद्धा हजुरआमाले ब्यापक चर्चा पाएकी छिन् । बृद्ध हजुरआमाले धाराप्रवाह अँग्रेजी बोलेको भिडियो भिडियो सामाजिक संजालमा भाइरल बनिरहेको छ । भाइरल भिडियोमा सेतो कमिज र रातो साडी लगाएकी भगवानी देवीले गान्धीका बारेमा फरर अंग्रेजीमा भनेको सनिन्छ ।

उनले गान्धीको जानकारी दिदै उनको अहिंसा मूलक विचार र प्रेमको विस्तार धाराप्रवाह अंग्रेजी भाषामा नै गर्दछिन् । जुन भिडियोलाई आईपीएस अधिकारी अरुण बोथराले पहिलो पटक ट्विटरमा शेयर गरेका थिए ।

जसमा उनले क्याप्सन दिएका छन्, तपाई यि बुजुर्ग महिलाको अंग्रेजी बोल्ने टेष्टमा १० नम्बरमा कति नम्बर दिनुहुन्छ रु उनले शेयर गरेको यो भिडियो अहिले विश्वभर चर्चित बनेको छ । तथापी ति महिलाको बिषयमा भने जानकारी खुलाइएको छैन । भिडियो दिनप्रतिदिन थप भाइरल बन्दै गइरहेको छ ।

हेटौँडा, १६ जेठ – वाग्मती प्रदेशको गौरवको आयोजनाका रुपमा अगाडि सारिएको पोष्टबहादुर बोगटी भीमफेदी कुलेखानी सुरुङमार्ग निर्माणमा सङ्घीय सरकारले समेत साझेदारी गर्ने भएको छ । अर्थमन्त्री युवराज खतिवडाले प्रस्तुत गर्नुभएको बजेटमा प्रदेश राजधानी हेटौँडा र सङ्घीय राजधानी काठमाडौँलाई जोड्ने सुरुङमार्गमा सहलगानीमा कार्य सम्पन्न गर्ने उल्लेख छ । सुरुङमार्गमा सङ्घीय सरकारको समेत सहभागिता निश्चित भएपछि तोकिएकै समयमा काम सम्पन्न हुने वातावरण बनेको छ ।

वाग्मती प्रदेशका मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेलले आगामी चार वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिएको उक्तमार्गको निर्माण केबल बाटो छोटो गराउने उद्देश्यले मात्र नभई इन्धन, मोटरपार्टस् आदिमा खर्चहुने राज्यको ठूलो धनराशिको बचत, दुर्घटना न्यूनीकरण र उपत्यकाकेन्द्रित जनघनत्वको विस्तारलगायत दीर्घकालीन महत्वका आधारमा गर्न लागिएको बताउनुभयो । प्रदेश राजधानी हेटौँडा र सङ्घीय राजधानी काठमाडौँलाई जोड्ने प्रदेशकै गौरव र रुपान्तरणकारी आयोजनाका रूपमा रहेको यो सुरुङमार्ग निर्माणको डिपिआरसमेत तयार भइसकेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

मुख्यमन्त्री पौडेलले देशको आर्थिक विकासको मेरुदण्डको रुपमा रहेको यो सुरुङमार्गको निर्माणलाई विशेष प्राथमिकता दिएको बताउँदै नेपालको दीर्घकालीन विकासमा यो सुरुङमार्ग कोसेढुङ्गा सावित हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । सुरुङमार्ग निर्माणपछि हेटौँडा—काठमाडौँ एक घण्टामा आउन सक्ने र यसले देशको समग्र अर्थतन्त्रको विकासमा उल्लेख्य भूमिका निर्वाह गर्ने बताउँदै उहाँले हेटौँडा–भीमफेदी, भीमफेदी–कुलेखानी सडक र सिस्नेरी काठमाडौँ सडकलाई फराकिलो बनाइने योजना प्रदेश सरकारको रहेको जानकारी दिनुभयो ।

भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्री रामेश्वर फुयाँलले सुरुङमार्गको विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन तयार भई यसको निर्माणका लागि बोलपत्र आह्वान गर्न लागिएको बताउँदै यो आयोजनालाई डिजाइन एण्ड बिउल्ट प्रक्रियाबाट आगामी चार वर्षभित्र निर्माण कार्य सम्पन्न गरिने लक्ष्य लिएको छ भन्नुभयो ।

भारतबाट हाल अमलेखगञ्जसम्म आएको पेट्रोलियम पाइपलाइन सुरुङमार्ग हुँदै काठमाडौँ पु¥याउने योजना पनि सुरुङमार्ग निर्माणसँगै जोडेर अगाडि बढाइने योजना रहेको जनाइएको छ । पाइपलाइनले पनि देशको ठूलो ढुवानी खर्च बचत गर्ने सरकारको अनुमान छ । मुख्यमन्त्रीका प्रमुख स्वकीय सचिव अनुप पौडेलले सुरुङमार्ग सञ्चालनमा आएपछि इन्धन र स्पेयर पार्टस्मा वार्षिक रु एक अर्बभन्दा बढी रकम बचत हुने बताउनुभयो ।(रासस)

सामाजिक सञ्जालमा अहिले नवराज विकको प्रेमीका भनिएकी युवती भन्दै एउटा अडियो सार्वजनिक भएको छ । जसमा सुरुमा एक महिला बोल्छिन्, जसमा उनी युवतीको आमा भनेर सम्बोधन गरिएको छ । फोन गर्ने ब्यक्तिले तपाईको छोरी पनि संगै छन् ? भनेर प्रश्न गर्छन, ति महिलाले संगै छ भनेर फोन दिएको बुझ्न सकिन्छ । अनि नवराजको प्रेमिका भनिएकी युवती परिचय दिएर केही प्रश्न गरिएको छ । जसमा उनीहरुको प्रेम सम्बन्धका बारेमा प्रश्न गरेका छन् ।

उनले जवाफमा पहिलो आफ संग संधै कुराकानी हुने, नवराजको घरमा पनि आफु गएर बसेको ति युवतीले स्वीकार गरेको सुनिन्छ । उनले भनेकी छन्, पहिलो कुराकानी हुन्थ्यो, तर गएको फागुन देखि उ संग कुरा भएको थिएन । मलाई राम्रो लागेन त्यही भएर छोडेको हो । हिँजो पनि म संग कुरा भएन । उ वाहिर आएको थियो भन्ने थाहा पाएकी थिए, म घरमै टिभी हेरेर बसेकी थिए । गाउँमा हल्ला भएको पनि थाहा पाए । भिडियो हेर्नुहोस

सप्तरी, १६ जेठ – सप्तरीमा आइसोलेशन वार्डको अभावमा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएका सङ्क्रमितलाई क्वारेन्टिनमा नै राखिएको छ । सङ्क्रमण पुष्टि भएपछि आइसोलेशनमा राखेर उपचार तथा रेखदेख गर्नुपर्ने भए पनि श्ययाको अभावमा सङ्क्रमितलाई क्वारेन्टिनमा राख्नुपरेको गजेन्द्रनारायण सिंह अस्पतालले जनाएको छ ।

अस्पतालका प्रमुख मेडिकल सुपरिटेन्डेण्ट डा चुमनलाल दासका अनुसार अस्पतालमा रहेका २४ श्यया भरिएको छ । सङ्क्रमितको सङ्ख्या ३३ पुगिसकेकाले अन्य व्यवस्था नहुँदासम्म उहाँहरुलाई बसिरहेकै क्वारेन्टिनमा अलग्गै राख्न लगाइएको उहाँले बताउनुभयो । क्वारेन्टिनमा राखिएका सङ्क्रमितको अवस्था सामान्य रहेको उहाँले बताउनुभयो ।

मन्त्रालयले बिहीबार नयाँ सार्वजनिक गरेको सप्तरीको १४ जनामा बोदे बर्साइनका १२ जना तथा खडक नगरपालिका र विष्णुपुर गाउँपालिकाका एक÷एकजना थिए । बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, धरानमा भएको परीक्षणअनुसार राजविराज–१० का नयाँ चारजना पुरुषमा सङ्क्रमण देखिएको स्वास्थ्य कार्यालयले जनाएको छ ।

