काठमाडौँ । नेपालमा मंगलबार ठूलो संख्यामा कोरोना संक्रमित फेला परेकामा काठमाडौँ उपत्यकामा मात्रै १३४ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ । जसमध्ये काठमाडौँमा मात्रै १ सय १०, ललितपुरमा १६ जना र भक्तपुरमा ८ जनामा ८ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा। जागेश्वर गौतमले नियमित लाइभ अपडेटमा जानकारी दिएका हुन् ।

त्यस्तै नेपालमा देशभर आज ६ सय ३८ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ । यो सँगै कोरोना संक्रमितको संख्या २३ हजार ९४८ पुगेको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा। जागेश्वर गौतमले नियमित लाइभ अपडेटमा जानकारी दिएका हुन् ।

यसैबिच पछिल्लो २४ घण्टामा नेपालमा १ सय ७१ जनाले कोरोनालाई जितेर घर फर्किएका छन् । योसँगै नेपालमा अहिलेसम्म १६ हजार ६ सय ६४ जनाले कोरोनालाई जितेर घर फर्किएको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले जनाएको छ ।

एजेन्सी-चीनद्वारा उत्पादित ‘कोरोना बैंक’ नाम दिइएको भ्याक्सिनको परीक्षण अन्तिम चरणमा पुगेको छ । चिनको सिनोवैक बायोटेक लिमिटेडले मंगलबार भ्याक्सिनको ह्युमन ट्रायल (मानव परीक्षण) को अन्तिम चरणको सुरुवात गरेको हो । समाचारमा जनाइए अनुसार यो इन्डोनेसियाको सरकारी कम्पनी बायो फर्मासँग मिलेर बनाइरहेको यस भ्याक्सिनलाई इन्डोनेसियाकै १ हजार ६ सय २० जना संक्रमितहरुमाथि ट्रायल गरिने भएको छ ।

सिनोवैकको इन्डोनेसिया ट्रायल क्षिणपूर्वी एसियाको सबै भन्दा बाक्लो बस्ती भएको देशमा तीब्र रुपमा कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिरहेको ठाँउमा हुने छ । मंगलबारसम्ममा त्यहाँ एक लाख २७ हजार भन्दा बढी कोरोना संक्रमितहरु रहेका छन् । यो ६ महिनासम्म चल्नेछ ।

भ्याक्सिन ट्रायलको लञ्चको अवसरमा इन्डोनेसियाका राष्ट्रपति जोको विडोडोले भने ‘जनवरीसम्ममा हामीले यस भ्याक्सिन बनाउन सफल हुन्छौं भन्ने आशा छ । त्यसपछि मुलुकका सबैलाई दिन पनि सक्छौं ।’

चितवन, २७ साउन- चैतको अन्तिम साता हतारहतारमा स्थापना गरिएको भरतपुर कोभिड–१९ प्रयोगशाला व्यवस्थित गर्न नसक्दा समस्या देखिएको छ । भरतपुर अस्पतालको मातहतमा रहेको सो प्रयोगशाला तत्कालीन समयमा जस्तो अवस्थामा स्थापना गरियो हालसम्म उस्तै अवस्थामा रहेको छ ।

स्थापना ताका चौबिसै घण्टा काम गरेका प्राविधिक जनशक्तिले पछिल्ला दिनहरुमा एक सिफ्टमात्र काम गर्न थालेका छन् । यसका कारण नमूना सङ्कलन गरिएको एक साता नतिजाका लागि कुर्नुपर्ने भएको छ । जनशक्तिको अभावका कारण ढिलाइ भएको उनीहरुको भनाइ छ । प्रयोगशाला प्रमुख डा नीतु अधिकारी प्रयोगशालामा सातजना मात्र प्राविधिक जनशक्ति भएको बताउनुहुन्छ । तीमध्ये चारजना घाइते र बिरामी परेको उहाँको भनाइ छ ।

चिकित्सकले आराम गर्न भनिएका प्राविधिकहरुले समेत काम गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको उहाँको गुनासो छ । प्रयोगशाला स्थापना गर्दा जिल्लाका अस्पतालमा रहेका प्राविधिकहरुलाई नै जम्मा गरेर प्रयोगशाला सञ्चालनमा ल्याइएको थियो । यसबीचमा खुल्ला प्रतिस्पर्धाबाट दुईजना प्राविधिक भर्ना गरेर चितवन मेडिकल कलेजका प्राविधिकलाई फिर्ता गरिएको छ । अहिले प्रयोगशालामा भरतपुर अस्पतालका चार, बिपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पतालका दुई र स्वास्थ्य कार्यालय चितवनका एकजना प्राविधिक कार्यरत छन् ।

अधिकारी यो जनशक्तिले एक सिफ्टमात्र काम गर्न सक्ने बताउनुहुन्छ । अहिले प्रयोगशालामा दैनिक ११५ हाराहारी नमूनाको परीक्षण हुने गरेको छ । यसका कारण नमूना पठाएकाहरुले नतिजाका लागि एक हप्ता कुर्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ । उहाँले भन्नुभयो, “यही जनशक्तिले सधैँ २४ घण्टा काम गर्न सम्भव हुँदैन ।” हरेक शनिबार प्रयोगशालालाई बन्द गरेर निर्मलीकरण गरिँदै आएको छ । प्राविधिक जनशक्तिले हालसम्म अतिरिक्त प्रोत्साहन भत्ता पनि पाउन सकेका छैनन् । उहाँले थप्नुभयो, “भत्ताका कारण हामीले काम घटाएका छैनाँै । जनशक्तिकै अभावका कारण काम गर्न सकेनौँ ।”

