म्याङ्लुङ, ११ फागुन- प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली आफ्नो ६९ औँ जन्मोत्सव मनाउन आठराई गाउँपालिका वडा नं ४ इवास्थित आफ्नो जन्मघरमा आज अपराह्न २ बजे आइपुग्नुभएको छ । उहाँलाई सङ्घीय सांसद भवानीप्रसाद खापुङ, प्रदेशसभा सदस्य लक्ष्मण तिवारी र तेजमान कङ्दम्वा, गाउँपालिका अध्यक्ष मानबहादुर लिम्बू र स्थानीयवासीले स्वागत गर्नुभएको थियो । प्रधानमन्त्रीको स्वागतमा लिम्बू समुदायको च्याब्रुङ नाच, सङ्गिनी नाच तथा विभिन्न झाँकी प्रदर्शन गरिएको छ ।

प्रधानमन्त्रीका साथ धर्मपत्नी राधिका शाक्य, पिता मोहनप्रसाद ओली, नेकपा संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङ, प्रदेश नं १ का मुख्यमन्त्री शेरधन राई, स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्यामन्त्री भानुभक्त ढकाल, खानेपानीमन्त्री विना मगर, सङ्घीय सांसद विजय सुब्बा, गणेश विमलीलगायत हुनुहुन्छ । प्रधानमन्त्रीले आजै सुकेपोखरी–भदौरै सडकको शिलान्यास गर्नुभयो । त्यस्तै आठराई–१, सङ्कान्ति बजारमा स्थापना गरिएको नेपाल बैंक लिमिटेडको १७७ औँ शाखाको पनि उहाँले उद्घाटन गर्नुभयो ।(रासस)

काठमाडौँ, ११ फागुन -सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री डा युवराज खतिवडाले सभ्य समाज निर्माणका लागि सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्न आमसञ्चार माध्यमसँग आग्रह गर्नुभएको छ । अर्थमन्त्रीसमेत रहनुभएका मन्त्री खतिवडाले आज सञ्चारमन्त्रीको पदबहाली गर्दै सरकारले गरेका काममध्ये राम्रोलाई नराम्रो र नराम्रोलाई राम्रोभन्दा पनि जस्ताको जस्तै जनता समक्ष पु¥याउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

उहाँले संविधान कार्यान्वयनसँगै मुलुकलाई आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक विकासको बाटोमा अगाडि बढाउन सरकार र आमसञ्चार माध्यमबीचको सहकार्यको आवश्यकता औँल्याउनुभयो । मन्त्री डा खतिवडाले भन्नुभयो, “सञ्चारसम्बन्धी केही विधेयक निर्माण प्रक्रियामै छन्, त्यसलाई छलफल गरेर मात्र ल्याइनेछ, सङ्घीयताको पूर्ण कार्यान्वयनसँगै लोकतन्त्रलाई बलियो बनाउन पनि सरकार र सञ्चारमाध्यमबीच सहकार्य हुन आवश्यक छ ।” उहाँले आम नागरिकप्रति मर्यादित र उत्तरदायी हुँदै सत्यतथ्य समाचार मात्र प्रकाशन÷प्रसारण गर्न पनि सञ्चारमाध्यमलाई अपिल गर्नुभयो ।

“सुसूचित हुन पाउने जनताको अधिकारलाई सुनिश्चित राख्नुपर्छ र त्यसलाई प्रवद्र्धन गर्नुपर्ने सञ्चारमाध्यमको भूमिका हुन्छ । समृद्धिका लागि नागरिक उत्पादक हुनुपर्छ । उत्पादक र सबलीकृत नागरिक बनाउन प्रविधिमा पहुँच महत्वपूर्ण हुन्छ, सूचना प्रविधिका माध्यमबाट राज्यका अङ्गलाई पारदर्शी बनाउनुपर्ने हुन्छ”, उहाँले भन्नुभयो ।मुलुकमा व्याप्त गरिबीको अन्त्य गर्दै समृद्धि र समतामूलक समाज निर्माण गर्नु सरकारको मुख्य विषय भएको उहाँको भनाइ छ ।

सेक्युरिटी प्रेस खरिद प्रक्रियामा कमिसन माग गरेको अडियो संवाद सार्वजनिक भएसँगै विवादमा पर्नुभएका सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री गोकुलप्रसाद बाँस्कोटाले बिहीबार राजीनामा दिनुभएको थियो । मन्त्री बाँस्कोटाले राजीनामा दिएपछि सोही दिन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सिफारिसमा राष्ट्रपति भण्डारीले अर्थमन्त्री डा खतिवडालाई सञ्चार मन्त्रालयको समेत कार्यभार तोक्नुभएको थियो । (रासस)

भजनी, ११ फागुन- आकर्षक पर्यटकीय संरचनाले भरिभराउ कैलालीको टीकापुर क्षेत्र थप पर्यटकको पर्खाईमा छ । प्रदेश नं ५ र सुदूरपश्चिम प्रदेशको सिमाना कर्णाली पुल हुँदै पूर्व–पश्चिम राजमार्गअन्तर्गत लम्कीदेखि १४ किलोमिटर दक्षिणतर्फ टीकापुर पर्दछ । आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकका लागि यस क्षेत्रको प्रमुख आकर्षण बनेको टीकापुरले नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० मा थप बाह्य पर्यटकलाई स्वागत गर्ने तयारी पनि गरिरहेको छ ।

टीकापुर क्षेत्रका प्रमुख पर्यटकीय संरचनामा टीकापुर पार्क, पदमप्रकाशेश्वर मन्दिर, पर्शुराम कुण्ड, बिपी कुञ्ज, डल्फिन क्षेत्र, ओजहुवा ताल, कर्णाली नदीलगायत छन् । जिल्लाका यी प्रमुख पर्यटकीय क्षेत्र टीकापुर नगरपालिकाभित्र पर्छन् । नेपाल सरकारले सन् २०२० लाई भ्रमण वर्षका रुपमा मनाइरहँदा टीकापुर नगरपालिकाले पनि यसका लागि नगरसभाबाट बजेट विनियोजन गरी पर्यटनसम्बन्धी कार्यक्रम अघि सारेको छ । यहाँका केही प्रमुख प्राकृतिक तथा मानवनिर्मित पर्यटकीय संरचनाको परिचय यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।

टीकापुर पार्क

टीकापुर नगरपालिकामा रहेको टीकापुर पार्क क्षेत्रफलको हिसाबले नेपालकै सबै भन्दा ठूलो मानव निर्मित पार्क हो । पूर्व–पश्चिम राजमार्गबाट करिब २० किलोमिटरभित्र पर्ने टीकापुर पार्कले आफ्नो एक अलग्गै इतिहास बोकेको छ । विसं २०२४ मा राजा महेन्द्र केही महिना टीकापुर पार्कमा बस्नुभएको थियो । राजा महेन्द्रलाई हृदयाघात भएपछि चिकित्सकको सल्लाहअनुसार कुनै प्राकृतिक क्षेत्रमा गएर आराम गर्न भनेपछि राजा महेन्द्र टीकापुर पार्कमा बसी स्वास्थ्य लाभ गर्नुभएको बताइन्छ । त्यस समय राजाले यहीँबाट राज्य चलाएको इतिहास भेटिन्छ ।

यस पार्कमा राजा महेन्द्र आरोग्य केन्द्र र वीरेन्द्र विश्राम बाटिकाको नामका काठबाट निर्माण गरिएका दुई वटा घर छन् । बाहिर काठबाट निर्माण गरेको देखिए पनि भित्र सुविधा सम्पन्न शयनकक्ष, बाथरुम, अतिथि कक्ष छन् । राजा महेन्द्र र वीरेन्द्र टीकापुर आउँदा त्यहीँ बस्ने गरिएको सो पार्कमा निर्मित घरको भित्री भागमा सुविधा सम्पन्न कोठा पनि छन् । टीकापुर पार्कको निर्माणमा पनि राजा महेन्द्रको योगदान रहेको टीकापुरवासी बताउँछन् ।

पार्कमा वर्षभरि मौसमअनुसारका दर्जनौँ फूल ढकमक्क पुलेको देख्न पाइन्छ । राजा महेन्द्रको पालामा स्थापना भएको टीकापुर पार्कमा रानी रत्न तथा बुहारी ऐश्र्वको नाममा गुलाबका फरक–फरक बगैँचा रहेका छन् ।पार्कलाई तीन भागमा विभाजन गरिएको छ । पार्क प्रवेश गरेपछि एउटा ठूलो स्तम्भ आउँछ । स्तम्भमा राजा महेन्द्रले रचना गरेको उपहार शीर्षकको कविता कुँदिएको छ । स्तम्भ नजिकै हेलिप्याड रहेको छ, जहाँ राजपरिवारका सदस्य चढेको हेलिकप्टर अवतरण गर्दथ्यो । स्तम्भको बायाँतर्फ राजा वीरेन्द्र विश्राम गृह रहेको छ ।

स्तम्भको ठीक अगाडि महेन्द्रको आरोग्य गृह रहेको छ भने त्यस वरपरको बगैँचालाई रत्न बाटिकाको नाम दिइएको छ । पार्कभित्र ठूलो फलफूल बगैँचासमेत रहेको छ । जहाँ आँप, लिची, कटहरलगायत गर्मीयामका फल रहे छन् । आठ प्रजातिका गुलाबका फूल फुलिरहेको पार्क हेर्दा अति आकर्षक देखिन्छ ।टीकापुर पार्कमा बसेर स्वास्थ्य लाभ गरेका राजाले काठमाडौँ फर्किएपछि टीकापुर क्षेत्रमा शहरी विकास गर्न कर्णाली नदीको किनारमा पार्क निर्माण गर्न निर्देशन दिएको बताइन्छ ।

उक्त पार्क ८४ बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । पार्कको दक्षिणतर्फबाट कर्णाली नदी बगेको छ । नदीको कलकल आवाजले सुन्दर पार्कलाई थप रोमाञ्चक बनाइदिएको महसुस हुन्छ । कर्णाली नदीको किनारमा पार्कभित्रै पर्नेगरी पिकनिकस्थल छन् । वर्षमा लाखौँ आन्तरिक पर्यटक पिकनिक खान र पार्कको अवलोकनका लागि आउने गरेका छन् । पार्कले वार्षिक करिब ५० लाख राजस्व आम्दानी गर्दै आएको छ । पार्कको प्रवेश शुल्क विद्यार्थीलाई रु १५ र अरुलाई रु २५ छ ।

टीकापुर नगरपालिकाले पार्कलाई नगरको गौरवको योजनाका रुपमा प्राथमिकतामा राखेको छ । टीकापुर नगरपालिकाका नगर प्रमुख तपेन्द्रबहादुर रावलले टीकापुरका लागि पार्क महत्वपूर्ण क्षेत्र भएको भन्दै पार्कको व्यवस्थापनका लागि नगरपालिका निरन्तर लागिपरेको बताउनुभयो । उहाँले अहिले पार्कको आम्दानीभन्दा बढी नगरपालिकाले पार्कमा लगानी गर्दै आएको भन्दै भविष्यमा पार्क नगरपालिकाको मुख्य आम्दानीको स्रोत बन्ने बताउनुभयो ।

पदमप्रकाशेश्वर मन्दिर

टीकापुर नगरपालिका–७ मा रहेको पदमप्रकाशेश्वर मन्दिर पर्यटकका लागि एक महत्वपूर्ण गन्तव्य बनेको छ । सयौँ वर्ष पुरानो यो मन्दिरको विसं १९६५ मा जीर्णोद्धार गरिएको थियो । नेपालको सबैभन्दा ठूलो शिवलिङ्ग पदमप्रकाशेश्वर मन्दिरमा रहेको मन्दिर संरक्षण समितिका अध्यक्ष विनोद कायस्थ बताउहुहुन्छ । विश्वको दुर्लभ शिवलिङ्ग यही मन्दिरमा रहेको भन्दै अध्यक्ष कायस्थले यस मन्दिरमा रहेको शिवलिङ्ग पूर्वतर्फ फर्किएका कारणले पनि विशेष रहेको बताउनुभयो ।