प्रतिष्ठानले जानकारी दिएको यहाँका चार, मन्त्रालयले पुष्टि गरेका बोदे बर्साइनका तीन, खडक नगरपालिका र विष्णुपुर गाउँपालिकाका एक÷एकजनालाई गएराति यहाँस्थित आइसोलेशनमा ल्याइएको छ । यसअघि आइसोलेशनमा डाकनेश्वरीका तीन, बलान बिहुलका तीन, सुरुङ्गाका एक र बोदे बर्साइनका आठ गरी १५ जना रहेका छन् ।

आइसोलेशन वार्डका २४ श्यया नै भरिएपछि स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले बिहीबार कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि गरेका १४ जनामध्ये बोदे बर्साइनका नौजना क्वारेन्टिनमै रहेका छन् । आइसोलेनशमा राख्नका लागि अस्पतालमा श्यया खाली नभएका कारण क्वारेन्टिनमै अलग्गै राखिएको मेडिकल सुपरिटेन्डेण्ट डा दासले बताउनुभयो ।(रासस)

चिप्लेढुङ्गा, १६ जेठ- पोखरा महानगरपालिका वडा नं १९, लामाचौरमा मकैबारीमा एक हुल बाँदर मकै खाएर बसिरहेको थियो । बाँदर धपाउँदा धपाउँदा हैरान भएर आफ्नै बारीको मकै बाँदरले सत्यानाश गर्दा टुलुटुलु हेर्नाको विकल्प किसानलाई छैन ।

“बारीमा मकै छर्नु मात्र, सधैंँ यस्तै हुँदा कति साध्य लाग्छ बिहानदेखि बेलुकासम्म हेरेर बस्न ? अब त दिक्क लागिसक्यो, खेती नै नगर्ने सोचमा पुगेको छु ।” बाँदरले बारीका मकै छरपष्ट पारेर बोट खाली गरेको देखेपछि स्थानीयवासी किसान मोहनबहादुर खत्रीले चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो । “यस्तो भएपछि कसरी खेती लगाउने, देखिहाल्नुभयो” बाँदरले खाएको बारी देखाउँदै उहाँले भन्नुभयो । खत्रीले आफूले लगाएको बाली बाँदरले सखाप पार्न थालेपछि खेतीयोग्य केही जमीन नै कुखुरा पाल्नका लागि भाडामा दिनुभएको छ ।

मकैबारीभन्दा केही तल गह्रामा आली सम्याउँदै गर्नुभएका स्थानीयवासी पार्वती भण्डारीले दैनिक रु पाँच सय दिई हेरालु राखेर खेती जोगाउनुपर्ने बाध्यता रहेको गुनासो गर्नुभयो । “सधँै यस्तै दुःख, मेहनतको त मूल्य नै छैन, खेती जोगाउन साह्रै मुश्किल छ, अब धान रोपेपछि दैनिक ५ सय दिई हेरालु राखेर खेती जोगाउनुपर्छ । किसानका आवाज सुन्ने कुनै सरकार भएन ।” उहाँले जतिपल्ट बाँदर नियन्त्रणका लागि सरकारसँग आग्रह गरे पनि समाधान नभएपछि दिक्क भएको बताउनुभयो । उहाँलाई मास, भटमास, धान र मकै जे लगाए पनि बाँदरबाट जोगाउन गाह्रो भएको छ ।

वडाध्यक्ष शोभामोहन पौडेलले बाँदर व्यवस्थापनको उचित प्रबन्ध हुन नसक्दा बाँदर विरोधी खेतीमा जोड दिन किसानलाई आग्रह गर्न थालिएको बताउनुभयो । “बाँदर नियन्त्रण स्थानीय तहबाट हुने सम्भावना देखिँदैन, सबैले बाँदर नियन्त्रण भएन भन्नुहुन्छ, नियन्त्रणको उपयुक्त उपाय दिनुहुँदैन, संघीय सरकारले नै नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा नै बाँदर नियन्त्रणको विषय समेट्नुपर्ने हो, निकै जटिल, भन्दा सामान्य सुनिन्छ तर कार्यान्वयनको पक्ष भनेजस्तो सहज छैन ।”

उहाँका अनुसार वडा नं १९ का २१ ठाउँमा बाँदरबाट किसान सताइएका छन् ।
“हेरालुका लागि मासिक २० हजार रुपियाँ दिएर खेती जोगाउन पनि सहज हुन्न, यदि दीर्घकालीन रुपमा बाँदर नियन्त्रण हुन्छ भने ५० लाख रुपियाँ छुट्याउन पनि समस्या थिएन, उपयुक्त विकल्प नै भेटेका छैनौँ ।” उहाँले बाँदर रुखमा बस्ने भएकाले तारबार जालीले पनि सम्भव नहुने बताउनुभयो ।

उहाँले भन्नुभयो “वन संरक्षण गर्नुपर्ने, बाँदर मार्न पनि नपाइने कानून छ, समस्या दिनदिन थपिएको छ । त्यसैले बाँदर विरोधी खेतीको लागि अदुवा, बेसार, अम्रिसो, खेतीतर्फ जोड दिनुपर्ने देखिएको छ ।” लामाचौरदेखि सार्दीखोलासम्म, काभ्रे जङ्गलदेखि घार्मीसम्म जताततै बाँदरले सताएको छ । केन्द्रबाटै स्पष्ट नीति नआएसम्म स्थानीय तहबाट मात्र समस्याको समाधान हुन नसक्ने उहाँको भनाइ छ ।

स्थानीयवासी राधा गौतमले बाँदर आतङ्कले साह्रै सताएपछि प्रशासनको स्वीकृृतिमा २०६७ सालमा नै आलुबम पड्काएर बाँदर धपाउने प्रयास भए पनि सफल नभएको बताउनुभयो । “हामीले साविकको लामाचौर गाविस ५ र ६ मा महिला समाजकल्याण आमा समूहमार्फत ‘वन्यजन्तु जोगाउने कि खेती जोगाउने’ भनेर जिल्ला प्रशासन पुगेका थियौँ । प्रत्येक घरधुरीबाट २ सय रूपियाँ उठाएर प्रशासनको सहयोग र वडा प्रहरी कार्यालय बगरको समन्वयमा बाँदर धपाउन आलु बम फालेर केही दिन पहल पनि ग¥यौँ तर आगो बालेर बम फाल्दा एक दिन मेरो हातमै बम पड्क्यो, तत्काल अस्पताल गएर निको भयो”, हातमा लागेको चोटको खत देखाउँदै गौतमले भन्नुभयो ।

त्यस दिनदेखि डराएर बाँदर धपाउने अभियान रोकिएको उहाँले बताउनुभयो । बाँदर नियन्त्रण नहुँदा कृषितर्फ किसान निरुत्साहित हुँदै गएकाले पहिला बाँदरबाट कृषि जोगाउन विशेष पहल भएपछि बल्ल अरु योजनामा बहस उपयुक्त हुने उहाँको भनाइ छ । (रासस)

काठमाडौ, जेठ १६- बागलुङ, स्याङ्जा, नवलपुर र म्यादीमा समेत कोरोना भाइरस ९कोभिड–१९० को सङ्क्रमित फेला परेसँगै गण्डकी प्रदेशमा उच्च सतर्कता अपनाउन शुरु गरिएको छ ।

प्रदेशको राजधानी पोखरासहित प्रवेशका मुख्य नाका तथा बजार क्षेत्रमा जाँचलाई कडाइ गरिएको छ । हालसम्म कोभिड–१९ पुष्टि भएकाको सङ्ख्या १९ पुगेको छ । दुईजना भने उपचारपछि निको भएर घर फर्किसकेका छन् ।

सङ्क्रमितको सङ्ख्या वृद्धि हुन थालेसँगै प्रदेशमा कोरोना रोकथाम, नियन्त्रण तथा व्यवस्थापनका लागि गठित उच्चस्तरीय समितिले नाकामा कडाइ गर्ने, जारी बन्दाबन्दीलाई थप प्रभावकारी बनाउने तथा छिमेकी मुलुक भारतबाट आएका सबैको पिसिआर परीक्षण गर्ने निर्णय गरेको छ ।

प्रदेशको नाकामा आइपुगेका व्यक्तिलाई सुरक्षित रुपमा सम्वन्धित जिल्लाको गाउँपालिकामा लगेर क्वारेन्टिनमा राख्न समितिले ११ वटै जिल्लामा कोरोना रोकथामका लागि गठित जिल्लास्तरीय क्राइसिस म्यानेजमेन्ट सेन्टर ९सिसिएमसी०लाई निर्देशन दिएको छ ।