स्थापनाको समयमा यही जनशक्तिले चौबिसै घण्टा काम गरेर ५७४ स्वाबको नतिजासमेत निकालेको उहाँले स्मरण गर्नुभयो । भरतपुर अस्पताल विकास समितिका अध्यक्ष डा भोजराज अधिकारीले यसअघि कर्मचारी भर्ना गर्दा वैकल्पिकमा रहेका तीनजना कर्मचारी थप गर्ने तयारी गरिएको बताउनुभयो ।

जनशक्तिकै अभावका कारण नमूनाको नतिजा निस्कन समस्या भएको भन्दै उहाँले अब दैनिक नतिजा आउने गरी प्रयोगशाला सञ्चालन गर्ने गरी तयारी गरेको बताउनुभयो । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयबाट जोखिम भत्ता आइनसकेको भए पनि अस्पतालका भत्ता पाउने सबै कर्मचारीलाई विकास समितिबाट पछि पूर्ति गर्ने गरी बजेट निकासा गराएर दुई महिनाको भत्ता दिन लागिएको बताउनुभयो ।

मन्त्रालयले रु दुई करोड ३२ लाख बजेट स्वीकृत गरिसकेको भन्दै उहाँले अस्पतालले रु चार करोड ५० लाख माग गरेको बताउनुभयो । चैत २३ गतेबाट सञ्चालनमा आएको प्रयोगशालाले हालसम्म १३ हजार २०० नमूना परीक्षण गरिसकेको छ । यसमध्ये ४०० जनाको कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएको छ । प्रयोगशालामा चितवनका अतिरिक्त देशका १८ जिल्लाका बिरामीको स्वाब परीक्षण गरिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । (रासस)

उदयपुर-उदयपुरमा आज फेरी मालपोत कार्यालयका ६ कर्मचारीसहित १५ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ । मालपोत कार्यालयमा साउन १६ गते एक कर्मचारीमा संक्रमण भएपछि तिनै व्यक्तिको कन्ट्याक्ट ट्रेसिङका आधारमा गरिएको परीक्षणमा थप ६ कर्मचारीमा कोरोना देखिएको हो ।

थपिएका अन्य सात संक्रमित भने बेलका नगरपालिकका रहेको बताइएको छ ।कर्मचारीमा कोरोना पुष्टि भएसँगै मालपोत कार्यालयका सम्पूर्ण सेवा बन्द गरिएको छ । उदयपुरमा हालसम्म संक्रमितको संख्या १ सय ६ जना पुगेको छ ।

काठमाडौं ।कोहोलपुरमा कोरोना संक्रमित महिलाले जन्माएको शिशुको मृत्यु भएको छ । बाँकेको नेपालगञ्ज मेडिकल कलेज, शिक्षण अस्पतालमा रुकुम पश्चिम चौरजहारीकी २८ वर्षीय महिलाले जन्माएको शिशुको मृत्यु भएको हो ।

बच्चाले आमाको पेटमै दिसा गरेकोले अप्रेशन गरी निकालिएको भए पनि दिसा खाइसकेकोले बच्चालाई बचाउन नसकिएको बताइएको छ ।महिला प्रसूति हुन भेरी अस्पताल नेपालगञ्जमा भर्ना भएकी ति महिलाको परिक्षण गर्दा रिर्पोट पोजेटिभ आएको थियो । आमाको अवस्था भने सामान्य नै रहेको बताइएको छ ।

युद्ध बहादुर मल्ल/मुगु – दर्गम तथा पिछडिएका जिल्लाहरुमा बालबालिकाहरुमा कुपोषण दर बढदै गएको भन्दै सरकारी तथा गैर सरकारी संघ सस्थाहरुले उपचारात्मक,व्यवहारात्मक तथा खानपानमा सुधार ल्याउन भन्दै वर्षेनी ठुलो रकम खर्च गदै आएपनि प्रतिफल शुन्य देखिदा पोषणमा राज्यको लगानी वालुवामा पानी सरह हुने गरेको छ ।पछिल्लो समय हिमाली जिल्ला मुगुका बालबालीकाहरुमा कुपोषणको समस्या बढ्दै गएको पाईएको छ । कुपोषणका कारण ५ बर्ष मुनिका बालबालीकाको स्वास्थ्य अवस्था जटिल बन्दै गएको पाईएको हो ।प्रयाप्त मात्रामा परिवार नियोजनका साधनहरुको प्रयोग नगर्नु, बाल बिबाह गर्नु, गरिबी तथा व्यरोजगारी र कम उमेरमै बच्चा जन्माउनु नै कुपोषणको मुख्य कारण रहेका छन ।

बिशेष गरेर २ बर्ष मुनीका बालबालीकामा कुपोषणको समस्या धेरै छ । गलत खानपान, स्तनपानको कमी गरीबी लगायतका कारणले बालबालीकामा कुपोषणको समस्या बढ्दै गएको देखिन्छ ।बिगतका बर्ष भन्दा यो बर्षको सुरुमै कुपोषणका बिरामीको संख्या जिल्लामा उच्च देखिएको स्वास्थ्यकमीहरुले बताउनु भएको छ ।