मानसरोवरको तीर्थयात्रामा जाने भक्तजनले पदमप्रकाशेश्वर मन्दिरको दर्शन गरेर जाने र फर्कदा पुनःमन्दिरको दर्शन गरेर घर फर्कने गरेको इतिहास पनि भेटिन्छ । सयौँ वर्ष पुरानो मन्दिरको आफ्नै महत्व रहेको बताउँदै टीकापुर नगरपालिका–७ का वडाध्यक्ष रामलाल डँगौरा थारुले मन्दिरको प्रचारप्रसार हुन नसकेको स्वीकार्नुहुन्छ । नगरपालिकाले मन्दिरको संरक्षण र सम्वद्र्धनमा थप ध्यान दिनुपर्नेमा उहाँले जोड दिनुभएको छ ।

नगर प्रमुख रावलले मन्दिरको पुनःनिर्माणका लागि रु ४० लाख बजेट विनियोजन भएको बताउनुभयो । उहाँले सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको रु ३० लाख र नगरपालिकाको रु १० लाख बजेट रहेको भन्दै पुरातात्विक महत्वलाई नबिग्रने गरी मन्दिरको पुनःनिर्माण गरिने बताउनुभयो ।

पदमप्रकाशेश्वर मन्दिरको स्थापना हुँदा ७०० बिघा जग्गा मन्दिरको नाममा भए पनि हाल मन्दिरसँग दुई कठ्ठा १० धुर मात्र छ । मन्दिरका अध्यक्ष कायस्थले स्थानीय सरकारले मन्दिरका नाममा रहेको जग्गाको खोजी गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ । उहाँले मन्दिर आसपासमै पर्शुराम कुण्डको स्थापना गर्नुपर्ने भन्दै सम्भावना बोकेको क्षेत्रलाई स्थानीय सरकारले खासै वास्ता नगरेको गुनासो गर्नुभयो ।

डल्फिन क्षेत्र

टीकापुर नगरपालिका– ७ मा पर्ने डल्फिन क्षेत्र पर्यटकका लागि महत्वपूर्ण गन्तव्य रहेको छ । विश्वकै दुर्लभ जलचर डल्फिन कर्णाली–मोहना, काँढा, कन्द्रा नदीमा पाइन्छ । विशेषगरी, वर्षात्को समयमा डल्फिन बढीमात्रामा देखिने भए पनि कर्णाली नदीमा बाहै्र महिना डल्फिन देख्न सकिन्छ । डल्फिन हेर्न नेपाल, भारत, बङ्गलादेशलगायत तेस्रो मुलुकका पर्यटक यहाँ आउने गरेका छन् ।

विसं २०५४÷०५५ तिर सो क्षेत्रमा डल्फिन देखिएपछि स्थानीय भोजराज श्रेष्ठले डल्फिन संरक्षण केन्द्र स्थापना गरी प्रचारप्रसार र संरक्षणका क्रियाकलाप थाल्नुभएको थियो । डल्फिन क्षेत्रको प्रचारप्रसारका लागि प्रत्येक वर्ष डल्फिन महोत्सवको आयाजना पनि हुने गरेको छ ।

टीकापुर नगरपालिका– ७ का वडाअध्यक्ष डँगौरा थारूले डल्फिन क्षेत्रको संरक्षण र प्रचारप्रसारका लागि नगरस्तरबाट विभिन्न प्रयास भइरहेको भन्दै सो क्षेत्रमा भौतिक संरचना निर्माणको कामसमेत शुरु हुने बताउनुभयो । डल्फिन क्षेत्रमा टीकापुर नगरपालिका र भजनी नगरपालिका पर्ने हुँदा सो क्षेत्रमा माछा मार्नसमेत प्रतिबन्ध लगाइएको छ । प्रतिबन्ध लगाइए पनि माछा मार्नेक्रम भने नरोकिएको स्थानीयको गुनासो रहेको छ ।

पर्शुराम कुण्ड

टीकापुर नगरपालिका– ७ मै पर्ने पर्शुराम कुण्ड पर्यटकको अर्काे महत्वूर्ण गन्तव्य बन्न सक्छ । रानी जमरा गुलरिया सिँचाइ आयोजना शुरु हुनु अगाडि कर्णाली नदीको केही भाग त्यही कुण्ड भएर बग्थ्यो । हाल उक्त कुण्ड तालका रुपमा परिणत भएको छ । कुण्डसँगै बिपी कुञ्ज र सत्ती कर्णाली सामुदायिक वन जोडिएको यो क्षेत्र पनि पर्यटकको महत्वपूर्ण गन्तव्य बन्नसक्ने देखिन्छ ।

हुलाकी राजमार्गसँगै जोडिएको पर्शुराम कुण्डको संरक्षण र प्रचारप्रसार हुनसके पर्यटकका लागि पिकनिक स्पट, जङ्गल सफारीका लागि सत्ती कर्णाली सामुदायिक वन, ¥याफ्टिङका लागि कर्णाली नदीसँगै जोडिएका कारण त्यसको महत्व विशेष रहेको स्थानीय जीतराम चौधरीले बताउनुभयो ।

नगरपालिकाले चालू आर्थिक वर्षमा ओजहुवा ताल, पर्शुराम कुण्ड र सत्ती कर्णाली सामुदायिक वनको डिपीआर तयार गर्ने काम शुरु गरेको अध्यक्ष थारूले बताउनुभयो । टीकापुर आफैँमा एउटा योजनाबद्ध र व्यवस्थित शहर रहेको बताइन्छ । त्यसैले यस शहरले पनि टीकापुरमा रहेका यी संरचनाको प्रचारप्रसार गरी पर्यटकलाई आकर्षण दिनुपर्ने स्थानीयको माग छ । (रासस)

दमौली, ११ फागुन:पृथ्वीराजमार्गअन्तर्गत तनहुँको व्यास नगरपालिका–१२ कमलाबारीमा आज बिहान भएको बस दुर्घटनामा २० यात्रु घाइते भएका छन् ।दमौलीबाट डुम्रेतर्फ जाँदै गरेको ना ७ ख २०६ नं को बस र विपरित दिशाबाट आउँदै गरेको ना ५ ख २८५६ नं को बस एकापसमा ठक्कर खाँदा दुवै बसमा सवार २० यात्रु घाइते भएका जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ ।

घाइतेमध्ये तीन जनालाई भरतपुरस्थित चितवन मेडिकल कलेज र एक जनालाई थप उपचारको लागि पोखरा पठाइएको प्रहरी नायब उपरीक्षक लीलाराज लामिछानेले जानकारी दिनुभयो । अन्य घाइतेको दमौलीस्थित रत्नहरि र एपोलो अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । तीव्र गतिमा आएको ना ५ ख २८५६ नं को बसले गलत दिशामा आएर अर्को बसलाई ठक्कर दिएको थियो । दुर्घटनापछि केही बेर अवरुद्ध भएको सडक अहिले सुचारु छ । (रासस)

बनियानी, ११ फागुन: झापाको कनकाईस्थित बिपी वन बाटिकामा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको पूर्णकदको शलिक निर्माण गरिएको छ ।कनकाई नगरपालिकाको रू १३ लाख १३ हजारको लागतमा उक्त शालिक निर्माण गरिएको नगर प्रमुख राजेन्द्रकुमार पोखरेलले जानकारी दिनुभयो । पाँच फिट छ इञ्च अग्लो शालिकको कलाकार हिम्मत नेम्बाङले निर्माण गर्नुभएको हो ।

विसं २०४८ देखि खाली रहेको जमिनमा स्थानीय काँग्रेसका नेता कार्यकर्ताले वृक्षरोपण गरी संरक्षण गरेको चार बिघा आठ कठ्ठा जग्गामा बिपी वन बाटिका निर्माण गरेका हुन् । नगरपालिकाले उक्त जग्गामा तारबार गरी संरक्षण गरिरहेको छ । (रासस)

काठमाडौँ, ११ फागुन  : टोखा नगरपालिकाले ३०० घरपालुवा तथा छाडा कुकुरलाई रेविज विरुद्धको ‘भ्याक्सिङ’ दिइएको छ ।नगरपालिकाका पशु सेवा अधिकृत तीर्थबहादुर कार्कीले नगरपालिकाभित्रका छाडा कुकुर नियन्त्रणका लागि काठमाडौँ एनिमल टिटमेन्ट सेन्टरको सहकार्यमा कुकुर बन्ध्याकरण ‘भ्याक्सिङ’ कार्यक्रम सञ्चालन गरेको जानकारी दिनुभयो । “छाडा कुकुरबाट हुने ‘वर्थ कन्ट्रोल’का लागि ५५ पोथी कुकुरलाई बन्ध्याकरण गरेका छौँ,” उहाँले भन्नुभयो । एक कुकुरको बन्ध्याकरणका लागि रु छ हजार लाग्ने गरेको छ ।

चालू आर्थिक वर्षमा ३५० पोथी कुकुरको बन्ध्याकरण गरिने कार्कीले बताउनुभयो । नगरपालिकाभित्रका छाडा पशुपन्छी संरक्षणका लागि ‘कान्जि हाउस’ निर्माणसमेत गरिने भएको छ । कान्जि हाउस निर्माणका लागि जग्गा खोजीकार्य भइरहेको नगरपालिकाले जनाएको छ ।कान्जी हाउस निर्माणका लागि वागमती प्रदेश सरकारले रु ७५ लाख बजेट सो नगरपालिकालाई उपलब्ध गराइसकेको छ ।

चालू आर्थिक वर्षमा नगरपालिकाभित्र पालन गरिएका पशुपन्छीका लागि रु पाँचलाखको औषधि तथा भिटामीन वितरण गरिएको छ । यस्तै बेलाबेलामा बधशाला र मासु पसलसमेतको अनुगमन गरेको पशु शाखा प्रमुख कार्कीले बताउनुभयो । नगरपालिकाले ११ क्वीन्टल हिउँदे घाँसको बीउ किसानलाई वितरण गर्नुका साथै वर्ड फ्लुसम्बन्धी अन्तक्र्रिया कार्यक्रम सञ्चालन गरेको नगरपालिकाले जनाएको छ । (रासस)

काठमाडौँ, ११ फागुन : सरकारले सुदूरपश्चिमका केही जिल्लामा व्याप्त छाउपडी प्रथा अन्त्य गर्ने अभियानलाई तीव्रता दिएको छ । छाउपडी प्रथा अन्त्य गर्ने अभियानअन्तर्गत महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयले आगामी जेठ १३ देखि १५ गतेसम्म ‘अन्तर्राष्ट्रिय मर्यादित महिनावारी कार्यशाला गोष्ठी’ को आयोजनासमेत गर्ने भएको छ । मन्त्रालयले यहाँ आज आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा मन्त्री पार्वत गुरुङले महिनावारीसम्वन्धी भए÷गरेका कामलाई परिवर्तन गर्ने उद्देश्यले विभिन्न २० देशका अनुसन्धानकर्मी, अभियानकर्मी, सरकारका प्रतिनिधि र नीति निर्माताको सहभागिता रहने जानकारी दिनुभयो ।

दोस्रो राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवसका अवसरमा आयोजित गोष्ठीको मूल नारा ‘महिनावारीका कुरा, मर्यादा केन्द्रित भए मात्र हुन्छ पूरा’ भन्ने रहेको छ । गोष्ठीमा महिनावारीका विभिन्न पक्ष भान्सादेखि संसद्सम्म महिनावारी निषेधको अन्त्य यौनिक र प्रजजन स्वास्थ्य अधिकार, धार्मिक मान्यता, सरसफाई र छाउपडीसम्बन्धी ऐन÷कानून र नीतिका बारेमा छलफल गरिनेछ ।