उच्चस्तरीय समितिका संयोजकसमेत रहनुभएका मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले नवलपुरको त्रिवेणी, दाउन्ने, गँैडाकोट, स्याङ्जाको राम्दी, तनहुँको आँबुखैरेनी, बागलुङको बुर्तिवाङलगायत प्रदेशका प्रमुख नाकामा थप कडाइ गर्न प्रदेशको आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयलाई निर्देशन दिएको जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार अन्यत्रबाट समेत लुकीछिपी प्रदेशमा छिर्ने गरेकाले त्यसमा समेत कडाइ गर्न सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिइएको छ ।

समितिको बिहीबार बसेको बैठकले छिमेकी मुलुक भारतलगायत देशका अन्य भागबाट नाकामा आएकाहरुलाई सुरक्षित साथ सम्बन्धित जिल्लाको क्वारेन्टिनमा राखिने र भारतबाट आएका सबैको अनिवार्य पिसिआर परीक्षणको व्यवस्था मिलाउने निर्णय गरेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

“प्रदेशमा अहिले सङ्क्रमण बढिरहेको अवस्थामा प्रदेशका मुख्य र साना नाकामा समेत कडाइ गर्ने र नाकामा आएकाहरुलाई सम्बन्धित ठाउँमा पु¥याएर अनिवार्य पिसिआर परीक्षण गर्ने निर्णय गरेका छौँ ।” उहाँले भन्नुभयो, “विगत दुई महिनादेखि कोभिड–१९ सङ्क्रमण रोक्न फ्रन्टलाइनमा खटिएका स्वास्थ्यकर्मी, सुरक्षाकर्मीलगायतको समेत पिसिआर परीक्षण गर्छौँ ।”

प्रदेशमा कोरोना रोकथामका लागि यसअघि सरकारले रु १५ करोडको रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचार कोष स्थापना गरेको थियो । सो कोषको रकम सकिन लागेकाले उच्चस्तरीय निर्देशक समितिको बैठकले थप रु १५ करोड विनियोजनका लागि सरकारसमक्ष सिफारिस गर्ने निर्णय गरेको छ ।कोषमा रकम थप गर्नका लागि सामाजिक विकास मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषद्मा प्रस्ताव लैजाने र निर्णय गरिने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

गण्डकी प्रदेश सरकारले निर्माण गरेका कतिपय क्वारेन्टिन न्यूनतम मापदण्ड र गुणस्तरको नभएकाले त्यस्ता क्वारेन्टिनको अनुगमन गरी मापदण्डअनुसारको बनाउने निर्णयसमेत बैठकले गरेको छ । सरकारले यसअघि नै प्रदेशका ११ वटै जिल्ला अस्पतालमा सघन उपचार कक्ष (आइसियु) निर्माणका लागि रु १४ करोड बजेट विनियोजन गरिसकेको छ । अव्यवस्थित क्वारेन्टिनका कारणबाट थप सङ्क्रमण फैलन सक्नेतर्फ सचेत बन्दै क्वारेन्टिनको मापदण्ड निर्माणका लागि मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयलाई जिम्मा दिइएको छ । सो मापदण्ड सबै क्वारेन्टिनमा पालनाका लागि जिल्लास्तरीय सिसिएमसीमा पठाइने छ ।

सङ्क्रमण फैलनबाट रोक्न अत्यावश्यक सामग्री ढुवानी गर्ने मालबाहक सवारी साधनबाहेक अन्यलाई प्रदेशमा भित्रिन नदिएको, कोही व्यक्ति आएको फेला परेमा समेत उनीहरुलाई फिर्ता पठाइएको र परीक्षणको दायरा बढाइएको समितिका प्रवक्ता एवं प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयका निर्देशक डा विनोदविन्दु शर्माले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “छिमेकी प्रदेशसहित गण्डकीका समेत चार जिल्लामा सङ्क्रमित सङ्ख्या बढेसँगै हामीले थप सतर्कता अपनाउन शुरु गरेका छौँ । नाकामा सुरक्षाकर्मीको परिचालन बढाउँदै जाँचलाई तीव्रता दिएका छौँ भने स्वास्थ्य संस्थामा समेत सोहीअनुसार व्यवस्थापनका काम अघि बढाइएको छ ।”

प्रदेशमा कोरोना रोकथामका लागि गठन गरिएका क्वारेन्टिन निर्माण, आपूर्ति, बजार अनुगमन, अस्पताल व्यवस्थापन तथा कर्मचारी व्यवस्थापनलगायत विभिन्न १० वटा विषयगत समितिका कामलाई समेत पछिल्ला दिनमा थप प्रभावकारी बनाउँदै लगिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।कोरोनाको सङ्क्रमण देखिएको खण्डमा सम्बन्धित जिल्लामा नै उपचारको व्यवस्थाका लागि जिल्लास्थित अस्पताललाई तयारी अवस्थामा राखिएको र स्वास्थ्यकर्मीलाई आवश्यक तालिम दिइएको जनाइएको छ ।

प्रदेशमा हालसम्म दुई हजार ४४३ जनाको पिसिआर र सात हजार ९५० को आरडिटी जाँच गरिएको प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयले जनाएको छ । गण्डकी प्रदेशमा हालसम्म बागलुङमा आठ, स्याङ्जा र नवलपरासीमा पाँच÷पाँच तथा म्याग्दीमा एकजना सङ्क्रमित छन् । स्याङजाका सङ्क्रमितमध्ये एकजना महिलाको पोखरास्थित कोरोना डेडिकेटेड अस्पताल तोकिएको पश्चिमाञ्चल अस्पतालको आइसोलेशन कक्षमा उपचार भइरहेको छ ।बागलुङका दुईजना भने यसअघि नै कोरोनालाई जितेर घर फर्किएका छन् भने बाँकीको विभिन्न अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ ।

काठमाडौँ, १६ जेठ- कोरोना भाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका होटल, लज र रिसोर्टलाई क्वारेन्टिनका रूपमा विकास गर्न सकिने सुझाव दिइएको छ ।शहरी विकास मन्त्रालय र स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले तयार परेको प्रतिवेदनमा हाल सञ्चलनमा रहेको क्वारेन्टिनको सङ्ख्या धेरै अपुग र अव्यस्थित रहेकाले होटल, लज र रिसोर्टलाई क्वरेन्टिनका रूपमा विकास गर्न सरकारलाई सुझाव दिएको हो । प्रतिवेदनमा भनिएको छ हाल सञ्चालनमा रहेको धेरै क्वारेन्टिन विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको मान्यताविपरीत रहेको र तीनको अवस्थामा सुधार गरी अब निर्माण गरिनेलाई मापदण्डअनुरुप बनाउनुपर्ने पनि बताइएको छ ।

स्थानीय तहहरुले कोरोना जोखिम हुन नदिन क्वान्टिन निर्माणमा लाग्नुपर्ने आज शहरी विकास मन्त्रालयमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा राज्यमन्त्री रामवीर मानन्धरले सो जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार निर्माणका लागि स्थानीय र प्रदेश सरकारले २५÷२५ प्रतिशत र केन्द्र सरकारले ५० प्रतिशत आर्थिक लगानी गर्नुपर्ने हुन्छ ।

छिमेकी मुलुक भारतबाट नेपाल प्रवेश गर्ने मुख्य नाकाले व्यवस्थापनमा सङ्घीय सरकारको सहयोग अपरिहार्य रहेको, प्रारम्भिक स्वास्थ्य परीक्षण र पारवहनको जिम्मा प्रदेश सरकारले लिने पनि प्रतिवेदनमा भनिएको छ । लकडाउनपछि तेस्रो मुलुकबाट नेपाल आउन सक्ने व्यक्तिको सङ्ख्या यकिन गरी तीनको व्यवस्थापन पक्षमा पनि ध्यान दिइ उनीहरुको आर्थिक क्षमताका आधारमा वर्गीकरण गरी सोहीअनुरुपको स्वास्थ्य जाँच र पारवहन र क्वारेन्टिनकोे व्यवस्था मिलाउने विषय पनि प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

क्वारेन्टिनस्थलमा आधारभूत आवश्यकताको व्यवस्थापन अनिवार्य र मनोरञ्जनात्मक सामग्रीको अलवा इन्टरनेटको व्यवस्था गरिनुपर्ने विषय पनि उल्लेख गरिएको छ । मन्त्रिपरिषद्को गत चैत १६ गते बसेको बैठकले शहरी विकास राज्यमन्त्री र स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीलाई दिइएको जिम्मेवारीअनुरुप काठमाडौँ उपत्यका क्वारेन्टिन सञ्चालन गर्न सकिने स्थान र उपत्यका बाहिर हाल सञ्चालनमा रहेको क्वारेन्टिनको अनुगमन पनि यस किसिमको प्रतिवेदन तयार गरिएको हो ।