एक महीनामै ३४ बालबालीकामा कुपोषण
जिल्लामा साउन महिनामा मात्रै ३४ जना बालबालीकामा कडा जटील खाले कुपोषण समस्या देखिएको छ ।साउन महिनामा मात्रै कुपोषणको समस्याका कारण ३४ बालबालीकालाइ जिल्ला अस्पाताल ल्याइएको थियो । जसमध्य ३१ जनालाई उपचारात्मक खाना (आर. यु. टि. एफ) १४ दिनका लागि दिएर घर पठाइएको थियो भने ३ जनालाइ अस्पतालमै भर्ना गरिएको जिल्ला अस्पताल मुगुका सूचना अधिकारी तथा पोषण कार्यक्रमका फोकल ब्यक्ती परशुराम नेपालीले बताउनु भयो ।भर्ना गरीएका ३ जना बालबालीकालाई अस्पतालमा (एट–७५) नामक दूध खुवाएर उपचार गरीएको छ, भर्ना गरिएका ३ जना मध्य २ जनाको उपचार पछि घर पठाइएका, उनिहरुलाइ १४ दिनका लागि उपचारात्मक खाना(आर.यु.टि.एफ) दिएका छौ भने एक जनाको अझै अस्पतालमै उपचार भैरहेको उहाँले बताउनु भयो ।

छोरीलाई लामो समय देखि बान्ता हुने, पखाला लाग्ने, खाना नखाने, दुब्लाउदै जाने समस्याले सिकीस्त भएपछि अस्पतालमा आई डाक्टरलाइ जचाउन ज्यादा कुपोषण भएको थाहा पाएको सोरु गाउँपाकिा– ९ कालै गाउकी हजारमती बिक भन्नुहुन्छ कुपोषणका कारण थला परेकी आफनी १० महिनाकी छोरी सुनिता विकलाई ५ दिन देखि अस्पतालमा उपचार गराई रहेकी छु, ।अस्पातालमा छोरीको उपचार सुरु भएपछि छोरीको स्वास्थ्यमा क्रमिक सुधार हुदै गएकाले छोरी बाच्ने आशा पलाएको पनि उहाँ बताउनु हुन्छ ।

उहाँ कै अनुसार गाउँ घरमा यस्ता खालका बिरामी बच्चाहरु धेरै छन,उपचारको लागि अस्पताल ल्याउन टाढा छ गाँउलेहरु धामी,झाक्री,हेराउने,जडीवुटी खुवाउने गदै आएका छन उनीहरुलाई आफना छोरा छोरी कुपोषण भएर यस्ता भएका हुन भन्ने बारे थाहा छैन ।जिल्लामा कुपोषणको सामान्य देखि कडा खालका बिरामी बालबालिकाका लागि जिल्ला अस्पतालले उपचारात्मक खाना –(आर.यु.टि.एफ) र एट– ७५ दूध खुवाएर उपचार गर्दै आएको छ । भने सप्रोस नेपाल नामक गैह्र सरकारी संस्थाले फोर्टीफाइड फ्लावर नामक पोशीलो खाना बितरण गर्दै आएको छ ।

कुपोषण देखिएका अधिक जसो बालबालिका सदरमुकाम आसपास क्षेत्रका रहेका छन् ।जन्मान्तरको समस्याले कुपोषण बढ्दोस्वस्थ बच्चाको लागि कम्तीमा २ बर्षको फरकमा मात्रै सन्तान जन्माउनु पर्ने स्वास्थ्य पोर्टोकलमा उल्लेख छ तर पछिल्लो समय मुगुमा भने समय नपुगेरै बच्चा जन्माउने समस्या धेरै भएको र गर्भाअन्तर तथा जन्मान्तरमा ध्यान नदिदा कुपोषण बढिरहेको सूचना अधिकारी नेपालीको भनाइ छ ।
बालबालीकाको खानपीनमा ब्यवास्ता, पुरक आहारको समस्या, अपरिपक्क अवस्थामा बच्चा जन्माउनु लगातका समस्याले पनि कुपोषको समस्या बढ्दै गएको उनले जनाए ।प्रयाप्त मात्रामा परिवार नियोजनका साधनहरुको प्रयोग नगर्नु, बाल बिबाह गर्नु, गरिबी, ब्यरोजगारी र कम उम्मेरमै बच्चा जन्माउनु कुपोषणका मुख्य कारण भएकोको स्वास्थ्यकर्मी बताउछन् ।हाल कोरोना भाइरसका कारण सरकारले गरेको लगडाउनका कारण पनि बालबालीकामा कुपोषण बढेको स्वास्थ्यकर्मीहरुको भनाइ छ ।
राज्यले वषेनी पोषणका लागी लगानी बढाउदै जाने तर उपलव्धी शुन्य देखिदै आएकाले राज्य र गैर सरकारी संघ सस्थाहरुले कुपोषण घटाउन चालेका कदम माथी नै शंका उत्पन्न हुन थालेका छन । पोषणका नाममा गरिने लगानी कतै नाम मात्रका त भएका छैनन अब लगानी गर्ने निकायले शुष्म अध्ययन गर्नु पर्ने अवस्था सृजना भएको छ ।