सोही अवसरमा मन्त्री गुरुङले लैङ्गिक समानताका लागि महिनावारीलाई मानव अधिकारको दृष्टिबाट हेर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । सबै प्रकारका विभेद अन्त्य गर्दै सभ्य समाज निर्माण गर्ने सरकारको योजनाअनुसार नै मन्त्रालयले छाउपडी अन्त्यको अभियानलाई तीव्रता दिएको मन्त्री गुरुङको भनाइ छ । (रासस)

काठमाडौँ, ११ फागुन -राष्ट्रिय बीमा संस्थाले ५३औँ वार्षिकोत्सवसम्म आइपुग्दा संस्थान जीवन बीमा कोषमा रु २५ अर्ब ९६ करोड पुगेको छ । मुलुकमा स्थापित १९ वटा जीवन बीमा कम्पनीका बीचमा संस्थाले बीमा कोष र बीमा शुल्क सङ्कलन क्रमशः १० प्रतिशत र १२ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ ।

चालू आर्थिक वर्षको प्रथम अर्धवार्षिकको अन्त्यसम्ममा १९ जीवन बीमा प्रदायकको जीवन बीमा कोषमा रु दुई खर्ब ६५ अर्ब ७१ करोड सङ्कलन भएको छ । विसं २०२४ फागुनदेखि निर्जीवन र त्यसको पाँच वर्षपछि जीवन बीमा शुरु गरेको संस्थानले कानूनी अड्चनका कारण २०७१ सालपछि जीवन बीमा मात्र गर्दै आएको छ । संस्थामा हाल बीमा गर्नेको सङ्ख्या छ लाख ८९ हजार छ ।

केन्द्रीय कार्यालयसहित मुलुकका १४ स्थानमा रहेका शाखा कार्यालयमा १०३ कर्मचारी कार्यरत रहेको आज आयोजित वार्षिकोत्सव समारोहमा जानकारी दिइयो । यसै आवभित्रै थप १० शाखा विस्तार गर्ने संस्थानको तयारी छ । संस्थानले अभिकर्तालाई उत्प्रेरित गर्न पुनर्ताजगी र प्रोत्साहन कार्यविधिलाई परिमार्जन गरी कार्यान्वयनमा ल्याएको जानकारी दिएको छ । सेवालाई प्रविधिमैत्री, भरपर्दाे र सहज तुल्याउन यसै आवदेखि नयाँ सफ्टवेर, मोबाइल एप्स, एसएमएस सेवा र वबेसाइटलाई व्यवस्थित गरिएको संस्थानले जनाएको छ ।

केन्द्रीय कार्यालयमा रहेको ग्राहक सेवालाई प्रभावकारी र ग्राहकमैत्रीरुपमा सञ्चालन गर्न ले–आउटलाई परिमार्जनका साथै बीमाको दायरालाई फराकिलो तुल्याएर आम नागरिकमा बीमाको पहुँच पु¥याउन ‘विद्यार्थीसँग बीमा’ कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको जानकारी दिइयो ।

ग्राहकको मागअनुरुप दोहोरो दुर्घटना लाभलाई वृद्धि गरी रु ५० लाख पुु¥याउनका साथै घातक रोगको सुविधा स्वीकृतिको अन्तिम अवस्थामा रहेको बताइयो । निजामती कर्मचारी, नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, सार्वजनिक विद्यालयका शिक्षकको जीवन बीमा कार्यक्रम संस्थानले शुरु गरेको छ ।

मुलुकका ठूला सार्वजनिक संस्थान, बैंक तथा वित्तीय संस्थाका कर्मचारीको सामूहिक जीवन बीमा तथा अभिकर्ताका माध्यमबाट आएका व्यक्तिगत बीमा उक्त संस्थाले गरिरहेको छ । संस्थान हाल लघु बीमा कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने तयारीमा जुटेको छ । शेयर पूँजी, जीवन बीमा व्यवसायबाट प्राप्त बीमा शुल्क र जीवन बीमा कोषको लगानीबाट प्राप्त प्रतिफल संस्थानका मुख्य वित्तीय स्रोत हुन् । नागरिक लगानी कोषको कूल शेयर पूजी ३१.५ प्रतिशत शेयर स्वामित्व संस्थानको सही आएको छ ।

माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत् आयोजना, जलविद्युत् लगानी तथा विकास कम्पनी लि, जलविद्युत् उत्पादन कम्पनी लि, नेपाल पुनःबीमा कम्पनी लि, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक लि, सनराइज बैँक लि, एनआसी एशिया बैंक लि, लक्ष्मी बैंक लिमिटेडलगायत देशका महत्वपूर्ण संस्थामा संस्थापक तथा साधारण शेयर संस्थानको रहेको वार्षिकोत्सवका अवसरमा जानकारी दिइयो ।

पुनःबीमा शुल्कका नाममा रकम विदेशिने कार्यलाई निरुत्साहित गरिएको पनि संस्थानको विसं २०३१ मै खरिद गरिएको केन्द्रीय कार्यालय रहेको जग्गाको स्वामित्व र लालपूर्जा प्राप्त गर्न नसकिएकोतर्फ संस्थानले अर्थ मन्त्रालयको ध्यानाकर्षण गराएको छ । संस्थानको १० वर्षभन्दा बढी समयदेखि लेखापरीक्षण र साधारणसभा हुन सकेको छैन ।

जीवन बीमामा बीमाङ्कीय मूल्याकन नभई लेखा परीक्षण हुन नसक्ने र लेखापरीक्षण नभई साधारणसभा हुन नसक्ने संस्थानका प्रशासक कविप्रसाद पाठकले जानकारी दिनुभयो । संस्थाको लामो समयसम्म लेखा परीक्षण हुन नसकेका कारण कतिपय बीमाकर्तामा आर्थिक गतिविधिका सम्बन्धमा सन्देह पैदा भएको छ ।

विगतमा बीमाङ्कीय मूल्याङ्कनको कार्य समयमा हुन नसकेकामा पछिल्ला दिनमा त्यसमा सुधार ल्याई छ वर्षको बीमाङ्कीय मूल्याङ्कनको कार्य पूरा गरी स्वीकृतिका लागि बीमा समितिमा पठाइएको जानकारी दिइयो । लेखा प्रणालीलाई पारदर्शी र व्यवस्थित गराउन एनएफआरएस लागू गर्न लेखा परीक्षक नियुक्ति प्रक्रिया अन्तिम चरणमा पुगको जनाइएको छ ।

अब नयाँ ढाँचामा चल्नुपर्छ– अर्थमन्त्री डा खतिवडा

वार्षिकोत्सव समारोहलाई सम्बोधन गर्दै अर्थमन्त्री डा युवराज खतिवडाले बीमा योजनामा आधारित समाजिक सुरक्षामा जनतालाई समेट्न सकिएमा सबैखाले सामाजिक सुरक्षा योजना सफल हुने बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “सामाजिक सुरक्षा नागरिकको मौलिक हक हो भनिएको छ, बीमा योजना योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा हो, यसमा बढीभन्दा बढी नागरिकलाई ल्याउन सकियो भने सबैलाई सामाजिक सुरक्षा भनेर घोषणा गरिएको सर्वव्यापी लक्ष्य र अवधारणा पूरा हुन्छ ।”

अर्थमन्त्री खतिवडाले भन्नुभयो, “अहिले मुलुकमा कूल जनसङ्ख्याको २२ प्रतिशतमा जीवन बीमा पुगिसकेको छ । बीमाको दायरा अझै बढाउन नागरिकको पहँुच विस्तार गर्नुपर्छ, जसको पहुँच वित्तीयरुपमा पुग्दैन उसलाई सरकारले सहयोग गर्छ, निरपेक्ष गरिबीको रेखामुनि चरम गरिबीमा रहेकालाई बीमाको प्रिमियम तिर्न पैसा पुग्दैन भने त्यसलाई सरकारले सहयोग गर्छ ।

चरम गरिबीमा रहेका परिवारको सङ्ख्या करिब १६ लाख ५० रहेको जानकारी दिँदै उहाँले सरकारले अहिले एक परिवारले तीन हजार ५०० मा वार्षिक एक लाखबराबरको सुविधा प्राप्त गर्ने गरी व्यवस्था मिलाइएकामा त्यो सुविधा गरिबीको रेखामुनि रहेकालाई निःशुल्क गर्ने तयारी रहेको घोषणा गर्नुभयो । “त्यो निःशुल्क गरेपछि एकैपटक १६ लाखभन्दा बढी परिवारका ७०÷७५ लाख व्यक्ति बीमाको दायरामा आउनुहुन्छ, हामीले अघि बढाएको बीमाबाट पनि गरिबी निवारणमा योगदान पुग्नेछ, बीमा संस्थानबाट क्षतिपूर्तिको छिटो भुक्तानी भएका कार्यक्रम विस्तार हुन सहयोग पुग्नेछ”, अर्थमन्त्री खतिवडाले भन्नुभयो ।

‘‘ठूला र धनी वर्गलाई मात्र हेर्ने होइन, सानालाई बेवास्ता गर्दा सरकारले अघि बढाएको बीमा विस्तारमा सहयोग पुग्दैन, बीमा विस्तार हँुदैन, पुरानो संस्थानलाई नयाँ ढाँचामा चलाउन प्रयास गरौँ,’’उहाँले भन्नुभयो । अध्यक्ष गङ्गाराम कँडेलले बीमा क्षेत्रमा विश्वसनीय संस्थाका रुपमा प्राप्त गरिरहेको छविलाई थप प्रभावकारी तुल्याउन संस्थालाई प्रविधिमैत्री र समयसापेक्ष तुल्याउन भइरहेका प्रयासबारे जानकारी दिनुभयो । (रासस)

काठमाडौँ, ११ फागुन  -महाशिवरात्रिमा पशुपति क्षेत्रको सजावटमा राखिएको फूलमाला चोरी हुन थालेको छ । पशुपति क्षेत्र विकास कोषको पहलमा भक्तजनकै सहयोगमा यस वर्ष करिब रु दुई करोड बराबरको फूलमालाले पशुपति क्षेत्र सजावट गरी आकर्षक बनाइएको थियो । देश विदेशबाट आउने भक्तजनका लागि यस वर्ष पशुपति क्षेत्रमा आउने साधुसन्तभन्दा पनि सजावट नै आकर्षण बनेको थियो ।

त्यो आकर्षण एक दिन पनि बढ्न सकेन । शुक्रबार दिनभर छ हजारभन्दा बढी सुरक्षाकर्मी पशुपति क्षेत्रमा परिचालन गरिएका कारण फूलमाला सुरक्षित थियो । शनिबार सुरक्षाकर्मीको उपस्थिति सुरक्षा पोष्टभन्दा बाहिर थिएन । बिदाको दिन भएकाले कोषका कर्मचारीको निगरानी पनि पशुपति क्षेत्रमा थिएन ।

कोषका सदस्य–सचिव डा प्रदीप ढकाल बाँदरबाट बचाउन सकिएको फूलमाला मानिसबाट सुरक्षित गर्न नसकिएको अनुभव सुनाउनुहुन्छ । फूलमाला राख्नुअघि नै बाँदरबाट सुरक्षित गर्ने उपाय अपनाइएको थियो । आइतबार बिहानदेखि नै पशुपति क्षेत्रमा राखिएका फूलमाला झिकेर अँगालाका अँगाला ओसारिएको दृश्य देखिएको स्थानीयवासी कमला नेपालले सुनाउनुभयो ।

भक्तजनको सहयोगमा राखिएको फूलमालाको आकर्षणको सुरक्षाका लागि कोषले जति काम गर्नुपथ्र्यो त्यति नगरेको स्थानीयवासीको गुनासो छ । कोषले सुरक्षाकर्मी र कर्मचारी खटाउन नसकेको पशुपति क्षेत्र पुगेका भक्तजनले सुनाए । माथिमाथि राखिएका फूलमाला सुरक्षित देखिन्छ । मानिसले भेट्ने ठाउँका जति चुँडिएको छ ।