प्रतिवेदन तयार पार्नका लागि स्वास्थ्यराज्यमन्त्री नमराज रावतले पश्चिम क्षेत्रको भ्रमण गर्नुभएको हो भने शहरी विकास राज्यमन्त्री मानन्धरले काठमाडौँ उपत्यकाको सम्बन्धित स्थानको अनुगमन गर्नुभएको थियो । हालसम्म काठमाडौँ उपत्यकाका एक वटा पनि क्वारेन्टिन निर्माण भएको छैन । उक्त प्रतिवेदन जेठ १५ गते प्रधमनमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयमा पनि बुझाइएको छ । (रासस)

जनकपुरधाम, १६ जेठ- धनुषा जिल्लाको जटहीनाकामा यही जेठ १४ गते बुधबार मृत्यु भएका युवकमा कोरोनाको सङ्क्रमण नदेखिएको पाइएको छ । प्रमुख जिल्ला अधिकारी कोषहरि निरौलाका अनुसार युवकको कोरोना परीक्षणको नतिजा निगेटिभ आएको छ ।

चार महिनाअघि रोजगारी गर्न भारतको गुजरात गएका धनुषा जिल्ला शहीदनगर नगरपालिका–९ का ३० वर्षीय वीरेन्द्र गुरमैता ९यादव० को घर आउने क्रममा जटहीनाकामा मृत्यु भएको थियो ।

उहाँका सहकर्मीका अनुसार घर आउने क्रममा यादव भोकै छ दिनसम्म पैदल हिँड्दै घर फर्किरहँदा भोकले बेहोस भइ सो स्थानमा मृत्यु भएको थियो । यसैबीच शहीदनगर नगरपालिकाले किरियाखर्चका लागि मृतकका परिवारलाई रु एक लाख रकम दिने निर्णय गरेको जनाइएको छ । (रासस)

कास्की, १६ जेठ- निर्वाहमुखी कृषि प्रणालीलाई आधुनिक र व्यावसायिक बनाई उत्पादन वृद्धि गर्न सञ्चालित जमिन चक्लाबन्दी कार्यक्रम प्रभावकारी भएपछि गण्डकी प्रदेशका किसान खुशी भएका छन् । भूमिको बढ्दो खण्डीकरण एवं जग्गा बाँझो राख्ने प्रवृत्तिलाई निरुत्साहित गर्दै कृषि उत्पादन तथा उत्पादकत्व वृद्धिका लागि गत वर्षबाट सो कार्यक्रम शुरु गरिएको हो । यसबाट खेतीबाली लगाउन सहज हुनाका साथै कम लागतमै उत्पादन वृद्धि भएको यहाँका किसानको अनुभव छ । त्यसैले यस कार्यक्रमले छोटो समयमै थप कृषकलाई पनि आकर्षित गरेको छ ।

कास्कीको माछापुच्छ«े गाउँपालिका–३ घाचोक सिरान खेतका २१ कृषकले गत वर्ष ५१ रोपनी जमिन चक्लाबन्दी गरेर सामूहिक खेती गरे । परम्परागत कृषिमै आबद्ध रही आएका किसान पछिल्लो समय गोरु तथा साँढे पाल्न खर्चिलो हुने र पाल्ने क्रम घटेसँगै कसरी खनजोत गरेर खेतीबाली लगाउने भन्ने चिन्तामा थिए । स–साना खेतका गह्रामा ट्र्याक्टर र सिँचाइ लैजान नसकिने भएपछि कृषकले सबैको जमिन मिसाएर सामूहिक खेती गर्ने जुक्ति निकाले । कृषकलाई त्यस कार्यमा गण्डकी प्रदेश सरकारले साथ दियो । जमिन चक्लाबन्दीका लागि प्रदेश सरकारबाट रु १० लाख अनुदान पाएपछि सबैले आफ्नो जमिन मिसाएर खेती शुरु गरेकामा पहिलो वर्ष नै उत्पादन बढ्यो ।

ट्र्याक्टर र सिँचाइसमेत पु¥याउन नसकिने जमिनलाई चक्लाबन्दी गरेर १० रोपनीका पाँचवटा गह्रा बनाएपछि कृषकलाई खेतीपाती गर्नसमेत सजिलो भयो भने कम लागतमा उत्पादन बढेपछि उनीहरु हर्षित पनि भए । एकीकरणपछि खेतको सबै कुनासम्म ट्र्याक्टर लगाउन र सिँचाइ पु¥याउन पनि सुविधा भएको छ । त्यसअघि १५० मुरी हाराहारीमा धान फल्ने जमिनमा चक्लाबन्दीपछिको पहिलो वर्षमै २०० मुरी धान उत्पादन भएपछि उनीहरुमा उत्साह पनि थपियो । एक खेतीमात्र हुने त्यस जमिनमा धान काटेपछि तोरी पनि लगाए । यसरी आयआर्जन बढेपछि किसानमा अर्काे खुशी पनि थपियो ।

अघिल्लो वर्ष ५१ रोपनीमा खेती गरेकामा यसवर्ष सँगैको तल्लाखेतमा समेत चक्लाबन्दी गरेर खेती गर्न कृषक तयार भएका छन् । अन्नपूर्ण महिला प्राङ्गारिक कृषि सहकारीमार्फत स्थानीयवासी ३३ कृषकले आफ्नो सबै जमिन मिसाएर १०२ रोपनीमा चक्लाबन्दीपछिको पहिलो बाली धान रोपाईंका लागि अहिले समथर बनाएर तयारी अवस्थामा राखिएको छ । पहिलेका स–साना खेतका गह्रा मिलाएर अहिले एउटै १० रोपनीको बनाइएको छ ।

“जमिन मिसाएर चक्लाबन्दी गर्दा शुरुमा उत्पादन हुने हो कि होइन भनेर डर पनि लागेको थियो तर पहिलो वर्षमै उत्पादन बढेपछि हामी सबै कृषक खुशी छौँ”, भुमे सिर्जनशील कृषक समूहका अध्यक्ष मोतिलाल पोखरेलले भन्नुभयो, “खेती गर्न सजिलो र लागतसमेत कम लागेपछि यसरी खेती गर्दा किसानलाई फाइदा हुने पाएका छौँ ।”

पहिलो वर्ष जमिनको सबै क्षेत्रमा समथर नभएको तथा आवश्यक मलसमेत पर्याप्त नभएको अवस्थामा उत्पादन बढेपछि आगामी दिन अझ बढी उत्पादन हुनेमा आफूहरु विश्वस्त रहेको कृषक पोखरेल बताउनुहुन्छ । उहाँले भन्नुभयो, “पहिला हामीलाई खेती गर्न दुःख थियो, ५१ रोपनी जमिनमा छुट्टाछुट्टै धान रोप्न १५ देखि २० दिनसम्म लाग्थ्यो तर अहिले एक÷दुई दिनमै पूरै खेतमा खेती गरेर सक्छौँ, बाली लगाउनेदेिख भित्र्याउनेसम्म सहज भएको छ ।”

सामूहिक खेती गर्दा श्रममा सहभागी हुनेहरुलाई ज्यालाको व्यवस्था गर्ने गरिएको छ भने श्रममा सहभागी हुन नसक्नेहरुले उत्पादन लागत व्यहोर्नुपर्ने हुन्छ । जसले गर्दा खेती गर्ने जनशक्तिको अभावमा जमिन बाँझो राख्नुपर्ने बाध्यतामा रहेकाहरुलाई समेत फाइदा पुगेको छ । प्रदेश सरकारको भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले आर्थिक वर्ष विसं २०७५÷७६ को नीति तथा कार्यक्रममा पहिलोपटक प्रदेशमा चक्लाबन्दी गरेर खेती गर्ने कार्यक्रम ल्याएको थियो ।