स्याङ्जा, २७ साउन – गल्याङ नगरपालिका–३ स्थित गल्याङ नगर अस्पताल दुई महिनापछि सोमबारदेखि पुनः सञ्चालनमा आएको छ । नगर अस्पतालमा कार्यरत चिकित्सकमा कोरोना सङ्क्रमण देखिएपछि समुदायमा समेत सङ्क्रमण फैलिन सक्ने जनाई बन्द गरिएको नगर अस्पताल पुनः सञ्चालनमा आएको अस्पतालका प्रमुख थानपति न्यौपानेले जानकारी दिनुभयो ।

बन्द अस्पतालका आकस्मिक तथा बहिरङ्गसहितका सबै सेवा सञ्चालनमा ल्याइएको छ । अस्पतालका प्रमुख न्यौपानेले भन्नुभयो, “कोरोनाको सङ्क्रमण देखिएका बिरामीको उपचारका लागि आइसोलेसन कक्ष र अन्य बिरामी प्रवेश गर्ने प्रवेशद्वार छुट्टाछुट्टै निर्माण गरेर अस्पतालको सेवा पुनःसञ्चालन गरेका छौँ ।” अब अस्पतालमा उपचार गर्न आउँदा कुनै पनि डर मान्नुपर्ने अवस्था नरहेको अस्पतालले जनाएको छ ।

सामान्य उपचार गर्न पनि टाढा धाउनुपर्ने बाध्यतालाई ध्यानमा राखेर अस्पतालको नियमित सेवा शुरु गरिएको प्रमुख न्यौपानेले बताउनुभयो । गल्याङ नगर अस्पतालको आइसोलेसनमा हालसम्म ५८ जना कोरोना रोगलाई जितेर घर फर्केको तथा अहिले १० सङ्क्रमितको उपचार भइरहेको छ । (रासस)

काठमाडौं । अदुवालाई मसलाको रुपमा प्रयोेग गरिन्छ । यो खोकीको अचुक औषधी हो । अदुवाको जरालाई पनि विभिन्न प्रकारको औषधीको रुपमा प्रयोग गर्ने गर्दछन् । अदुवाले धेरै थरीका रोगहरु निको पार्ने काम गर्दछ । तर कतिपय अवस्थामा अदुवाको प्रयोग गर्नु हुदैन् ।

कसैलाई रगत सम्बन्धि रोगले सताईरहेको हुन्छ । यस्तो बेलामा अदुवाको प्रयोग गर्नु हुदैन् । रगत सम्बन्धि रोग भएका मानिसहरुले अदुवाको सेवन गरेको खण्डमा रगत पातलो हुने गर्दछ ।

गर्भवती महिलाहरुले पनि तीन महिना उता देखीनै अदुवाको प्रयोग गर्नु हुदैन । अदुवाले समयभन्दा पहिलेनै डेलिभरीहुन सक्ने समस्या निम्त्याउन सक्छ । मधुमेह वा उच्च रक्तचापको औषधि सेवन गरिरहेकाहरुका लागी अदुवा विष नै हो । यसले अ‍ैषधीसँग मिलेर शरीरमा रोग निम्त्याउने काम गर्दछ ।

अनुहारको पोतोले हैरान भएकालाई रातारात सफा गर्नुपर्ने हतारो हुन्छ । यस्तो फोहोर हटाउन कतिपयले लेजर प्रविधि प्रयोग गर्छन् । यो तरिकाले पोतो हटाउँदा छालाको नदेखिने बाहिरी पत्रसमेत फालिने गर्छ । छालाको पत्र जानु नै ठूलो गल्ती हो । पुरानो छाला फालेपछि नयाँ लेयर देखा पर्छ र यो निकै संवेदनशील हुन्छ ।

नयाँ लेयर विकसित हुन कम्तीमा २८ दिन लाग्छ । यो अवधिमा संवेदनशील छालामा घाम र फोहोरको असर बढी पर्न जान्छ । आफूलाई सुरक्षित गर्न नसकेपछि संवेदनशील छालामा झनै पोतोलगायतका समस्या बढी देखिने खतरा रहन्छ ।

त्यसैले क्षणभरका लागि होइन, दीर्घकालका लागि समस्याको समाधान खोज्न मेलानिनलाई स्थिर राख्ने उपाय नै अपराउनु उत्तम हुन्छ । समस्याको समाधान पोतो र तिलकोठीजस्ता समस्या निम्तिन नदिन घामबाट जोगिने तथा सनप्रोटेक्सन क्रिम प्रयोग गर्ने गर्नुपर्छ । तर, समस्या निम्तिसकेको छ भने मेलानिनलाई आफ्नो लेयरमा स्थिर राख्न भिटामिन ‘सी’ सेवन गर्नुपर्छ । थप जानकारीका लागि भिडियो हेर्नुहोस्

काठमाडौं, साउन २६ । बरिष्ठ चिकित्सक डा भोला रिजालले सरकारले नचाहिने बेलामा लकडाउन गरेर चाहिने बेलामा खुकुलो पारेका कारण कोरोना संक्रमितको दर बढेको बताएका छन् ।

एक रेडियो अन्तरवार्ताका क्रममा डा रिजालले दिनकै कैयौँ संक्रमित भेटीएका बेला सरकारले कर उठाउनका लागि भन्दै लकडाउन नगरी पैसा उठाउन खोजेका कारण संक्रमितको संख्या बढेको उल्लेख गरेका छन् ।