निगरानी कम भएपछि बाँदरले पनि फूलमाला खान थालेको छ । महाशिवरात्रिका दिन भएको फोहर व्यवस्थापनमा पनि कोषले ध्यान नदिएको देखिन्छ । महाशिवरात्रिका दिन दर्शन गर्न नसकी भोलिपल्ट ललितपुरबाट हेर्न आउनुभएका रामचन्द्र घिमिरे पशुपति क्षेत्रमा कर्मचारी संयन्त्र भएजस्तो अनुभव हुन नसकेको बताउनुहुन्छ । कोषले महाशिवरात्रि मेलाका लागि छुट्याएको वनकाली क्षेत्रमा पानी जमेको छ । शनिबार बेलुकी परेको पानीले यहाँको बजार प्रभावित भएको छ । यस क्षेत्रमा जम्मा भएको फोहर सफा नगर्दा बजार छिर्न नसकिने देखिन्थ्यो । डोजरले खाल्डो खनेर पानी व्यवस्थापन गरिरहेको दृश्य पनि शनिबार देखियो ।

हंसमण्डप र त्यसअघिको क्षेत्रमा पनि धेरै गिलासलगायत फोहर फालिएको थियो । महाशिवरात्रिका अवसरमा शुक्रबार पशुपति क्षेत्रमा सयौँ सङ्घसंस्थाले सेवा दिए पनि तिनलेसमेत फोहर व्यवस्थापनमा ध्यान दिएनन् । कोषले ठाउँठाउँमा फोहर हाल्ने भाँडो राखिदिएको भए पनि पशुपति क्षेत्र कुरुप नहुने थियो । त्यसतर्फ पनि कमजोरी भएको देखिन्छ ।

कोषमा दर्जनौँ सफाइ कर्मचारी भए पनि शनिबार बेलुकीसम्म पशुपति क्षेत्रका मुख्यमुख्य ठाउँमै चिया र पानी खाएर फालिएका गिलासलगायतको थुप्रो टिपिएको छैन । वाग्मती किनार भने सफा देखिन्छ । जहाँ कोष, वाग्मती सफाइ महाअभियान, अधिकार सम्पन्न वाग्मती सभ्यता एकीकृत विकास समितिलगायत १४ संस्थाको आयोजनामा शनिबार बिहानै ३५४औँ हप्ताको सफाइ गरिएको थियो ।

पशुपतिमा शनिबार पनि भक्तजनको चहलपहल बाक्लो थियो । महाशिवरात्रिका अवसरमा पशुपति क्षेत्रमा आएका साधुसन्त हेर्ने, मुख्य पर्वको दोस्रो दिन भगवान् पशुपतिनाथको दर्शन गर्ने उद्देश्यले हजारौँ भक्तजन पशुपति क्षेत्र पुगेका थिए । मूल मन्दिरभित्र रहेका नागाबाबा भक्तजनको विशेष आकर्षण बनेका थिए ।

महाशिवरात्रिका अवसरमा पशुपति क्षेत्रमा आएका साधुसन्तलाई आइतबारदेखि दक्षिणासहित बिदाइ गरिने गुठी संस्थानले जनाएको छ । संस्थानले पशुपति क्षेत्र र थापाथली क्षेत्रका विभिन्न अखडामा बसेका साधुसन्तका लागि फागुन कृष्ण एकादशीदेखि धुनीका लागि दाउरासहित खानापानको व्यवस्था पनि गरेको थियो ।

आइतबारसम्म यो व्यवस्था रहने संस्थान पशुपति गोश्वारा कार्यालयका प्रमुख उमा आचार्यले राससलाई जानकारी दिनुभयो । साधुसन्त व्यवस्थापनकै लागि यस वर्ष संस्थानले रु २४ लाख विनियोजन गरेको छ । कोषले पनि साधुसन्तका लागि खानपान, धुनीका लागि दाउरा बिदाइमा दान दक्षिणाका लागि सहयोग गर्ने जनाइएको छ ।(रासस)

चौतारा, ११ फागुन -सिन्धुपाल्चोकमा करेन्ट लागेर पैदलयात्री एक जनाको घटनास्थलमा मृत्यु भएको छ भने अर्का एक जना घाइते भएका छन् । मृत्यु हुनेमा भोटेकोशी गाउँपालिका–४ शिरिसेको २२ वर्षीय सार्की शेर्पा रहेको र बाह्रबिसे नगरपालिका–१ घोर्थलीका पप्पु गुरुङ घाइते भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका सूचना अधिकृत प्रहरी नायब उपरीक्षक माधवप्रसाद काफ्लेले जानकारी दिनुभयो ।

शिरिसेस्थित चिनियाँ ठेकेदार कम्पनी सिनो हाइड्रो पावर कम्पनीले इन्टरनेटको तार तान्न प्रयोग गरेको फलामे पोल ढलेर विद्युत्को मुख्य प्रशारण लाइनमा परेको र झुक्किएर पोल छुन पुग्दा पैदलयात्रीलाई करेन्ट लागेको प्रहरीले जनाएको छ । प्रहरीका अनुसार घाइते गुरुङको बाह्रबिसेस्थित प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा उपचार भइरहेको छ । (रासस)

साँखु, ११ फागुन  – उपत्यकाभित्रको सडकमध्ये धुलो र धुवाँले निकै चर्चा बटुलेको सडक हो चावहिल–साँखु सडकखण्ड । दैनिक धुलो र धुवाँले कुहिरीमण्डल बन्ने उक्त सडकमा अहिले पनि कालोपत्रको काम भइरहेको छ । सडकको यो दयनीय अवस्थाका कारण सर्वसाधारणले त सास्ती खेपिरहेका छन् नैै, सडकमै दिन बिताउने ट्राफिक प्रहरी पनि यसको प्रत्यक्ष सिकार बन्ने गरेका छन् ।

निर्माण शुरु भएको लामो बितिसक्दा यस सडकखण्डले अझै सम्पन्नता पाउन सकेको छैन । कालोपत्र भएको ठाउँमा पनि धुलोको कुहिरीमण्डल हुने गरेको छ । चाबहिलबाट साँखुसम्म पुग्ने सडक यातायातको हिसाबले निकै चाप हुने सडक हो । सावरीसाधनको चापको कारण यहाँ कार्यरत ट्राफिक प्रहरी बिहान उज्यालो भएदेखि सडकमै रहेर मध्यरातसम्म घाँटी सुक्नेगरी सिठ्ठी फुक्ने बाध्यतालाई जो–कोहीले देखिनै रहेका हुन्छन् ।

बौद्धको सडकको ड्युटीमा खटिरहेका प्रहरी जवान समिर दाहाल भन्नुहुन्छ, “चावहिलदेखि जोरपाटीसम्म सडक बन्दै गरेको अवस्थामा सडकमा निकै जाम हुन्थ्यो, खाना खाने फुर्सद हँुदैन थियो । निर्माण सामग्री सडकमै हुन्थे । कच्ची सडकमा धुलोले नजिकैको दूरीमा पनि केही नदेखिने थियो । अहिले जोरपाटीसम्म सडक कालोपत्र भएपछि सडकमा तुलनात्मकरूपमा जाम घटेको छ तर धुवाँधुलो भने घटेको छैन ।”

व्यस्त सडकखण्डमा यताउता दौडिरहनुपर्ने हुन्छ । काम नै यस्तै हो । यसो भन्दै गर्दा दाहालले हातको इसाराले सवारीसाधनलाई सही बाटोमा लगाउँदै गरेको देखिन्थ्यो । ट्राफिक प्रहरीको कार्य समय यति घण्टाको भनेर किटान गर्न सक्ने अवस्था छैन, महानगरीय ट्राफिक प्रहरी प्रभाग कपनका ट्राफिक प्रहरी सहायक निरीक्षक (असइ) नवराज सापकोटा भन्नुहुन्छ, “बिहान सबेरै सडकमा निक्लिएका ट्राफिक प्रहरीले मध्यरातसम्म फुर्सद पाउँदैनन् । चेकिङ र ड्युटीले नै सामान्यतयाः १४ घण्टाभन्दा बढी सडकमै रहनुपर्ने बाध्यता छ ।”

धुवाँधुलो त हाम्रो पहिचानै जस्तो भैसक्यो आज लगाएको कपडा भोलि लगाउन सकिँदैन । धुलो मात्रै कम हुने हो भने सडकमा रहेर काम गर्न निकै सहज हुने सापकोटा बताउनुहुन्छ । चाबहिलदेखि साँखुसम्मको सडकखण्डमा केही ठाउँमा कालोपत्र गरेको भेटिन्छ । उक्त सडकखण्डमध्ये चुच्चेपाटीदेखि साँखुसम्म तीन ठाउँमा कालोपत्र छ । बाँकी पूरै सडक कच्ची छन् ।

एक घण्टा सडकमा बस्दा धुलोले मान्छे चिनिदैन । कराउँदा कराउँदै स्वर बस्छ । हाम्रो समयस्या देख्दैनन् नियम मिच्नेलाई कारवाही गर्न खोज्दा उल्टै ट्राफिक प्रहरीमाथि नै भएभरको रिस पोख्ने गरेको महानगरीय ट्राफिक प्रहरी वृत्त बौद्धमा कार्यरत प्रहरी जवान गोविन्द भण्डारी बताउनुहुन्छ ।

भण्डारी भन्नुहुन्छ, “हाम्रो आफ्नै समस्या छन्, खानाको समय मिल्दैन, निद्रा पुग्दैन, दैनिक सडकमा उभिँदा ढाड दुख्ने रोग बढ्दो छ । खाना र निद्रा नपुग्दा उच्च रक्तचापको समस्याले पिरोल्ने गरेको छ । यतिमात्रै होइन, घरपरिवारबाट ढाटा हुँदा बिदाको समयमा घर जाँदा आफ्नै छोराछोरीले पनि ठूलोबुबा र अङ्कल भन्ने गरेका छन् । यसरी हाम्रो दैनिक कर्तव्य सडककै रहेर गरिरहेका छौँ, कतिपय बुझ्दैनन् हेप्छन् भने कतिपय सम्मान गर्छन् ।

कपनको आंशिक क्षेत्रबाहेक साँखु र बौद्धका ट्राफिक प्रहरी धुलो र सडकजामको हैरानीको मुख्य मारमा पर्नेछन् । चाबहिल–साँखु सडक चार लेनको बनाउने भन्दै लामो समयदेखि भत्काउने र खन्ने काम भएको छ । सडकभरि माटोको थुप्रो र हिलोको समस्या भनिसाध्य छैन । सडकको काम छिटो सम्पन्न भए धुलोबाट भए पनि मुक्ति मिल्ने ट्राफिक प्रहरी बताउँछन् ।

विसं २०७२ बाट सडक बनाउने भन्दै निर्माण शुरु भयो । सडकको क्षमताभन्दा सवारीसाधनको चाप धेरै छ । माक्स लगायो केही समयमै सिठ्ठी फुक्नका लागि खोल्नुपर्छ । फिल्टर भएको माक्स भएता पनि सवारी साधनले उडाउने अत्यधिक धुँवाधुलाले सजिलै मुखभित्र छिर्ने गरेकामा ट्राफिक प्रहरीको दुखेसो छ ।

दैनिक बिहान बेलुकाको धुलोले कपडाको रङ नै परिर्वतन हुन्छ । धुलोको कारण दिनमा दुईपटक कपडा फेर्ने गरेको ट्राफिक प्रहरी बताउँछन् । सरकारले २०७२ मा चाबहिलबाट साँखुसम्म २२ मिटर चौडा चार लेनको सडक बनाउने योजना ल्यायो र काठमाडौँ उपत्यका सडक विस्तार आयोजनाले २०७२ जेठमा सडकखण्डको निर्माणका लागि बोलपत्र आह्वान गरेर असोजमा चार निर्माण व्यवसायीलाई ठेक्का दिएको थियो ।

कूल लम्बाइ ११ दशमलव ४६ किलोमिटर सडकखण्डमा चार कम्पनीले समयमै निर्माण नसक्ने भएपछि थप एक कम्पनी गरी पाँच ठेकेदार कम्पनीले अहिले धमाधम सडकको विस्तार गरिरहेका छन् । काठमाडौँ उपत्यका सडक विस्तार आयोजनाले उक्त सडकखण्ड छिटोभन्दा छिटो निर्माण हुने बताएता पनि सडक निर्माणले कहिले सम्पन्नता पाउँछ भन्ने अझै टुङ्गो छैन ।(रासस)