कृषिको आधूनिकीकरणका माध्यमबाट ठूलो क्षेत्रमा एकैखालको कृषि बाली लगाउने सरकारको नीति छ । सङ्घीय सरकारले समेत आगामी आव विसं २०७७÷७८ को वार्षिक नीति कार्यक्रममा समेत चक्लाबन्दी कार्यक्रमबारे उल्लेख गरेको छ । पहिलो वर्षमा प्रदेशका तीन स्थानमा कार्यक्रम लागू भएको थियो । कास्कीका दुई र स्याङ्जामा एक ठाउँमा गरी ३०० रोपनी जमिन चक्लाबन्दी गरिएको थियो । यसका लागि हिमालमा २०, पहाडमा ५० र तराईमा न्यूनतम २० बिघाभन्दा माथिको कृषियोग्य जमिन हुनुपर्ने मापदण्ड रहेको छ ।

पोखरा महानगरपालिका–२३ खहरेखोला धारापानीमा कयरबारी पञ्चासे कृषि सहकारी र पञ्चासे पोखरा बहुउद्देश्यीय प्रालिले विसं २०७२ को बाढीले बगाएर बगर भएको जमिन चक्लाबन्दी गरेका थिए । बगर जमिन समथर बनाएर खेती गर्दा १०० मुरी धान उत्पादन गरिएको कृषक विष्णुप्रसाद दाहालले बताउनुभयो । कृषियोग्य जमिनमा उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धि गर्न स–साना कित्ताका जमिनलाई एकीकृत गरी सामूहिक खेतीका माध्यमबाट टुक्रे उत्पादनको प्रवृत्तिलाई अन्त्य गर्ने लक्ष्य सरकारको छ ।

कृषियोग्य जमिन जनसङ्ख्या वृद्धि र एकल परिवारको बढ्दो प्रचलनका कारणले विखण्डित भएर खेती गर्न कठिन हुनाका साथै सिमाना थपिँदै जाँदा खेतीयोग्य जमिनसमेत घटेकाले चक्लाबन्दी कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने नीति सरकारले लिएको हो । ठूलो परिमाणमा एकै प्रकृतिको व्यावसायिक उत्पादनको कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने योजनालाई मन्त्रालयले चालू वर्षमा पनि निरन्तरता दिएको थियो । यसवर्ष थप आकर्षण बढेको मन्त्रालयले जनाएको छ । प्रदेशका ११ वटै जिल्लाबाट कार्यक्रमका लागि प्रस्ताव आह्वान गरिएकामा चक्लाबन्दीका लागि १२ समूहसँग सम्झौता गरिएको मन्त्रालयले जनाएको छ । यसवर्ष विभिन्न स्थानमा गरी एक हजार ८२६ रोपनी जमिन चक्लाबन्दी गरी सामूहिक खेती गरिने भएको छ ।

खेतीयोग्य भूमिको अन्य प्रयोजनका लागि अतिक्रमण हुन नदिई भूमिको संरक्षण गर्ने र जग्गा बाँझो राख्ने तथा खण्डीकरणको प्रवृत्तिलाई अन्त्य गर्ने लक्ष्यसहित कार्यक्रम शुरु गरिएकामा प्रभावकारी बन्दै गएको भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्री लेखबहादुर थापामगर बताउनुहुन्छ । खेती प्रणालीलाई रुपान्तरण विस्तार गरी ठूलो क्षेत्रफलमा एकै किसिमको बाली लगाएर उत्पादन वृद्धि गर्नेतर्फ मन्त्रालयले योजनाबद्धरुपमा काम गरिरहेको मन्त्री थापाको भनाइ छ ।

“परम्परागत र निर्वाहमुखी खेती प्रणालीको रुपान्तरण गरी व्यावसायिक उत्पादन गर्ने र रोजगारीका अवसर सिर्जना गर्नु चक्लाबन्दी कार्यक्रमको प्रमुख उद्देश्य हो”, कृषि मन्त्री थापाले भन्नुभयो, “गत वर्षभन्दा यस वर्ष कृषकको आकर्षण बढेको छ, कृषि उत्पादन तथा व्यावसायिक हुने अन्य कार्यक्रमलाई समेत आगामी दिनमा चक्लाबन्दी कार्यक्रमसँग आबद्ध गरी लैजाने योजनामा छौँ ।”

चक्लाबन्दी गरिएको जग्गामा एक वर्षमा कम्तीमा तीनवटा बाली खेती गर्नाका साथै कम्तीमा १० वर्ष खेतीयोग्य जमिनमा प्लटिङ, आवास तथा उद्योगका लागि योजना गर्न नदिइने गरी प्रतिबद्धता गर्नुपर्ने भएकाले समेत भूमिको संरक्षणमा समेत कार्यक्रमले सघाउने विश्वास गरिएको छ । मन्त्रालयका भूमि स्रोत नक्साङ्कन महाशाखा प्रमुख गङ्गालाल पोखरेलले चालू वर्षमा प्रदेश राजधानी कास्कीसहित तनहुँ, स्याङ्जा, म्याग्दी, पर्वत र गोर्खा गरी दुई हजार रोपनी जमिनमा चक्लाबन्दीका लागि विभिन्न १२ कृषि सहकारी तथा कृषक समूहसँग सम्झौता गरिएको जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार थप तीन संस्थासँग ३५० रोपनीमा सम्झौताको तयारी गरिएको छ ।

तनहुँको बन्दीपुर गाउँपालिकाको केशवटारमा हिमशिखर बहुउद्देश्यीय सकारीमार्फत सबैभन्दा धेरै ६०१ रोपनी जमिन एकीकृत गरेर सामूहिक खेती गर्ने गरी सम्झौता गरिएको छ । चक्लाबन्दी खेती प्रवद्र्धनका लागि चालू वर्षमा रु पाँच करोड बजेट विनियोजन गरिएको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

सरकारले चक्लाबन्दीका लागि पहाडी क्षेत्रमा ५० देखि ७५ रोपनी क्षेत्रफलसम्मका लागि बढीमा रु १० लाख अनुदान, ७६ देखि १०० रोपनीलाई रु १३ लाख तथा १०१ देखि २०० रोपनीसम्म रु २० लाख र २०१ रोपनी भन्दा माथिको लागि रु २० लाख तथा प्रतिरोपनी थप रु १० हजारका दरले अनुदान उपलब्ध गराउँदै आएको छ । त्यसैगरी तराई क्षेत्रमा २० देखि ५० बिघालाई रु १० लाख, ५१ देखि १०० मा रु १३ लाख तथा १०० भन्दा माथि बिघा क्षेत्रफलमा रु १३ लाख तथा प्रतिबिघा थप रु १० हजारका दरले उपलब्ध गराउने कार्यविधिमा उल्लेख छ ।

सरकारले यन्त्र उपकरण प्रयोग गरी जमिन समथर बनाउन, जग्गाको चार किल्लाभित्रको चक्लाबन्दीस्थलको नापी नक्सा सङ्कलन तथा नयाँ नापी गरी आधार नक्सा र चक्लाबन्दीपश्चात् कृषि उत्पादनका लागि आवश्यक यन्त्र, उपकरण तथा मल बीउ खरिदका लागि हिमाली क्षेत्रमा २० देखि ५० रोपनी रु १० लाख, ५१ देखि १०० रु २० लाख तथा १०१ देखि १५० सम्म रु ३० लाख अनुदान उपलब्ध गराउँदै आएको छ । यसका साथै विगतमा चक्लाबन्दी गरी सामूहिक खेती गर्दै आएका कृषक समूह तथा सहकारीलाई तीन वर्षसम्म रु पाँच लाखका दरले प्राङ्गारिक मल, बीउका लागि अनुदान दिइने मन्त्रालयले जनाएको छ ।

गण्डकी प्रदेशको २१ लाख ९७ हजार ३६८ हेक्टर जमिनमध्ये चार लाख ८७ हजार ५७८ हेक्टर जमिनमात्र खेतीयोग्य रहेको छ । कूल खेतीयोग्य जमिनमा तीन लाख ७० हजार ५५९ हेक्टरमा हाल खेतीबाली लगाउने गरिएको र अरु बाँझो रहेको प्रदेश कृषि विकास निर्देशनालयका निमित्त प्रमुख नीलकण्ठ पोखरेलले जानकारी दिनुभयो ।

खेती भइरहेको जमिनमध्ये आधामा अझै पनि सिँचाइ सुविधा पुग्न सकेको छैन । प्रदेशमा कूल एक लाख ३३ हजार ७९१ हेक्टर जमिनमा सिँचाइ सुविधा पुगेको बताइएको छ । सिञ्चित कृषियोग्य जमिनमध्ये ४६ प्रतिशतमा वर्षको बाह्रै महिना सिँचाइ सुविधा उपलब्ध हुने गरेको तथ्याङ्क छ । (रासस) :