उनले स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई यो कोभिडको बेलामा मात्र होइन अरू बेलामा पनि सम्झिएर उनीहरूलाई धन्यवाद दिएर मनोबल बढाउनको लागि सबै एक भएर लड्ने साहस दिन समस्त नेपाली समक्ष आग्रह गरेका छन् ।

न्यूजल्याण्ड लगायतका देशले कोरोनालाई परास्त गर्न सफल भएका बेला हामीकहाँ बढ्नुले थप त्रास थपेको भएता पनि छिट्टै देश कोरोना मुक्त भएको सुन्न पाइयोस् उनले भने ।

काठमाडौं-क्यासेट पसलेमा कोरोना देखिएपछि काठमाडौंको कुलेश्वर क्षेत्रका पसलहरु बन्द गरिएको छ । स्वास्थ्यमा समस्या आएपछि ती क्यासेट पसले युवकले टेकु अस्पतालमा परीक्षण गराएका थिए । परिक्षणमा कोरोना रिर्पोट पोजेटिभ देखिएपछि कुलेश्वर क्षेत्रका पसलहरु बन्द गरिएको हो ।

उनी कीर्तिपुरस्थित स्थित अस्पतालको आइसोलेसनमा रहेका छन् । प्रहरीले माइकिङ गर्दै क्यासेट पसलेको सम्पर्कमा आएकाहरुको कोरोना परीक्षण गर्न आग्रह गर्दै माइकिङ समेत गरेको थियो ।पसलेको सम्पर्कमा आएकाहरुको कन्ट्याक्ट ट्रेसिङको कार्य अघि बढाइएको बताइएको छ ।

चितवन-चितवनमा एक महिलाले ५ केजीको स्वस्थ शिशुलाई जन्म दिएकी छन् । चितवन मेडिकल कलेज भरतपुरमा मकवानपुरको चुरीयामाई ९ घर भएकी ३० बर्षकी सीता लोप्चनले ५ किलोको शिशुलाई जन्म दिएकी हुन् ।

सिताले शल्यक्रिया मार्फत सोमबार चितवन मेडिकल कलेजमा ५ केजी तौल भएको बच्चालाई जन्म दिएकी हुन् । अहिले आमा र बच्चा दुबैको स्वास्थ्य अवस्था सामान्य रहेको अस्पतालले जनाएको छ ।तेस्रो सन्तानको जन्म दिएकी सिताको पहिलो बच्चा ११ वर्षका छन्। उनी जन्मिदा ४ किलो १ सय ग्रामका थिए। दोस्रो बच्चा ४ किलो ९ सय ग्रामको जन्मिए। अघिल्ला दुवै बच्चा अपरेशन नगरी जन्मिएका थिए।

बैतडी- बैतडीमा महिला स्वास्थ्यकर्मीमाथि कुटपिट भएको छ । जिल्लाको पुर्चौडी नगरपालिका–३ स्थित न्वादेउ स्वास्थ्यचौकी अन्र्तगतको नकाली नगरस्वास्थ्य केन्द्रमा कार्यरत २५ वर्षीया अनमी जानकी भट्टमाथि कुटपिट भएको हो ।

स्वास्थ्य केन्द्रमै बिरामीको उपचार गरिरहेका बेला आफूमाथि स्थानीय दुई युवकले कुटपिट गरेको भट्टले बताउनुभयो । पुर्चौडी नगरपालिका–३ का २४ वर्षीय मोहन कुँवर र २१ वर्षीय वीरेन्द्र कुँवरले कुटपिट गरेको हो ।

स्थानीय एक बृद्धा बिरामीलाई स्लाईन चढाइरहेका र सोही बेला ती युवकले कुटपिट गरेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “बृद्धा आमा कान नसुन्ने र उहाँसँग ठूलो स्वरले बोल्दा स्वास्थ्यकर्मीले सेवा दिने तरिका यही हो भनेर गालीगलैच गर्दै कुटपिट गरे ।” ती युवाको कुटपिटबाट जानकीको हातको औला भाचिँएको, मुख, छाति र टाउकोमा चोट लागेको छ । उहाँको हाटमा उपचार भइरहेको छ ।

आफू अहिले न्यायको खोजीका लागि नगरपालिकामा पुगेको जानकीले बताउनुभयो । कुटपिट गर्ने ती युवकले स्वास्थ्यकेन्द्रमा कार्यरत स्वीपर(कार्यालय सहयोगी) बिमला कुँवरमाथि पनि हातपात गर्नुका साथै कार्यालयमा रहेका कागजात पनि च्यातेको बताइएको छ । कुटपिटपश्चात जानकीले ती युवालाई पक्राउ गरी आवश्यक कार्वाहीका लागि प्रहरी चौकी पुरघाटमा निवेदन दिनुभएको छ ।

स्वास्थ्यकर्मीमाथि स्वास्थ्य संस्थामै कुटपिट र दुव्र्यवहार भएकोले आफू असुरक्षित रहेको न्वादेउ स्वास्थ्य चौकीका इञ्चार्ज गणेश धानुकले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो “स्वास्थ्य कर्मीमाथि कुटपिट गर्ने जोसुकैलाई पनि कानूनी कार्वाही हुनुपर्छ, स्वास्थ्यकर्मीलाई काम गर्ने वातावरण बन्नुपर्छ ।”