जनकपुरधाम, ११ फागुन :अनेकतामा एकताको विशिष्ट उदाहरण रहेको मिथिला परिक्रमा आजदेखि शरू भएको छ । पन्ध्रदिने उक्त परिक्रमा मेला फागुन प्रतिपदामा शुरू भई पूर्णिमाका दिन सम्पन्न हुन्छ । मिथिला महात्म्यका अनुसार मिथिलापुरीको यात्राफल राम्रो मानिन्छ । मिथिला क्षेत्रमा भाग्यले जन्म हुन्छ, यात्रा गर्नाले अनन्त फल प्राप्त हुनुका साथै मुण्डन, एकाध साँझ उपवास र बास बसेमा लाभ हुने विश्वास पनि महात्म्यमा उल्लेख छ । नेपालका कुनाकाप्चा तथा भारतलगायत अन्य राष्ट्रका श्रद्धालुसमेत मिथिला क्षेत्रको यात्रामा सहभागी हुने गर्दछन् ।

‘जय सिया राम, जय सीताराम’ को ध्वनि घन्काउँदै झ्याली, ढोलक, डमरू, करतल ध्वनिसँगै श्रद्धालुहरू श्री मिथिलाबिहारीका डोलाका पछिपछि श्रद्धाभक्तिका साथ परिक्रमा गरिहेको दृश्यले जोकोहीलाई मोहित पार्छ । सामान्य अर्थमा परिक्रमा भन्नाले कुनै व्यक्ति, देवमूर्ति र पवित्रस्थललाई केन्द्र मानी श्रद्धापूर्वक चारै दिशामा सुनिश्चित भूभागमा घुम्ने धार्मिक क्रियाकलाप हो । हिन्दू धर्म, संस्कृति र परम्परामा यसको ठूलो महत्व रहेको छ । परिक्रमालाई प्रदक्षिणा पनि भनिन्छ । प्रदक्षिणाको परम्परा अति प्राचीन मानिन्छ ।

यसलाई षड्शोपचार पूजाको अङ्ग मानिएको छ । वैदिककालदेखि नै परिक्रमाद्वारा श्रद्धालुले देवमूर्ति र पवित्रस्थललाई प्रभावित गर्न वा सम्मानका लागि यो कार्य गर्ने गरेको पाइएको छ ।यज्ञ, मन्दिर, नदी, पवृत तथा व्यक्ति आदिको परिक्रमा पुण्यदायी हुने गरेको आस्था अनुरूप मिथिला परिक्रमाअन्तर्गत १३० किलोमिटरको क्षेत्रमा पदयात्रा गरिन्छ । परिक्रमा मेलामा सामेल भएमा पापबाट मुक्ति पाउने, रोगव्याधी निको हुने तथा जीवनको अन्त्यमा स्वर्ग प्राप्त हुने जनविश्वास छ । अत्यन्त निष्ठा, श्रद्धा र भक्तिपूर्वक नाङ्गै खुट्टा पदयात्रामा सामेल हुनेहरू ब्रह्मचर्य जीवन पालन गर्नुपर्ने हुन्छ ।

इतिहासकारका अनुसार यो परिक्रमा विसं १८१० मा प्रारम्भ भएको हो । पहिले यस मार्गमा जङ्गल थियो । हाल बस्ती रहेको छ । अचारी बाबाको सत्प्रयासले परिक्रममा पथ हाल सहज भएको बताइन्छ । अचारी बाबापछि उहाँका शिष्य लाडली शरण सो जिम्मेवारी सम्हाले । उहाँ कचुरी पठका महन्त थिए । त्यसैबेलादेखि परिक्रमाको मूल डोला कचुरी मठबाट शुरू हुने परम्पराको थालनी भएको हो । परिक्रमा पथको जटिलताका कारण केही वर्ष बन्द हुन गएकामा विसं १९६४ मा सीतामढीबाट आएका प्रेमलताले यसलाई पुनःप्रारम्भ गरेको प्रेमलता चरितममा उल्लेख गरिएको छ ।

यो परिक्रमाको डोला धनुषा जिल्लाको कचुरी गाउँको मिथिलाबिहारी मठबाट उठेर हनुमाननगरमा राति बास बस्दछ । त्यहाँ नित्यकर्म सकेर भजनकीर्तन गरी भगवान् सीतारामको पूजनपछि हनुमानमूर्तिको दर्शन र आशीष लिने चलन छ । परिक्रमा मेलामा जनकपुरधामको अग्निकुण्डबाट माता जानकी र कचुरी मठबाट भगवान् रामको डोलाको नेतृत्वमा १५ दिने परिक्रमा गरिन्छ । परिक्रमाका दोस्रो दिन हनुमाननगरबाट प्रस्थान गरी भारत बिहार प्रान्तको कल्याणेश्वर स्थानमा पुगेर कल्याणेश्वर महादेवको दर्शन गरिन्छ ।

भोलिपल्ट गिरिजास्थानका लागि प्रस्थान गरी राति बास बस्ने र अन्य दिनझैँ भक्तिभावमा लीन हुने चलन छ । प्राचीन समयमा जानकीमाता गिरिजास्थानमा रहेको कुण्डमा स्नान गरी गिरिजाको पूजाअर्चना गर्ने गरिएको विश्वास छ । गिरिजास्थानबाट महोत्तरी जिल्लाको मटिहानी बजारमा डोला प्रस्थान गर्छ । मटिहानी जानकीमाताको विवाहमा मटकोर गरिएको ठाउँले ख्यातिप्राप्त गरेको हो । मटिहानीमा उक्त दिन ठूलो मेला लाग्ने र सीमापारि मधवापुरबाटसमेत श्रद्धालु आउने गर्छन् ।

मटिहानीबाट परिक्रमाको डोला जलेश्वर प्रस्थान गर्छ । उक्त ठाउँमा भगवान् शङ्कर जलमा निवास गरेकाले पनि बेग्लै धार्मिक महत्व छ । पञ्चमी तिथिमा जलेश्वरबाट मडई भन्ने ठाउँमा परिक्रमा डोला बास बस्दछ । उक्त ठाउँ माण्डव्य ऋषिको बासस्थानले प्रख्यात छ । यहाँबाट धु्रवको तपोभूमि धु्रवकुण्ड पुगेर डोला कञ्चन वन पुग्दछ । उक्त ठाउँ इच्छावती गङ्गा र विरजा गङ्गाको सङ्गमस्थल रहेको छ । इच्छावती नदी भगवान् रामको होली उत्सव मनाउन सिर्जना भएको थियो ।

कञ्चन वनबाट परवतामा विश्राम गरिन्छ । यो स्थान पाँच पर्वतको सङ्गमस्थल रहेको छ । परवताबाट धनुषाधाममा परिक्रमाले विश्राम लिने र सो ठाउँमा श्रीरामले भाँचेका धनुषको टुक्रा खसेका कारण धनुष दर्शनका लागि पनि अनुकूल अवसर प्राप्त हुन्छ । दशमी तिथिमा सतोखर भन्ने ठाउँमा तीर्थालुहरू बास बस्छन् । यो स्थल सप्तऋषिको तपोभूमि रहेका कारण ख्याति कमाएको छ ।

त्यसपछि औरही, करूणा हुँदै पुनः कल्याणेश्वर स्थान भई बिसौलमा विश्राम गरिन्छ । यो स्थलमा विश्वामित्रको मन्दिरमा पूजापाठ गरिन्छ । चतुर्दशीका दिन उक्त ठाउँबाट डोला जनकपुरधाम आई विश्राम गरी भोलिपल्ट पूर्णिमाका दिन जनकपुरधामको अन्तगृह परिक्रमा गरी मेला सम्पन्न हुन्छ । परिक्रमा सम्पन्न भएको भोलिपल्ट यस क्षेत्रमा होली मनाइने परम्परा छ । (रासस)

हेटौँडा, ११ फागुन  : गृहमन्त्री रामहादुर थापाले शान्ति सुरक्षाको अवस्था सुदृढ रहेको बताउनुभएको छ ।गृहमन्त्रालयद्वारा यहाँ आयोजित वाग्मती प्रदेशस्तरीय सुरक्षा गोष्ठीलाई आज सम्बोधन गर्नुहुँदै उहाँले नेपालको कालापानी क्षेत्रको भूभागलाई फिर्ता ल्याउन सरकारले भारत सरकारसँग कूटनीतिक प्रयास गरिरहेको छ भन्नुभयो ।मन्त्री थापाले भ्रमण वर्षलाई उच्च प्राथमिकता दिएर बाह्य पर्यटक भित्र्याउन विभिन्न कार्यक्रम कार्यान्वयन गरिएको जानकारी दिनुभयो ।

उहाँले भन्नुभयो,“ शान्ति सुरक्षालाई सुदृढ बनाउन सुरक्षाको नयाँ रणनीति अवलम्बन गरिएको छ । ” गोष्ठीमा वाग्मती प्रदेशका मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेल तथा आन्तरिक मामिला तथा कानूनमन्त्री शालिकराम जमकट्टेल सहभागी हुनुहुन्छ ।गोष्ठीमा प्रदेशका १३ वटै जिल्लाको शान्ति सुरक्षाको अवस्था, नागरिकता, पासपोर्ट वितरण, अपराध नियन्त्रण तथा छिमेकी सिमाना समीक्षा गरिने कार्यक्रम रहेको मकवानपुरका प्रमुख जिल्ला अधिकारी नारायणप्रसाद भट्टले जानकारी दिनुभयो ।

गृहमन्त्रालयको सचिव महेश्वर न्यौपाने, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरीका महानिरीक्षक, राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका प्रमुख र नेपाली सेनाको उच्चस्तरीय सुरक्षा अधिकृत, प्रदेशका १३ वटै जिल्लाका प्रजिअहरुको सहभागिता गोष्ठीमा रहेको छ ।(रासस)

लिस्बन, ११ फागुन- परराष्ट्रमन्त्री प्रदीपकुमार ज्ञवालीले गैरआवासीय नेपालीले गरेको व्यवसाय र लगानीमा पूर्ण सुरक्षा दिइने बताउनुभएको छ । गैरआवासीय नेपाली सङ्घ स्पेनको आयोजनामा शनिबार बार्सिलोनामा भएको छलफल तथा अन्तक्र्रियामा परराष्ट्रमन्त्री ज्ञवालीले सरकार सबै नेपालीका समस्या समाधान गर्न लागिपरेको बताउनुभयो ।नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० को पनि स्पेनमा उद्घाटन गर्दै उहाँले विदेशी नागरिकलाई नेपाल पठाउन गैरआवासीय नेपालीलाई आग्रह गर्नुभयो ।

“गैरआवासीय नेपालीहरुको सामाजिक, सांस्कृतिक र आर्थिकसहितको अधिकारसम्बन्धी कानून बनेको छ । संसद्मा विचाराधीन नागरिक विधेयक पनि छिट्टै पास हुन्छ”, उहाँले भन्नुभयो । सो विधेयक गैरआवासीय नेपालीका पक्षमा सकारात्मक भएको उहाँको भनाइ थियो । सो अवसरमा गैरआवासीय नेपाली नागरिकता विधेयक, स्पेन र नेपालको कूटनीतिक सम्बन्ध र भ्रमण वर्षका बारेमा अन्तरक्रिया गरिएको थियो ।

कार्यक्रममा स्पेनका लागि नेपाली राजदूत फुटी शेर्पाले स्पेनमा रहेका नेपाली समुदायको समस्या समाधानका लागि राजदूतावास निरन्तर लागिपरेको बताउँदै भ्रमण वर्ष प्रचारप्रसारका लागि पनि विभिन्न सङ्घसस्थासँग सहकार्य गर्दै योजना बनाई लागिपरेको जानकारी दिनुभयो ।