निर्मला पन्त हुनबाट शुष्मा मल्ल बचिन्। नवराज बिकको आत्माले शान्ति पाओस्। निर्मला पन्तको जस्तो घुम्नाम हुदैन नबराज बिक सहित सबैले न्याय पाउछन पाँचतले सामाजिक संरचना भत्काउन हुँदैन मुकुन्दे प्रेममा धोका पाएपछि नवराज बिक भेरीमा बिलाए

रौतहट-रौतहटमा कोरोना संक्रमितको संख्या एकैपटक ह्वात्तै बढेको छ । एकैदिन ५६ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएपछि रौतहटमा कोरोना संक्रमितको सख्या १ सय ८१ पुगेको छ ।

संक्रमितहरु मध्ये राजपुर नगरपालिकाका ३३ जना, इशनाथ नगरपालिकाका १५ जना, मौलापुर नगरपालिका ६ तथा वौद्धिमाइ नगरपालिकाका २ जना रहेको बताइएको छ ।

संक्रमित पुष्टि भएका सबैको स्वास्थ्य स्थिति सामान्य रहेको बताइएको छ । अझैपनि स्वाव परीक्षणको रिर्पोट आउने क्रम जारी रहेकाले संक्रमितको संख्या अझै बढ्न सक्ने बताइएको छ । आज संक्रमण पुष्टि भएका सबै भारतबाट आएको बताइएको छ । रौतहटमा १० हजार बढी भारतबाट फर्कन अनुमान गरिएको छ ।

लमही, १६ जेठ – दाङको बेलझुण्डीस्थित कोरोना विशेष अस्पतालबाट आज आठ कोरोना संक्रमित निको भएर घर फर्किएका छन् । कोरोना विशेष अस्पतालमा यही जेठ २ गते भर्ना भएका उनीहरुलाई दुईपटकसम्म गरिएको कोरोना परीक्षणमा रिपोर्ट नेगेटिभ आएपछि घर पठाइएको कोरोना विशेष अस्पताल बेलझुण्डीका व्यवस्थापक द्रोणबहादुर वलीले जानकारी दिनुभयो ।

वलीका अनुसार घर फर्कनेमा कपिलवस्तुका चार, बाँकेका तीन र दाङ, गढवाका एक छन् । कोरोना विशेष अस्पतालमा उपचार गराइरहेका ४५मध्ये आठ जना निको भएपछि ३७ कोरोना संक्रमितको उपचार भइरहेको छ । अस्पतालमा रुकुम(पूर्व), रुपन्देही, कपिलवस्तु , बाँके , दाङ र बर्दियाका छन् । उपचार गराइरहेकामध्ये दुई महिला भएको वलीले बताउनुभयो ।(रासस)

मुग्लिन, १६ जेठ – चितवनको इच्छाकामना गाउँपालिकाले क्वारेन्टिनमा बसेकाका लागि खानाको व्यवस्था गरिदिएका छन् । गाउँपालिकाका विभिन्न वडाको क्वारेन्टिनमा रहेका २६ जनालाई खानाको व्यवस्था गरिएको हो ।

खानाका लागि चामल, नुन, तेल तरकारी उपलब्ध गराइएको गाउँपालिका अध्यक्ष गीताकुमारी गुरुङले बताउनुभयो । उनीहरुलाई आफ्नो घर पायक पर्ने गरी क्वारेन्टिनमा राखिएकाले परिवारले नै खाना पु¥याउने गरेको अध्यक्ष गुरुङले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “हामीले उनीहरुलाई घर पायक पर्ने क्वारेन्टिनमा राखेका छौँ । होटलबाट खाना लैजाने व्यवस्था नभएपछि आवश्यक पर्ने चामल नुन तेल लगायतका खाद्यान्न सामग्री व्यवस्था गरिएको छ, आवश्यक सुरक्षा सतर्कताका साथ परिवारका सदस्यले खाना पु¥याउने गरेका छन् ।”

अध्यक्ष गुरुङका अनुसार क्वारेन्टिनमा स्वास्थ्यकर्मी र सुरक्षाकर्मीसमेत नियमित खटाएका छन् । सुरक्षाकर्मी र स्वास्थ्यकर्मीमार्फत नै परिवारले खाना पु¥याउने गरेका छन् । क्वारेन्टिनमा रहेका र उनीहरुका घरपरिवारलाई कोरोनासम्बन्धी आवश्यक परामर्शसमेत दिइएको उहाँले बतानुभयो ।

हाल भारतबाट आएका २४ जना र नेपालका अन्य जिल्लाबाट आएका दुई गरी २६ जना गाउँपालिकाका विभिन्न क्वारेन्टिनमा राखिएको छ । राष्ट्रिय आधारभूत विद्यालय फिस्लिङको क्वारेन्टाइनमा पाँच, सर्वशान्ति मावि कुरिन्टारको क्वारेन्टाइनमा १९ र वडा नं ७ स्थित रानीखोला आधारभूत विद्यालयको क्वारेन्टाइनमा दुईजनालाई राखिएको छ । यसअघि आठजना क्वारेन्टिनमा बसेर स्वास्थ्य जाँच गराई घर फर्किसकेको अध्यक्ष गुरुङले बताउनुभयो ।(रासस)

चरिकोट, १६ जेठ – दोलखा जिल्लाको विभिन्न स्थानमा पछिल्लो समय अमेरिकन फौजी किराको जोखिम बढ्दै गएपछि किसान चिन्तित बनेका छन् । तल्लो भूभागमा लगाइएको सो बालीमा दुई महिना पनि बित्न नपाउँदै सो किराले सताउन थालेपछि किसान चिन्तित बनेका हुन् ।

जिल्लाको मकैबारी, तामाकोशी, मेलुङ, कालिञ्चोक र शैलुङलगायतका विभिन्न क्षेत्रमा सो किराको जोखिम बढ्दै गएको जनाइएको छ । हुर्कंदै गरेको मकैमा किरा लागेको र सबै पातसहित खाएर मकैबारीमा नै सखाप पार्न थालेको किसानले बताएका छन् । दुई हजार मिटरको उचाइमा रहेको चोथाङमा करिब १५० रोपनी क्षेत्रमा लगाइएको बालीमा किरा लागेर सबै मकै सखाप पारेको भीमेश्वर नगरपालिका वडा नं ६ का वडाध्यक्ष नवीन लामाले जानकारी दिनुभयो ।

यसैगरी मेलुङ, तामाकोशी, वैत्येश्वर, कालिञ्चोक तथा शैलुङ गाउँपालिकाको विभिन्न क्षेत्रमा सो किराको जोखिम रहेको छ । गत वर्ष पनि जिल्लाको मेलुङ गाउँपालिकाले पवटी तथा वैत्येश्वर गाउँपालिको केही क्षेत्रमा किराको प्रकोप देखिएर नियन्त्रणमा आएको भए पनि यो वर्ष धेरै क्षेत्रमा फैलिएको पहाडी बाली अनुसन्धान केन्द्र काभ्रेका कार्यक्रम संयोजक मकैवाली विज्ञ नारायणबहादुर धामीले बताउनुभयो ।

उहाँका अनुसार यो किरा रातिको समयमा सक्रिय हुने र एउटा किराले जीवन अवधिमा एक ५०० देखि दुई हजारसम्म फूल पार्न सक्ने जानकारी दिनुभयो । यसको प्युपा अवस्था माटोमुनि छदेखि आठ सेमीसम्म जानसक्ने र गर्मीमा आठदेखि नौ दिनसम्म र जाडोमा २० देखि ३० दिनसम्म किरा सक्रिय रहने र सातदेखि २१ दिनसम्म बाँच्ने भएकाले छोटो समयमै बाली सखाप पार्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
सो किरा नियन्त्रणका लागि जिल्लाको नौवटै स्थानीय तह सक्रिय हुँदैे किसानलाई आवश्यक विषादी, उपकरण तथा प्राविधिक उपलब्ध गराएका छन् ।(रासस)

एजेन्सी, १६ जेठ । कालापानी सीमा विवादमा भारतसंग विदेश सचिवस्तरीय वार्ताका लागि नेपालले पहल गरेको छ । तर भारतले भने वार्ता सुरु हुनका लागि पहिले दुई देशबीच विश्वासको वातावरण हुन आवश्यक रहेको जनाएको छ ।नेपाल र भारतबीच लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरा क्षेत्रलाई लिएर अहिले तनाव चलिरहेको छ । पछिल्लो वर्ष, भारतले आफ्नो नयाँ नक्सामा नेपालको भू – भाग कालापानीलाई समावेश गरेको थियो । त्यसपछि नेपाल र भारतबीच तनाव उत्पन्न हुँदै गएको हो ।