कुटपिट गर्ने युवक फरार
यसैबीच कुटपिट गर्ने ती दुबै युवक फरार रहेका छन् । फरार रहेका मोहन कुँवर र वीरेन्द्र कुँवरको खोजी जारी रहेको प्रहरीले जनाएको छ । महिला स्वास्थ्यकर्मीमाथि कुटपिट भएको भन्ने उजुरी आएको र घटनाको थप अनुसन्धान भइरहेको बैतडीका प्रहरी प्रमुख, प्रहरी नायव उपरीक्षक नारायणप्रसाद अधिकारीले जानकारी दिनभुयो । फरार रहेका युवकलाई नियन्त्रणमा लिएर घटनाबारे अनुसन्धान हुने जिल्ला प्रहरी कार्यालय बैतडीले जनाएको छ ।

काठमाडौँ, २६ साउन । कोभिड–१९ ले मृत्यु हुनेमा कुनै न कुनै दीर्घरोग (कमोरबिडिटी) भएकाको संख्या बढी छ । कोरोना विशेष लक्षणबाट मृत्यु हुनेको संख्या न्यून छ ।पहिलो पटक गत जेठ ४ मा सिन्धुपाल्चोककी ३९ वर्षीया महिलाको कोरोनाले निधन भएको थियो । त्यसयता आइतबार दुईसहित ७५ जनाको मृत्यु भइसकेको छ ।

यो संख्या जम्मा संक्रमित ९२२ हजार ९ सय ७२ जना० को ०.३ प्रतिशत हो । मृत्यु हुनेमा १६ जना ९२१.३३ प्रतिशत) महिला र ५९ जना ९७८।६६ प्रतिशत० पुरुष छन् । जसमा दुई भारतीय पुरुष र एक चिनियाँ महिला छन् । दुई बालक र एक बालिकाको समेत कोरोनाले मृत्यु भएको छ ।

‘बढी उमेर भएका व्यक्तिमा संक्रमण र मृत्युदर बढ्दै गएको छ, यो चिन्ताको विषय हो,’ स्वास्थ्य मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा। समीरकुमार अधिकारीले भने । उनका अनुसार ज्येष्ठ नागरिकमा मृत्यु बढी देखिए पनि सबै उमेर समूहमा कोभिड जटिलताको जोखिम छ । कोरोनाको अनुसन्धान गरिरहेका जनस्वास्थ्यविद् डा। राजेन्द्र बीसीले मृत्यु भएकामध्ये ५७।३ प्रतिशत ९३३ पुरुष र १० महिला० मा एक वा त्योभन्दा बढी दीर्घरोग देखिएको बताए ।

घरबाहिर बढी निस्किने उमेर समूहको व्यक्तिबाट हुन सक्ने संक्रमणको जोखिममा ज्येष्ठ नागरिक रहेको उल्लेख गर्दै डा। अधिकारीले भने, ‘ज्येष्ठ नागरिकलाई संक्रमणबाट जोगाउनु परिवार, समाज, आफन्तको दायित्व हो, नत्र यो वर्गमा कोरोनाले मृत्युलगायत जटिल स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ ।’

हालसम्म सबैभन्दा कम उमेरअन्तर्गत ४९ दिने बालक र सबैभन्दा बढी ८५ वर्षीया महिला र पुरुषको कोभिडले मृत्यु भएको छ । गण्डकी प्रदेशका ४९ दिने बालकको असार १७ गते त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा मृत्यु भएको थियो भने पर्साकी ८५ वर्षीया महिलाको साउन ७ गते र काठमाडौंका ८५ वर्षीय पुरुषको असार १९ गते मृत्यु भएको थियो । कोरोनाले ज्यान गुमाउनेमध्ये १६ जना ९२१।३ प्रतिशत० विदेशबाट आएका हुन् । कान्तिपुर दैनिकमा खबर छ । जसमा भारतबाट आएका १३ तथा कतार, चीन र मलेसियाबाट आएका एक–एक जना छन् ।

आधाभन्दा बढीले आफूलाई संक्रमण भएको थाहै नपाई मृत्युवरण गरेको पाइएको छ । ४३ जना ९५७।३ प्रतिशत० को मृत्युपछि पीसीआर रिपोर्ट पोजिटिभ आएको हो । ‘पाँच जना ९६।७ प्रतिशत० को मृत्यु एक अस्पतालबाट अर्कोमा सार्दासार्दै बाटोमै भएको हो,’ डा। बीसीले भने, ‘२० जनाको मृत्यु आईसीयूरभेन्टिलेटरमा भएको हो ।’

काठमाडौँ, २६ साउन । कोरोना संक्रमितको उपचारमा प्रभावकारी मानिएको ‘रेम्डेसिभिर’ नेपालमा पनि प्रयोगमा ल्याउन सकिने सम्भावनाबारे अध्ययन अघि बढाइएको छ। स्वास्थ्य मन्त्रालयले नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्लाई जिम्मा दिइ अमेरिका, युरोप र भारतमा यसको प्रयोगमा सफलता देखिएपछि नेपालमा पनि यसको प्रभावकारिताबारे अध्ययन सुरु गरिएको मन्त्रालयका प्रवक्ता डाक्टर जागेश्वर गौतमले बताए ।