गैरआवासीय नेपाली सङ्घ अन्तरराष्ट्रिय समन्वय समितिका अध्यक्ष कुमार पन्तले गैरआवासीय नेपाली नागरिकले नेपालमा लगानी गर्न निकै झन्झटिलो भएकाले लगानी वातावरण सहज बनाइदिन नेपाल सरकारले चासो दिनुपर्नेे बताउनुभयो । परराष्ट्रमन्त्री ज्ञवाली जेनेभामा हुने संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय मानवअधिकार परिषद्को ४३ औंँ उच्चस्तरीय बैठकमा भाग लिन स्विट्जरल्याण्ड आउने क्रममा स्पेनमा पनि आउनुभएको हो । (रासस)

सिमकोट, ११ फागुन – उच्च हिमाली जिल्ला हुम्लामा नयाँ शैक्षिकसत्र शुरु भएको एकहप्ता बितिसकेको छ । फागुन ४ देखि सुरु भएको शैक्षिक क्यालेण्डलाई अगाडि बढाउन न शिक्षक छन् , न पठन पाठन अगाडि बढेको छ ।  वार्षिक परीक्षा सकेर जाडो छल्न जिल्ला बाहिर गएका शिक्षक हालसम्म विद्यालयमा फर्किएका छैनन् । सबै विद्यालयले नयाँ शैक्षिकसत्रको भर्ना खोलिसकेका छन् । सर्केगाड गाउँपालिका वडा नं २ मा रहेको लालीगुँरास माध्यामिक विद्यालयले पठनपाठन शुरु गरेको छ ।

सबैजसो शिक्षक स्थानीय भएकाले नयाँ शैक्षिकसत्र शुरु भएसँगै पठनपाठन शुरु गरेको प्रधानध्यापक कालीबहादुर महताराले जानकारी दिनुभयो । चङ्खेरी गाउँपालिकामा रहेका अधिकांश विद्यालय हालसम्म सञ्चालनमा नआएको र शिक्षक समेत फिर्ता नआएको स्थानीय महेन्द्र बोहराले जानकारी दिनुभयो । उहाँले केही विद्यालयले नयाँ भर्ना पनि नखोलेको बताउनुभयो । जिल्ला सदरमुकाममा रहेको सिमकोट गाउँपालिकाअन्तर्गतका मानसरोवर उच्च माध्यामिक विद्यालय, बालमन्दिर मावि, रलिङ मावि, कैलाश मावि, रामदेभ माविलगायतका विद्यालयले नयाँ तथा पुराना विद्यार्थी भर्ना कार्य जारी राखेका जनाएछन् ।

मानसरोवर उच्च माविका प्रधानध्यापक अमरबहादुर शाहीले नयाँ भर्ना शुरु गरिएको बताउनुभयो । शिक्षा विकास तथा समन्वय एकाइ प्रमुख बिष्णुबहादुर शाहीले नयाँ भर्ना अभियान शुरु गर्नुपर्ने बेला गाउँपालिकाले ध्यान नदिएको बताउनुभयो । हुम्लामा रहेका मावि, निमावि र प्रावि गरी १३९ विद्यालयमा दरबन्दी तथा राहत कोटाको शिक्षक गरी ५१३ शिक्षक रहेको र त्यसमध्ये अधिकांश शिक्षक जिल्ला बाहिरै रहेको उहाँले जानकारी दिनुभयोे । हुम्ला जिल्लाका तीनै तहका विद्यालयमा १७ हजारभन्दा बढी विद्यार्थीले अध्ययन गर्दै आएका छन् । निजी क्षेत्रका विद्यालयले माघ १७ गतेबाट पढाइ शुरु गरेका थिए ।

पाठ्यपुस्तक पुगेन

जिल्लामा रहेका विद्यालयमा विद्यार्थी सङ्ख्याको आधारमा पाठ्यपुस्तक पुग्न सकेको छैन । छपाइको जिम्मा पाएको जनक शिक्षा सामग्रीले र निजी क्षेत्रले पुरानै फ्लेस रिपोर्टलाई आधार मानी पुस्तक उपलब्ध गराउँदा जिल्लाको मागअनुसार पा्ययपुस्तक नपुगेको हो ।

चङ्खेली र सर्केगार्ड गाउँपालिकामा पुस्तक बिक्रीको जिम्मा पाएको पुस्तक ज्ञानु भण्डारका प्रोपराइटर दुर्पता शाहीले दुवै गाउँपालिकाका ५६ विद्यालयका लागि चार हजार २०० सेट पुस्तक माग गरे पनि जनक शिक्षा र निजी छपाइ केन्द्रबाट दुई हजार ७२५ सेट पुस्तक मात्र पाएको बताउनुभयो । पुस्तक सबै नेपालगञ्जमा बुझेर ट्रकमा ढुवानी गरिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

जिल्लाका दक्षिणी क्षेत्रका अदानचुली र ताँजाकोट गाउँपालिकाका विद्यालय लागि पाठ्यपुस्तकको ढुवानी तथा बिक्रीको जिम्मा लिनुभएका लोकेन्द्र भण्डारीले गत वर्षभन्दा कम पुस्तक बुझेको र बुझेका पुस्तक कवाडी पुगेको बताउनुभयो । उहाँले पनि मागअनुसार पुस्तक नपाएको गुनासो गर्नुभयो । दुई गाउँपालिकाका लागि पुस्तक सुर्खेत, कालिकोट, जुम्ला र मुगु हँुदै हुम्ला पुग्ने गर्दछन् ।

सिमकोट, नाम्खा, खार्पुनाथ गाउँपालिकामा रहेका विद्यालयका लागि पाठ्यपुस्तक पु¥याउने ढुवानी जिम्मा लिएका रोकाया पुस्तक पसलका ज्ञानबहादुर रोकाया भने ८० प्रतिशत पाठ्यपुस्तक पुगेको जानकारी दिनुभयो । तीन गाउँपालिकामा रहेका विद्यालयका लागि पाठ्यपुस्तक ढुवानी तथा बिक्रीको जिम्मा पाएको ज्ञान पुस्तक पसलले कक्षा २ देखि कक्षा १० सम्मका लागि तीन हजार ८५० सेट पुस्तक माग गरेकामा दुई हजार ७०० सेट पुस्तक पुगेका छन् ।सो क्षेत्रका विद्यालयका लागि एक हजार १५० सेट पुस्तक अपुग भएका छन् । बिक्री केन्द्रले जिम्मा पाएका पुस्तक सबै नेपालगञ्जबाट हवाई ढुवानी गरेर सिमकोट पुगेको र हाल बिक्री भइरहेका छन् । (रासस)

काभ्रेपलाञ्चोक, ११ फागुन – भूकम्पले क्षति पु¥याएका जिल्लाका २८ सामुदायिक विद्यालयका भवन एशियाली विकास बैंक (एडिबी)को करिब रु एक अर्ब २९ करोड ऋण सहयोगमा निर्माण सम्पन्न भएका छन् । सरकारको आपतकालीन परियोजनाअन्तर्गत चार वर्षमा ती सङ्ख्यामा विद्यालय भवन पुनःनिर्माण सम्पन्न भएको जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन एकाइ (शिक्षा)ले जनाएको छ ।पुनःनिर्माण सम्पन्न भएका ती विद्यालय हस्तान्तरण भइसकेको एकाइ प्रमुख द्वारिका पोखरेलले जानकारी दिनुभयो ।

उहाँका अनुसार दाताको ऋण सहयोगमा विद्यालयका भवन तथा शौचालय निर्माण भएका हुन् । धुलिखेलस्थित सञ्जीवनी नमूना मावि र चौरीदेउरालीस्थित प्रभा नमूना माविमा आवासीय भवन तथा केही विद्यालयमा दुई भवनसमेत निर्माण भएका छन् । यस्तै, सरकारको विपद् व्यवस्थापन परियोजनाअन्तर्गत एडिबीकै ऋण सहयोगमा जिल्लामा १९ सामुदायिक विद्यालय भवन पुनःनिर्माण हुने भएका छन् । १० विद्यालयको निर्माण ७० प्रतिशत सकिएको एकाइका इञ्जिनीयर सोभित श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो ।

उहाँका अनुसार बाँकी नौ विद्यालय पुनःनिर्माणका लागि बोलपत्र प्रक्रिया अघि बढाइएको छ । १९ विद्यालय पुनःनिमार्णका लागि रु ५१ करोड २४ लाख ३५ हजार ऋण सहयोग भएको उहाँले बताउनुभयो । भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त सामुदायिक विद्यालयमध्ये ८३ विद्यालयलाई अहिलेसम्म पनि पुनःनिर्माण योजनाले छोएको छैन । पुनःनिर्माण योजनाले नछोएका अधिकांश विद्यालयका विद्यार्थी अस्थायी छाप्रोमा पढ्न बाध्य छन् ।

राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणसँग दाताले दिएको रकम सम्झौता गर्न ढिलाइ हुनु, विद्यालयका लागि उपुयक्त जमिन प्राप्त गर्न नसक्नु, विद्यालय छनोटमा ढिलाइ हुनु तथा विभिन्न प्राविधिक कठिनाइका कारण ८३ विद्यालयको पुनःनिर्माणको काम शुरु नभएको जिल्ला शिक्षा समन्वय एकाइ धुलिखेलले जनाएको छ ।“भौगोलिक विकटता, दक्ष कामदारको अभावले पनि पुनःनिर्माणमा प्रतिकूल प्रभाव परेको छ”, जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन एकाइ (शिक्षा) प्रमुख पोखरेलले भन्नुभयो ।

जिल्ला शिक्षा विकास तथा समन्वयबीच बजेटमा एकरुपता नहुनु तथा अभिभावकमा चासो–चिन्ता नदेखिनु अर्को प्रमुख कारण रहेको पोखरेलले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार पुनःनिर्माण थालिएको चार वर्षमा जिल्लाका ५८७ सामुदायिक विद्यालयमध्ये ६० प्रतिशत विद्यालयको पुनःनिर्माणको काम सकिएको छ । उहाँ भन्नुभयो, “निर्माणाधीन विद्यालयका काम हाल तीव्रताका साथ भइरहेको छ ।”

क्षतिग्रस्त सामुदायिक विद्यालयको पुनःनिर्माणमा अझै एक वर्ष लाग्ने भएको छ । निर्माणाधीन विद्यालयको ८५ प्रतिशत काम सम्पन्न भएको एकाइको तथ्याङ्कले देखाएको छ । जिल्लाको सामुदायिक विद्यालयको पुनःनिर्माण योजनामा राष्ट्रिय एवं अन्तर्राष्ट्रिय सङ्घसंस्था तथा भारतीय दूतावासलगायतले सहयोग गरेका छन् ।

मण्डनदेउपुर नगरपालिका र महाभारत गाउँपालिकामा पूर्ण क्षति भएका विद्यालयको पुनःनिमाणको काम आउँदो २०७७ भित्र सक्ने योजना छ । एकाइका अनुसार हाल धुलिखेल नपामा ५०, पाँचखाल नपामा ७५, पनौती नपामा ६५, नमोबुद्ध नपामा ६५, बनेपा नपामा ६० प्रतिशत विद्यालयको पुनःनिर्माण भएको छ ।

यस्तै, खानीखोला गाउँपालिकामा ८०, चौँरीदेउराली गाउँपालिकामा ७०, रोशी गाउँपालिकामा ७०, भुम्लु गाउँपालिकमा ७०, बेथानचोक गाउँपालिकामा ६० र तेमाल गाउँपालिकामा ६५ प्रतिशत सामुदायिक विद्यालयको पुनःनिर्माणको काम सकिएको हो । जिल्लाका कूल ६९० विद्यालयमध्ये १०३ संस्थागत छन् । (रासस)