भारतले फेरि नेपाली भूमि लिपुलेकबाट चीनसितको नाका जोड्ने तवाघाट–लिपुलेक सडक निर्माण सकेर उद्घाटन गरेपछि दुई छिमेकी मुलुकबीच झनै तनावको अवस्था सिर्जना भयो । त्यस लगतै नेपालले आफ्नो भू भाग लिम्पियाधुरा, लिपुलेख र कलापानीलाई समेटेर नयाँ नक्सा जारी गरेको छ ।

नेपाल सरकारले नयाँ नक्सालाई कानूनी मान्यता दिन संवैधानिक संशोधन विधेयक ल्याउन लागेको छ । टाइम्स अफ इण्डियामा प्रकाशित समाचारका अनुसार नेपालले अब यस विषयमा सचिवस्तरीय वार्तामा जोड दिइरहेको छ, तर भारतले भनेका छ कि दुई छिमेकीहरू बीचको वार्ता र विश्वासका लागि आपसी विश्वासको वातावरण आवश्यक छ। यो हुनु पनि महत्वपूर्ण छ।

भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता अनुराग श्रीवास्तवको भनाइ उद्धृत गर्दै उक्त अखबारले भारतको नेपालको हालको अवस्थामाथि नजर राखेको बताएको छ। उनले भने ‘हामीलाई थाहा छ कि नेपाल यस मुद्दाको गम्भीरताका साथ विचार गर्दैछ।’ उनले भने, “भारत विश्वासका वातावरणमा आपसी संवेदनशीलताका आधारमा आफ्ना सबै छिमेकीहरूसँग वार्ता गर्न तयार छ। यो प्रक्रिया हो र यसमा सकारात्मक प्रयासको आवश्यक छ।”

आफ्नो सम्बोधनमा उनले भारत र नेपाल बीचको ऐतिहासिक र गहिरो सम्बन्धको बारेमा पनि बोले। उनले थपे, “कोरोना महामारीको चुनौतीपूर्ण चरणमा पनि भारतले नेपाललाई आवश्यक औषधि आपूर्ति गरिरहेको छ।”उक्त अखबारले भनेको छ नेपाल दुई देशबीचको सीमा विवाद सुल्झाउन सचिवस्तरीय वार्ता सुरु गर्न चाहन्छ र नेपाल गत वर्ष नोभेम्बरदेखि कालापानीमा वार्ता अगाडि बढाउन खोजिरहेको छ।बीबीसीबाट

काठमाडौ, जेठ १६ – नबिकेर घरभित्र राख्दा सुकेको बन्दागोभीको अवस्थाबारे जानकारी दिँदै दार्चुला व्यास गाउँपालिका–१ छाङरुकी सुधा बोहरा ।

यतिबेला रुकुम जाजरकोट घटनाले देशै रोईरहेको छ । नवराज बिक र उनको साथीह्रुको न्यायको लागि धेरैले आवाज उठाईरहेका छन् । धेरैले यस घटनालाई जातिय बिवेदको निर्मम घटनाको रुपमा लिएका छन् भने कतिले किशोर अवस्थाको प्रेमको गलत परिणाम बताईरहेका छन् । उक्त स्थलमा धेरै मिडियाहरु पुगेका छन् र नवराजको न्यायका लागि आवाज उठाईरहेका छन् । तर शिशिर भण्डारी भने अन्य दुखी पिडितहरुको दैलोमा पुगिरहेका छन् ।

यसैबिच शिशिर भण्डारी फेरी चेली भुजेलको कोठामा पुगे । जसको दुवै छोरा अपाँग छन् र उनलाई यतिबेला खाना खान र छोराको उपचार गर्न निकै गाह्रो भैरहेको छ । यसअघि पनि शिशिर चलेीको कोठामा पुगेर खाद्यान्न सहयोग र आर्थिक सहयोग गरेका थिए । यसपाली शिशिर पुगेर २ लाख भन्दा माथिको सहयोग गरे । भिडियो हेर्नुस

सोलुखुम्बु, १६ जेठ- आज मे २९ अर्थात् अन्तरर्रािष्ट्रय सगरमाथा दिवस । सतसट्ठी वर्ष पहिले आजकै दिन सगरमाथाको शिखरमा मानव पाइला पुगेको सम्झनामा यो दिनलाई सगरमाथा दिवसको रुपमा मनाइन्छ । नेपाल सरकारले सन् २००८ देखि मे २९ लाई अन्तरर्रािष्ट्रय रुपमै यो दिवस मनाउन निर्णय गरेको थियो ।

सन् १९५३ मा नेपालका तेञ्जिङ नोर्गे शेर्पा र न्युजिल्याण्डका सर एडमण्ड हिलारीले पहिलोपटक सगरमाथा आरोहण गरेका थिए । त्यसपछि शुरु भएको आरोहणमा पछिल्ला दुई दशकमा निकै आकर्षण बढेको छ । पर्वतीय पर्यटनको क्षेत्रमा काम गर्नेहरुले यो दिनलाई विशेष रुपमा मनाउने गरिन्छ । सगरमाथाले नेपाललाई विश्वमाझ चिनाइरहेको छ भने मे २९ मानिस र सगरमाथाबीचको सामिप्यता बढाउने दिन हो ।

यो वर्षको वसन्त ऋतुमा सगरमाथा सहित नेपालका सबै हिमालहरु सुनसान बनेका छन् । विगत वर्षमा यो समय आरोहीको भीडभाड तथा चहलपल बाक्लो हुने सगरमाथा क्षेत्रसहितका हिमाल एवं हिमशृङ्खला यो वर्ष भने विश्वभर फैलिएको कोरोना महामारीका कारण सुनसान बनेको छ ।

कोरोना भाइरस सङ्क्रमणको डरले यात्रा रोकिंदा आरोहीहरु आउन सकेका छैनन् । सरकारले सबै हिमाल आरोहण कार्य यो मौसमका लागि बन्द गरेको छ । सगरमाथा आरोहणका क्रममा अहिलेसम्म विभिन्न कीर्तिमानी कायम भएको छ । आरोहण यात्रा शुरु भएयता अहिलेसम्म करिब १२ हजारभन्दा बढी स्वदेशी तथा विदेशीले सगरमाथा आरोहण गरिसकेका छन् ।

तीन महिना सगरमाथाको आधारशिविर भरिभराउ हुने, त्यस क्षेत्र वरपर सरसफाइ गर्ने लगायतको काम हुने भए पनि अहिले सबै कार्य ठप्प भएको पर्यटन व्यवसायी किताबसिं तामाङको भनाइ छ । विसं २०७२ को महाविनाशकारी भूकम्पले थलिएको आरोहण क्षेत्र क्रमैसँग माथि उठ्दै गएको भए पनि यो वर्ष सुनसान हुने यहाँका पर्यटन व्यवसायीसहित सिङ्गो राज्यलाई नै ठूलो नोक्सानी भएको छ । जसले गर्दा यस क्षेत्रका होटल व्यवसायसमेत धरासायी बनेको नाम्चेका होटल व्यवसायी लामाकाजी शेर्पाको भनाइ छ ।

सगरमाथा आरोहणका इतिहास ः कान्छा शेर्पा
पहिलोपटक शिखरमा जाने समूहमध्ये खुम्बु पासाङल्हामु गाउँपालिका–३ नाम्चेका कान्छा शेर्पा पनि एक हुनुहुन्छ । त्यसबेला ‘हाइ अल्टिच्युड शेर्पा’ का रूपमा गएका ८८ वर्षीय शेर्पा २० वर्षको उमेरमा तेञ्जिङनोर्गे शेर्पा र सरएडमण्ड हिलारीको लागि बाटो बनाउँदै शिखर नजिक सात हजार ८०० मिटरसम्म पुग्नुभएको थियो । उहाँसहित दुई जना हाइअल्टिच्युड शेर्पा हुनुहन्थ्यो भने अन्य लो अल्टिच्युड शेर्पाका रूपमा गएको कान्छा शेर्पाको भनाइ छ ।