विज्ञहरूका अनुसार ‘एन्टी भाइरल ड्रग’ को रुपमा रहेको यो औषधि संक्रमितलाई दिएपछि यसले भाइरसलाई परास्त गर्न सघाउ पुर्‍याउने छ। जसले गर्दा संक्रमित चाँडै निको भएर घर फर्कन सक्छन्।

कोरोना संक्रमितको उपचारमा खटिएका संक्रामक रोग विशेषज्ञ डा। अनुप बाँस्तोला भन्छन्, ‘विभिन्न क्लिनिकल ट्रायलले यसले उपचारमा सघाउ पुर्याएको देखिएको छ। जसले गर्दा विरामीको अस्पताल बसाइ घटेको देखिन्छ। तर अहिले पनि अनुसन्धान भइरहेकाले यसले ठूलै परिवर्तन ल्याउँछ भन्नु हुँदैन।’

उनले रेम्डेसिभिर संक्रमितलाई दिएपछि यसले भाइरस वृद्धि हुन नदिएको अनुसन्धानहरूमा देखिएको बताए। उनले यो औषधि केही खर्चिलो भएकाले पनि एकै पटक यसलाई प्रयोगमा ल्याउने हाम्रो क्षमता पुग्छ कि पुग्दैन भन्ने कुरामा पनि मध्यनजर गर्नुपर्ने बताए। नेपाल समाचारपत्रमा खबर छ ।

‘यो अलिक खर्चिलो पनि छ। त्यसैले अहिले भइरहेको क्लिनिकल ट्रायलहरूले कस्तो नतिजा दिन्छ त्यही अनुसार यसलाई प्रयोगमा ल्याउँदा व्यवहारिक हुन्छ,’ उनले भने।

सुरुमा यो औषधि इबोला भाइरसको उपचारमा प्रयोग गरिएको थियो। यसलाई अमेरिकाको ‘फुड एन्ड ड्रग एसोसिएसन’ ‘एफडिए’ ले पनि मान्यता दिएको छ। भारत लगायत अन्य देशमा प्रभावकारिता देखिएको भन्दै विज्ञहरूले यो औषधि नेपालमा पनि शीघ्र प्रयोगमा आउनुपर्ने जोड दिएका छन्।

बागलुङ- बागलुङ जिल्लाको बडिगाड गाउँपालिका–७ कि १७ वर्षीया गर्भवती सुत्केरी हुन नसकेपछि हवाई उद्धार गरिएको छ । सुत्केरी व्यथा लागेर सो स्थानकी लक्ष्मी गुरुङलाई शुरुमा भिमगिठे स्वास्थ्यचौकी लगिएको थियो ।

नवजात शिशु जन्मनुभन्दा पहिले नै साल खसेर शिशुको हात बाहिर निस्केका कारण सो स्वास्थ्यचौकीले सुत्केरी गराउन संभव नभएपछि प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र बुर्तिवाङलाई रिफर गरेको थियो । बुर्तिवाङमा पनि सुत्केरी हुन नसकेपछि उनीलाई गण्डकी अस्पताल पोखरा रिफर गरिएको बडिगाड गाउँपालिकाका स्वास्थ्य शाखाका चूणामणि कँडेलले जानकारी दिनुभयो । गुरुङलाई गण्डकी प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालयबाट उद्धार गरिएको हो ।

गर्भवतीको साल पहिलै निस्कदा शिशुको ज्यान जोखिममा पर्ने भएकाले तत्कालै उद्धारको आवश्यकता पर्ने धौलागिरि अस्पताल बागलुङका स्त्री तथा प्रसूति रोग विशेषज्ञ डा सौगात कोइराला जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार यस्तो अवस्थामा तुरुन्तै शल्यक्रिया गरेर शिशु निकाल्नुपर्ने हुन्छ ।

काठमाडौं – आज स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका ४ कर्मचारीमा पनि कोरोना देखिएको छ ।त शुक्रबार कोभिड १९ क्राइसिस म्यानेजमेन्ट समितिको टोलीले स्वास्थ्य मन्त्रालयका ८४ जना कर्मचारीको स्वाब संकलन गरी परिक्षण गर्दा आज ४ जनामा कोरोना देखिएको हो ।

संक्रमितहरूलाई आइसोलेसनमा राख्ने तयारी भईरहेको मन्त्रालयले जनाएको छ । संक्रमित कर्मचारीहरुको सम्पर्कमा आएका व्यक्तिहरुको खोजी गरी उनीहरुको पनि कोरोना परिक्षण गर्ने काम भइरहेको बताइएको छ ।

बाँके —कोरोना संक्रमित गर्भवती शल्यक्रियाबाट स्वस्थ्य शिशुलाई जन्म दिएकी छन् ।— नेपालगन्ज मेडिकल कलेज कोहलपुरमा रुकुम चौरजहारीकी ३९ वर्षीया महिलाले गएराती करिब ३ केजीको स्वस्थ बच्चालाई जन्म दिएकी हुन् ।

चौरजहारीबाट एक दिनअघि भेरी अस्पतालमा भर्ना भएकी उनलाई ज्वरो आएर परिक्षण गर्दा कोरोना पुष्टि भएको थियो ।