दमौली- तनहँुको व्यास नगरपालिकाले नगर क्षेत्रभित्र प्लास्टिकको झोला प्रयोगमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । नगरपालिकाले यही फागुन १ गतेदेखि सबै वडामा प्लास्टिकका झोला प्रयोगमा प्रतिबन्ध लगाएको हो ।नगरपालिकालाई वातावरणमैत्री बनाउने उद्देश्यले प्लास्टिकको झोलाको प्रयोगमा प्रतिबन्ध लगाउने निर्णय भएको नगर प्रमुख बैकुण्ठ न्यौपानेले जानकारी दिनुभयो । नगरपालिकाले सात वर्षअगाडि कालो प्लास्टिकमुक्त नगर घोषणा गरिसकेको छ ।

कम्पनीबाट नै सामान प्याकिङ भएर आउने प्लास्टिकलाई तत्काल प्रतिबन्ध लगाउन सक्ने अवस्था नभए पनि बजार क्षेत्रमा खरिद गर्ने सामान राख्न प्लास्टिकको झोलालाई प्रतिबन्ध लगाउने गरी नगरपालिकाले गत वर्षको परिषद्बाट नै निर्णय गरेको र सोही निर्णयलाई कार्यान्वयनमा ल्याइएको नगरपालिकाका सरसफाइ उपशाखाका प्रमुख भाग्यशाली ढुङ्गानाले जानकारी दिनुभयो ।

प्लास्टिक झोला निषेधको पूर्वतयारीअन्तर्गत गत मङ्सिरमा नगरपालिकाका १४ वटै वडाका २८ जनालाई कागज र कपडाको झोला बनाउने तालीम प्रदान गरिएको थियो । तालीमका सहभागीले कागज र कपडाको झोला बनाएर बिक्रीका लागि राखिसकेका हुँदा तत्काल प्लास्टिकको झोलाको विकल्प तयार भएको ढुङ्गानाले बताउनुभयो । विशेषगरी मासु र तरकारी खरिदका क्रममा प्लास्टिकको झोला बढी प्रयोग हुने हुँदा सम्बन्धित व्यवसायीलाई पनि त्यसको विकल्प खोज्न आग्रह गरिएको छ ।

मासु खरिदमा तीन वटासम्म प्लास्टिकका झोला प्रयोग भएको अनुगमनमा देखिएकाले अब मासु खरिदमा कागजको झोला प्रयोग गर्न व्यवसायीलाई नगरपालिकाले जनाएको छ । मासु व्यवसायी समितिका सचिव गणेश बास्तोलाले प्लास्टिकको झोलालाई प्रतिबन्ध लगाउँदा उपभोक्तालाई थप भार पर्ने बताउनुभयो । व्यवसायीले नै कागज वा कपडाको झोलामा मासु वा तरकारी दिन नसकिने हुँदा त्यस्तो झोला सम्बन्धित उपभोक्ताले नै ल्याउनुपर्ने उहाँको भनाइ छ । (रासस)

अत्तरिया – राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका अध्यक्ष कमल थापाले देशमा नीतिगत भ्रष्टाचार मौलाएको आरोप लगाउनुभएको छ । शनिबार धनगढीमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा उहाँले आमूल परिवर्तनको नारा भ्रष्टाचारमा मात्र सिमित भएको बताउनुभयो ।अध्यक्ष थापाले भन्नुभयो, “लोकतन्त्रको आवरणमा अहिले देशमा भ्रष्टाचार व्याप्त छ, अहिलेको देशको ठूलो चुनौती नै भ्रष्टाचार हो ।” देशमा संस्थागत र नीतिगत रुपमै भ्रष्टाचार भइरहेकाले यसलाई रोक्न जनता जाग्ने बेला आएको उहाँको भनाइ थियो ।

एमसिसीबारे पत्रकारको जिज्ञासामा उहाँले सबै राजनीतिक दलको सहमतिमा तयार पारिएको सम्झौता भएको भन्दै यसलाई पारित गरी कार्यान्वयनमा ल्याउनु सबैको जिम्मेवारी रहेको बताउनुभयो । एमसिसी नेपालको हितमा रहेकाले यसमा विवाद गर्नुको औचित्य नरहेको उहाँको भनाइ थियो । आफ्नो पार्टीको एजेन्डा हिन्दू राष्ट्र र राजसंस्थासहितको लोकतन्त्र रहेको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष थापाले अब सङ्गठन विस्तारको अभियानमा अघि बढ्ने बताउनुभयो । (रासस)

नवलपुर -नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले गल्ती गर्ने कसैलाई पनि पार्टीले छुट नदिने बताउनुभएको छ ।प्रेस सङ्गठन नेपाल नवलपुरद्वारा  यहाँ आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा दाहालले कसैले गल्ती गरेको भए उसलाई पार्टीले संरक्षण नगर्ने स्पष्ट पार्नुभएको हो ।“सञ्चारमन्त्रीको विषयमा आएको कुराका बारेमा प्रधानमन्त्रीले तत्काल पहल लिएर उहाँलाई राजीनामा दिने र बाँकी अनुसन्धान गर्नुपर्ने विषय भए सम्बन्धित निकायले अनुसन्धान गर्ने भन्ने पहल लिएकाले त्यो समस्या समाधानको विषयतिर गएको छ”, अध्यक्ष दाहालले भन्नुभयो, “अहिले सबै विषय अनुसन्धानको प्रक्रियामा छन् ।

गल्ती गर्नेलाई छुट दिने पक्षमा हामी छैनौँ । म अहिले यति मात्रै भन्न चाहन्छु ।”अध्यक्ष दाहालले अहिले चर्चामा रहेको एमसिसीबारे नेकपाले बनाएको अध्ययन कार्यदलले हिजो मात्रै दुवै अध्यक्षलाई प्रतिवेदन बुझाएको भन्दै आफूहरु सो प्रतिवेदन अध्ययनका क्रममा रहेको बताउनुभयो । कार्यदलबाट आएको सुझावलाई परिमार्जन गरेर अगाडि बढिने भएकाले आफूहरुले अध्ययन गरिरहेको उहाँले बताउनुभयो । “एमसिसी परिवर्तन नै हुन नसक्ने दस्तावेज नभएकाले परिमार्जित गरेर अगाडि बढाउने तयारी भइरहेको छ”, उहाँले भन्नुभयो, “यो विषयमा सचिवालयले छलफल गरेर त्यसलाई टुङ्गोमा पु¥याउनेछ ।”

अध्यक्ष दाहालले सरकारको कामलाई प्रभावकारी बनाउने विषयमा समेत नेकपाभित्र व्यापक छलफल भइरहेको बताउँदै पछिल्लो समय सरकारले काममा गति लिएको र आउने दशकलाई विकासको दशक, युवाहरुलाई आम रुपमा रोजगारीको दशक र समृद्धिको नयाँ आधारशिला बनाउन चाहेको उल्लेख गर्नुभयो । आउने दशक आम नेपाली युवाहरुलाई नयाँ युगतिर लैजाने दशक हुनेमा भरोसा गर्नसमेत उहाँले आग्रह गर्नुभभयो । (रासस)

तुलसीपुर, ११ फागुन  -अब मल र विषादी छर्न ड्रोनको प्रयोग गरिने भएको छ । प्रदेश नं ५ को भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले पहिलो पटक मल र विषादी छर्ने ड्रोन भित्र्याइ दाङको बेलझुण्डीमा शनिबारदेखि शुरु भएको प्रदेश एक्स्पोमा राखेको छ । आधुनिक शैलीबाट खेती गर्न उक्त ड्रोन भित्र्याएको प्रदेश नं ५ का भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारीमन्त्री आरती गिरीले जानकारी दिनुभयो ।

“हामीले कृषिमा आधुनिकीकरण गर्न खोजिरहेका छौँ, हामीले अहिले मल र विषादी छर्नका लागि ड्रोन भित्र्याएका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “यसले किसानलाई धेरै सहजता ल्याउँछ ।”ड्रोनबाट मल तथा विषादी छर्ने प्रविधि सबै किसानको घरमा पु¥याउने मन्त्रालयले योजना बनाएको जनाइएको छ । एक्स्पोमा प्रदेशमा उत्पादन भएका कृषिजन्य वस्तु पनि राखिएको छ । (रासस)

विदुर, ११ फागुन-नुवाकोटको विदुर नगरपालिकाले आफ्ना १३ वटै वडामा निःशुल्क ज्येष्ठ नागरिक स्वास्थ्य अभियान सञ्चालन गरेको छ । नगरपालिका कार्यालयले ज्येष्ठ नागरिकको सामान्य उपचारका लागि पनि धाएर सदरमुकाम आउनुपर्ने बाध्यता न्यूनीकरण गर्ने उद्देश्यले शिविर सञ्चालनमा ल्याएको नगरपालिकाका प्रमुख सञ्जु पण्डितले बताउनुभयो ।

“विदुर नगरपालिकाको स्वास्थ्य शाखामा रहेका कर्मचारी, वडावडाका स्वास्थ्यचौकीहरुमा रहेका स्वास्थ्यकर्मीलगायतलाई परिचालन गरी प्रत्येक वडाका नागरिक र ज्येष्ठ नागरिकहरुलाई घरघरमै गई उपचार गर्ने अभियान चालेका छौँ”, प्रमुख पण्डितले भन्नुभयो । शिविरमा ज्येष्ठ नागरिकको उच्च रक्तचाप, ज्वरो, रुवाखोकी, मधुमेह, पक्षाघात, हृदयाघात, मिर्गाैलालगायत जाँच र उपचार निःशुल्क हुनेछ । नगरपालिकाका उपप्रमुख गीता दाहालले घरघरमै गएर उपचार गर्दा ज्येष्ठ नागरिकलाई केही राहत मिल्ने बताउनुभयो । रासस

सर्लाही : पूर्वपश्चिम राजमार्ग क्षेत्र आफूखुशी जथाभावी फोहर फाल्दा कुरुप बन्दै गइरहेको छ । पूर्वपश्चिम राजमार्ग छेउछाउका क्षेत्र फोहरका कारण कुरुप बनेको हो । सबैभन्दा बढी पूर्वपश्चिम राजमार्गअन्तर्गत लालबन्दी नगरपालिका, बागवानी जङ्गल क्षेत्र र लालबन्दीस्थित खेल मैदान छेउछाउ कुरुप बन्दै गएको छ ।समयसमयमा स्थानीय तह, सरसफाइको क्षेत्रमा काम गर्ने सङ्घसंस्था र सरसफाइ अभियानकर्मीले अरु ठाउँमा सरसफाइ अभियान चलाए पनि पूर्वपश्चिम राजमार्ग क्षेत्रमा थुप्रिएको फोहर सफाइ गर्न सरोकार निकायको ध्यान पुग्न सकेको छैन ।

लालबन्दी –८ का सुनिल चौलागाईंका अनुसार जथाभावी फोहर फाल्दा राजमार्ग क्षेत्र दुर्गन्धित र कुरुप बनेको छ ।बीस लाख पर्यटक भित्र्याउने उद्देश्यसहित सरकारले नेपाल भ्रमण वर्ष मनाइरहेका अवस्थामा पर्यटक ओहोरदोहोर गर्ने मुख्य राजमार्ग नै कुरुप बन्दा अभियानमा प्रभाव पर्ने देखिएको स्थानीयवासी रामपुकार महतोले बताउनुभयो ।पछिल्लो समय जिल्लाको बजार क्षेत्रका व्यवसायी र स्थानीय बासिन्दाले पूर्वपश्चिम राजमार्ग क्षेत्रलाई फोहर फाल्नेस्थलका रुपमा प्रयोग गरिरहेका छन् ।

राजमार्ग क्षेत्र अति नै फोहर रहेको लालबन्दी –७ का वडाध्यक्ष कुमार न्यौपानले बताउनुभयो । वडाका तर्फबाट मात्रै सरसफाइ गरेर पूर्वपश्चिम राजमार्गलाई सफा राख्न नसकिने स्थानीयवासीले बताएका छन् ।वडाध्यक्ष न्यौपानेले २४ सै घण्टा दौडिने सवारीका यात्रुले फोहर फाल्दा राजमार्ग छेउछाउमा फोहर थुप्रिदै गएको बताउनुभयो । राजमार्गलाई सफा राख्न सबै निकाय अग्रसर भए वडाले पनि सहयोग गर्ने वडाध्यक्ष न्यौपानेको भनाइ छ ।