कान्छा शेर्पाका अनुसार भक्तपुरबाट ४०० भरियासहित आरोहण दलका ३५ सदस्य टोली नाम्चे हिँडेको थियो । चार सयमध्ये १०० को टोली एक–एक दिनको फरकमा हिँडेको थियो । उहाँले भन्नुभयो, “काठमाडौँमा गाडी थिएन, भक्तपुरमा गाईवस्तु चथ्र्यो, अहिले भक्तपुरमा त टेन थाउजेण्ट घरहरु होला है ! सपनाकै कुरा हो ।” “बाटोमा कुनै होटल पसल थिएन”, शेर्पाले भन्नुभयो, “मकैको छ्याङ अनि सातु खाँदै हिँड्नपथ्र्यो, अहिले त जताततै होटल पसल, सुविधा राम्रो छ, त्यो बेला केही थिएन निकै गाह्रो थियो ।”

भक्तपुरबाट हिँडेको टोली १६ दिनमा नाम्चे पुगेको थियो । सगरमाथा प्रवेशद्वार नाम्चे पुगेपछि ४०० भरियालाई दैनिक रु पाँच ज्याला दिएर फर्काएपछि शिखरतर्फ अगाडि बढेको टोली छ दिनमा आधार शिविर पुगेको शेर्पाको भनाइ छ । उहाँका अनुसार ४०० भरियाले बोकेकामध्ये २५ भारी त पैसामात्रै थियोे ।

“नाम्चेबाट ३५ जना टोली आधारशिविर लाग्याँै, पाँच दिनमा त्यहाँ पुगेपछि बस्ने व्यवस्था मिलायौँ,” उहाँले ६७ वर्ष अगाडिको अनुभव सुनाउँदै भन्नुभयो, “क्याम्प एकसम्म पुग्नकै लागि निकै कठिन भयो, बाटो खोज्दै जाँदा खुम्बु आइसफलमा ठूलो खर्पस भेटियो, हामीसँग भ¥याङ थिएन, अनि नाम्चे फर्केर १० सल्लाको रुख काट्यौँ, २० जनाले बोकेर उकालो लाग्यौँ, अनि काठको पुल बनाएर बाटो बनायौँ ।”

त्यतिबेला सगरमाथा नामकरण गरिएको थिएन, स्थानीय भाषामा चोमोलोङमा भन्ने गरेको उहाँको भनाइ छ । क्याप दुई, तीन हँुदै चारसम्म बाटो बनाएपछि, तेञ्जिङ र हिलारी शिखरतर्फ गएर चढेको उहाँले सुनाउनुभयो । “मे २९ को दिन दिउँसो १ बजे ओकेटोके बोकेको थियो, त्यसबाट भने हामी सक्सेस भयौं, तिमीहरु क्याम्प–२ मा बस्नु भने हामी सबै खुशी भयाँै”, शेर्पाले भन्नुभयो, “दुई घण्टापछि क्याम–२ मा उनीहरु आए खुशीले अँगालो हाल्यौँ, किस खायौँ, सबै नाच्यौँ ।” त्यसबेला कान्छा शेर्पाको दैनिक ज्याला रु आठ थियो । तर के कति पैसा बुझेको उहाँलाई थाहा छैन ।

सोलुखुम्बुको थामेमा जन्मेका तेञ्जिङ नोर्गे शेर्पाले दार्जिलिङमा पुगेर ट्रेकिङ कम्पनी खोलेपछि सोही माध्यमबाट सरएडमण्ड हिलारीसँग भेट भएको बताइन्छ । एडमण्ड हिलारीले सगरमाथा चढ्ने प्रक्रिया अगाडि बढाएपछि तेञ्जिङलाई समेत जन्मभूमि फर्कने अवसर मिलेको उनीहरुलाई बाटो देखाउने कान्छा शेर्पाले सुनाउनुभयो ।

पर्यटन व्यवसायीको सुझाव
सगरमाथा क्षेत्रमा फोहरको मात्रा बढेको र हिउँ घटेको प्रति सबैको चिन्ता बढिरहेको बेला यस वर्ष आरोहण ठप्प भयो । केही वर्षयता सरकारले समेत हिमाल सफाइ अभियान नै सञ्चालन गरेको भए पनि आरोहीको चापले सोचेजति सफाइ हुन नसकेको आरोही किताबसिं तामाङको भनाइ छ ।

यस वर्ष कोरोना कहरकै बीचमा सरसफाइ अभियान सञ्चालन गर्ने पर्यटन मन्त्रालयको धारणा सुनेका व्यवसायी तथा सम्वद्ध निकाय हर्षित भए पनि कार्यान्वयन नहुँदा निरास बन्नुपरेको टे«किङ एजेन्सिज एशोसिएशन अफ नेपाल (टान) का उपाअध्यक्ष चोलेन्द्र कार्कीको भनाइ छ । यो समयमा आरोही नभएको बेला पर्यटन मजदुर तथा आरोहीलाई नै सामाजिक दूरी कायम गरी सगरमाथा सफाइमा संलग्न गराएको भए प्रभावकारी हुने उहाँले बताउनुभयो ।

हिमाली क्षेत्रमा जानका लागि यो उपयुक्त समय भएकाले त्यसमा ध्यान पुग्न नसकेको उहाँको भनाइ छ । अबको दुई वर्षसम्म पर्यटन क्षेत्रसँगै सगरमाथा आरोहण सन्तोषजनक नहु्ने भएकाले सोहीअनुसार कार्यक्रम तय गर्नुपर्ने उहाँले सुझाएका छन् । (रासस)

धनुषा, १६ जेठ । धनुषाको जटहीस्थित नेपाल(भारत सीमामा मृत्यु भएका धनुषाका ३० वर्षीय युवा वीरेन्द्र यादवको कोरोना परीक्षण रिपोर्ट नेगेटिभ आएको छ । धनुषाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी कोशहरि निरौलाका अनुसार मृतक यादवको स्वाब परीक्षण गर्दा कोरोना नेगेटिभ आएको हो ।

पोस्टमार्टम रिपोर्ट भने आउन बाँकी रहेको निरौलाले जानकारी दिनुभयो । गत बुधवार भारतको गुजरातस्थित सूरतबाट नेपाल आउँदा सीमानाकामा नै उनको मृत्यु भएको थियो ।

भोक र ज्वरोका कारण समयमा नै अस्पताल नलग्दा उनको सीमानाका जटहीको सडकमा नै मृत्यु भएको थियो । मृतकको शव परिवारजनलाई जिम्मा लगाउने प्रमुख जिल्ला अधिकारी निरौलाले जानकारी दिनुभयो ।

चितवन, १६ जेठ- संयुक्त एम्बुलेन्स चालक सङ्घ नेपालले एम्बुलेन्स चालकलाई स्वास्थ्यकर्मीसरह सुविधा उपलब्ध गराउन माग गरेको छ ।कोरोना भाइरसको जोखिममा सबैभन्दा बढी एम्बुलेन्स चालक रहेको भन्दै सङ्घले एम्बुलेन्स चालकको स्वास्थ्यकर्मीसरह स्वास्थ्य बीमा तथा अन्य सेवा सुविधा उपलब्ध गराउन र कारोना परीक्षणको माग गरेको हो ।

सङ्घका केन्द्रीय अध्यक्ष नवराज लामिछाने र महासचिव मुक्ति काफ्लेले विज्ञप्ति जारी गर्दै अधिकांश चालक कोरोना भाइरसको जोखिममा रहेको, धेरैले सामान्य सुरक्षा सामग्री पनि नपाएको, राज्यबाट पाउने भनिएका सामग्री पनि बाटैबाट हराएको, एकपटक किनेको मास्कलाई धोएर पटक पटक प्रयोग गर्न बाध्य भएको, एम्बुलेन्स चालकमाथि सामाजिक दुव्र्यवहार बढेको भन्दै सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण गराएका छन् ।

विज्ञप्तिमा विदेशबाट आएका व्यक्तिलाई ओसार्ने साधनका रुपमा जबर्जस्ती प्रयोग नगराउन पनि माग गरिएको छ । सङ्घले आफ्ना माग पूरा नभए कामलाई निरन्तरता दिन नसक्ने जनाएको छ । नेपालमा चार हजार ५०० एम्बुलेन्स छन् । तीमध्ये सबैभन्दा बढी दुई÷दुई सयको हाराहारी काठमाडाँैं र झापामा छन् । त्यसपछिको बढी मोरङ र चितवनमा रहेको एम्बुलेन्स चालक सङ्घका केन्द्रीय अध्यक्ष लामिछाने बताउनुभयो । (रासस)