यसैबीच नगरपालिकाले आफ्नो नगरअन्र्तगत पर्ने पूर्वपश्चीम राजमार्ग आसपासका अतिक्रमित घरटहरा हटाउन पटकपटक सूचना टाँस गरेको जनाएको छ । राजमार्ग नजिकै रहेका अतिक्रमित घर टहराका कारण राजमार्ग कुरुप हुँदा भ्रमण वर्षमा प्रभाव परेको नगरप्रमुख मानबहादुर खड्काले बताउनुभयो ।उहाँका अनुसार पूर्वपश्चिम राजमार्गमा चल्ने छोटो तथा लामो दूरीका सवारीसाधनमा फोहर व्यवस्थापनका लागि सवारीसाधनभित्रै ‘डस्टबिन’को व्यवस्था गर्न लगाउने, राजमार्ग आसपासका अतिक्रमित घरहटरा हटाउने, जथाभावी फोहर फाल्नु हुन्न भन्ने जस्ता जनचेतना जगाउने कार्यक्रम नगरपालिकाले ल्याएको नगरप्रमुख खड्काले बताउनुभयो ।

आफ्नो गाउँ घर सफा हुँदा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक धेरै भित्र्याउन सकिने भन्दै नगरले पटकपटक जनचेतना मूलक कार्यक्रम गरी रहेको तर स्थानीयवासीले त्यसलाई बेवास्ता गरेको वडा नम्बर ८ का वडाध्यक्ष राजनकुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो । नगरले फेरि सूचना नै निकालेर अतिक्रमित घरटहरा हटाउन, फोहर व्यवस्थापन गर्न, सवारीसाधनभित्र डस्टबिनको व्यवस्था गर्न आग्रह गरेको छ ।(रासस)

चन्द्रौटा – कपिलवस्तुको शिवराज नगरपालिका–३ मा एकै पटक दुई वटा झोलुङ्गे पुल बनेपछि स्थानीय खुसी भएका छन् । स्थानीयवासीलाई आवतजावतमा सहज भएको छ ।पूर्वपश्चिम राजमार्गबाट करिब तीन किलोमिटर उत्तरतर्फको भितिरिया गाउँमा स्थानीयलाई अहिले आवतजावत सहज बनेको छ । गाउँमा पुग्न तीन वटा खोला तर्नुपर्ने भए पनि अहिले तिनै वटा खोलामा पुल निर्माण भएपछि स्थानीयको जोखिम हटेको छ । जवाई खोलामा पक्की पुल, मैनार खोला र सुकबेल खोलामा झोलुङ्गे पुल बनेको छ ।

पानी परेको बेला बजार जान र विद्यार्थीलाई पठनपाठन गर्न समस्या भएको थियो । करिब ८० घरधुरी रहेको भितरिया गाउँमा पुल बनेपछि अहिले स्थानीय पुलबाटै आवतजावत गर्ने गरेका छन् । साथै भितरिया गाउँसँगै जोडिएको कपिलवस्तुकै पर्यटकीयस्थल सोनवागढ पुग्न सुकबेल खोला तर्नु पर्दछ । खोलामा पनि मैनार खोलाको पुलसँगै उक्त खोलामा पनि झोलुङ्गे निर्माण भएको छ । जुन ७३ मिटर लम्बाइ र ५६ लाखको लागतमा निर्माण भएको बताइएको छ ।

नेपाल सरकारले तुइन हटाउने योजना देशैभर सञ्चालन गरेको अभियान स्वरुप कपिलवस्तुका विभिन्न स्थानमा झोलुङ्गेपुल निमार्ण भइरहेको छ । लिडो र सेवक नामक संस्थाको प्रविधिक सहयोगमा ४९ लाख को लागतमा निमार्ण भएको निमार्ण उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष कपिलदेव खनालले बताउनुभयो ।

पुल नहँुदा विद्यार्थीलाई विद्यालय पुग्न र बिरामीलाई स्वास्थ्य संस्था पुग्न समस्या भएको थियो । वर्षातको समयमा करिब एक महिनासम्म विद्यार्थी विद्यालय जान नसक्ने अवस्था रहेको स्थानीय भितरिया गाउँका अध्यक्ष रामबहादुर थारुले बताउनुभयो । “विद्यालय जान भनी विद्यार्थी खोलासम्म आउने तर खोलामा बाढी आउँदा फर्किने गरेका थिए, अहिले पुल बनेपछि नियमित विद्यालय जाने गरेका छन्” थारुले भन्नुभयो, “गाउँलेलाई अहिले सहज छ ।”भितरिया गाउँ पुरानो गाउँ भए पनि विकासमा पछाडि रहेकाले वडाले भितरियालाई प्राथमिकतामा राखेको वडाध्यक्ष टेकलाल सापकोटाले बताउनुभयो ।

वडामा चार वटा पुल निर्माण भएकाले पछाडि परेका गाउँहरु पनि अब बजारसँग जोडिएको उहाँले बताउनुभयो । ऐतिहासिक क्षेत्र सोनवागढ जानको लागि सडक समस्या रहेकाले पुल निर्माण भएपछि त्यँहा पुग्न सहज हुने विश्वास उहाँले व्यक्त गर्नभयो । शिवराज नगरपालिकाका नगरप्रमुख नेत्रराज अधिकारीले नगरभित्रका सबै गाउँसम्म जोड्न पुलको व्यवस्था हुने बताउनुभयो । अब कसैले पनि नदी तथा खोलाको कारणले गन्तव्यसम्म पुग्न नसक्ने पिडा सहन नपर्ने अधिकारीको भनाइ छ । (रासस)

पाल्पा: रिब्दीकोट गाउँपालिका–७ पालुङमा ‘एक घर, एक धारा’ जडान गरिएको छ । धारा जडानसँगै पानीको खोजीमा कुँवा धाउनुपर्ने वर्षौँदेखिको समस्या हटेपछि यहाँका स्थानीय बासिन्दा उत्साहित बनेका छन् ।गाउँपालिका अध्यक्ष नारायणबहादुर जिसीले चुर्पुकधारा लिफ्टिङ खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता समितिअन्तर्गत ‘एक घर, एक धारा’ खोलेर उद्घाटन गरे पनि खानेपानीको पहुँच पुगेको हो । गाउँपालिकाको रु एक करोड ९० लाख १४ हजार ७४६ को लागतमा २०७५ वैशाख १३ गतेदेखि निर्माण शुरु गरी २०७६ फागुन ९ गते सम्पन्न भएको थियो ।

खानेपानीको मुहानमा ५० हजार लिटर क्षमता रहेको ट्याङ्की र मुहानदेखि ५०० मिटर टाढा ५० हजार लिटर क्षमता भएको ट्याङ्की निर्माण गरिएको छ । ट्याङ्कीबाट सङ्कलित पानी स्थानीय बासिन्दाका घरका धारामा पठाउन व्यवस्था गरिएको छ । प्रत्येकका घरमा दैनिक एक घण्टा पानी आउँदा स्थानीय बासिन्दा उत्साहित छन् । धारामा पानी आउन थालेसँगै स्थानीय बासिन्दाको पानीका लागि समय खर्चिनुपर्ने बाध्यता हट्दा समय बचत भएको छ ।

चुर्पुकधाराको पानीलाई लिफ्टमार्फत डाँडाबस्तीमा खानेपानीको पहुँच विस्तार गरिएको छ । म्यालपोखरा, घरलीक, आलिप, चौरटोल, बाहुनडाँडा, एवाखर्कलगायतका बस्तीमा धारा जडान गरिएको हो । यहाँका ६५ घरपरिवारमा एक÷एक धारा जडान गरिएको छ । जडानपछि ३५२ जनाले खानेपानीको सुविधा घरघरमा प्रयोग गर्छन् ।

गाउँपालिका अध्यक्ष जिसीले खानेपानीको अभाव रहेको बस्तीमा एकघर एक धारा जडान गरी समस्याको समधान गर्न थालिएको बताउनुभयो । खानेपानीको एक घर एक धारा जडान पनि स्थानीय बासिन्दामा खुशी ल्याएको अध्यक्ष जिसीले बताउनुभयो । खानेपानी समस्यालाई हल गर्ने गाउँपालिकाको पहिलो प्राथमिकता रहेको गाउँपालिका अध्यक्ष जिसीले बताउनुभयो ।

गाउँपालिका उपाध्यक्ष लक्ष्मी खनालले घरघरमा पानीका धारा जडान गरेपछि महिलाले सबैभन्दा बढी सुविधा प्रयोग गरेको बताउनुभयो । महिलालाई खानेपानीको सुविधा आएपछि आयआर्जन गर्न लागेर आम्दानीको स्रोत बढाउनुपर्ने गाउँपालिका उपाध्यक्ष खनालले बताउनुभयो । गाउँपालिका प्रशासकीय अधिकृत ऋषिराम अर्यालले पानीको सुविधा उपयोग गर्दै तरकारी खेती गरी प्रशस्त आम्दानी गर्नुपर्ने बताउनुभयो । पानीका लागि खर्चिनुपर्ने समयमा अब आयआर्जनका लागि समय खर्च गरी आम्दानी गर्नुपर्ने अर्यालले बताउनुभयो ।

वर्षौँदेखि खानेपानीको समस्या हल भएपछि यहाँका महिला तथा बालबालिका बढी खुशी देखिएका हुन् । बिहानको समय पानीका लागि खर्चिनुपर्ने बाध्यता थियो । स्कूल पढने बालबालिकाले पानी बोक्ने समयमा लेखपढ गर्न पाउने भएपछि खुशी देखिएका हुन् । स्थानीय बासिन्दा मीना गाहाले घरघरमा पानीका धारा जडानपछि आफूलाई धेरै सजिलो भएको बताउनुभयो । पानीका लागि समय खर्चिनुपर्ने बाध्यता हटेकाले ठूलो परिर्वतन आएको गाहाको भनाइ छ ।

बिहान १० बजेसम्म दुई–तीन गाग्री पानी ल्याउनुपर्ने बाध्यता थियो । अहिले घरघरमा पानीका धारा जडानपछि बिहानमा घाँसपात तथा भान्साको काम गर्न सजिलो भएकोे स्थानीय बासिन्दा गोमानसिंह गाहाले बताउनुभयो । “पहिला एक गाग्रो पानीका लागि एक घण्टा समय खर्चिनुपर्ने बाध्यता थियो, अहिले घरमै पानीका धारा जडान हुँदा खुबी लाग्यो”, गाहाले भन्नुभयो ।

स्थानीयबासिन्दा पूर्ण बहादुर गाहाले पहिला घैटामा पानी बोक्नुपर्ने बाध्यता रहेको बताउनुभयो । रातिनै पानीका लागि कुँवा जानुपर्ने बाध्यता हटेकामा पूर्णबहादुरको परिवारमा खुशीको सीमा छैन । चौरटोलकी टुकीकुमारी गाहाले केटाकेटीलाई झोला, डोकोमा पानीका भाडा बोकाएर ल्याउनुपर्ने बाध्यता हटेको बताउनुभयो ।

बालबालिका नियमितरुपमा विद्यालय जाने बाटो खुलेको गाहाको दाबी छ । पानीकै कारण बालबालिका स्कूल जानबाट बञ्चित रहेको स्थानीय बासिन्दाको भनाइ छ । पाल्पा जिल्लाको रिब्दीकोट गाउँपालिकाभित्रकै दुर्गम क्षेत्रका रुपमा पालुङ्गलाई लिइन्छ । तर, पछिल्ला वर्ष सडक, खानेपानी र सञ्चारलगायतका क्षेत्रमा यहाँका स्थानीय बासिन्दाको पहुँच विस्तार हुँदै आएको स्थानीय बासिन्दा कृष्ण थापाले बताउनुभयो । (रासस)