पुष्टि भएसँगै कोहलपुर स्थित थर्ड लेवलको कोभिड(१९ अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो । अहिले ति बच्चा सहित आमाको स्वास्थ अबस्था पनि सामान्य रहेको बताइएको छ । ति महिलामा कोरोना देखिएपछि प्रसुतिवार्ड शिल गरिएको छ ।

काठमाडौ, साउन २५ । नेपालगञ्जमा कोरोना सङ्क्रमण बढदै गएपछि भेरी अस्पतालको प्रसूति वार्ड सिल गरिएको छ । गर्भवतीमा कोरोना पुष्टि भएपछि प्रसूति वार्ड सिल गरिएको हो ।

भेरी अस्पतालमा रुकुम (पश्चिम) चौरजहारी निवासी महिलालाई बुधवार भेरी अस्पतालमा डेलिभरीका लागि भर्ना गरिएको थियो । गर्भवतीको महिना पुगिसकेकाले बिहीवार शल्यक्रिया गर्ने तयारी गरिएको थियो ।

शल्यक्रियाका बेला महिलालाई एक्कासि ज्वरो आएपछि स्वाब परीक्षण गर्दा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएपछि प्रसूति वार्ड सिल गरिएको भेरी अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेण्डेन्ट डा प्रकाश थापाले जानकारी दिए ।

गर्भवतीमा कोरोना देखिएपछि यतिबेला भेरी अस्पतालको प्रसूति वार्ड सिल गरेर बिरामीलाई कोहलपुर मेडिकल कलेज पठाउने तयारी गरिएको र आवतजावत बन्द गरिएको उनले बताए ।

जनकपुरधाम । कोरोनासँग मिल्दो लक्षण देखिएका थप २ जनाको मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा धनुषाका एक सुरक्षा गार्ड र १ जना नेपाली काँग्रेसका नेता भएको स्रोतले जनाएको छ । धनुषाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रेमप्रसाद भट्टराईका अनुसार कोरोनाबाट ज्यान गुमाउने काँग्रेस नेता ५० वर्षका छन् ।

शहीद नगरपालिका–८ का ५० वर्षीय उनको जनकपुरधामस्थित काव्य अस्पतालमा उपचारका क्रममा मृत्यु भएको अस्पतालले जनाएको छ । श्वास प्रश्वासमा समस्या देखिएपछि उनलाई अस्पतालमा भर्ना गरिएको र उपचारका क्रममा ज्यान गएको हो ।

त्यस्तै अर्का धनुषाको मिथिला बिहारी नगरपालिका–५ घर भई जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका–२ कदम चोकस्थित बिनय तारा फाउण्डेशन क्यान्सर अस्पतालमा सेक्युरिटी गार्डको काम गर्दै ४५ वर्षका पुरुषको पनि उपचारकै क्रममा ज्यान गएको हो ।

उनलाई एक्कासी ज्वरो, रुघाखोकीका साथै श्वास फेर्न समस्या भएपछि गएराती उपचारका लागि ल्याउने क्रममा बाटोमा नै मृत्यु भएको थियो । उनीहरु दुवै जनाको कोरोनाको परिक्षण गरिएको र रिर्पोट आउन बाँकी रहेको धनुषाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रेमप्रसाद भट्टराईले बताए ।

काठमाडौ,साउन २५ । काठमाडौं उपत्यकाका तीनवटा जिल्ला प्रशासन कार्यालयले आजदेखि अत्यावश्यकबाहेकका सेवा बन्द गरेका छन् । कोभिड–१९ को सङ्क्रमण बढ्दै गएपछि त्यसलाई रोक्न उपत्यकाका तीनवटै प्रशासन कार्यालयले आजदेखि सेवा बन्द गरेका हुन् । पहिलो चरणमा आगामी भदौ ८ गतेसम्म सेवा स्थगन गरिने र त्यसको अवस्थाका आधारमा पुनः अर्को निर्णय हुने काठमाडौँका प्रमुख जिल्ला अधिकारी दाहालले बताउनुभयो ।

बन्दाबन्दीपछि गत असार १ गतेदेखि उपत्यकाका तीनवटै प्रशासन कार्यालयले सबै सेवा नियमित गरेका थिए । काठमाडौँ, भक्तपुर र ललितपुर जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी तथा सरोकारवाला निकायका प्रमुखसहित यही साउन २३ मा बसेको संयुक्त बैठकले उक्त निर्णय गरेको थियो । उपत्यकामा सङ्क्रमण जहाँ देखिन्छ, त्यसठाउँमा सुरक्षा निगरानी बढाउने र आवश्यकतानुसार सथानीय तहले सिल गरेर सङ्क्रमणको पहिचान गरी उपचार गर्ने गरी आवश्यक व्यवस्थासमेत मिलाइएको छ ।

सरकारी निर्णयअनुसार गत असार १ गतेदेखि आवश्यक तोकिएको स्वास्थ्य मापदण्ड कार्यान्वयन गराउने, दुई मिटरको दूरी कायम गराउने र साबुनपानीले हात धुने, मास्क लगाउन अनिवार्य गरिएको र त्यसमा अटेर गरेको पाइएमा सङ्क्रामक रोग ऐन २०२० अनुसार कारवाही हुने प्रजिअ दाहालले जानकारी दिनुभयो ।

मुख्यगरी नयाँ नागरिकता वितरण, प्रतिलिपि वितरण, हातहतियार दर्ता र वितरण, संस्था दर्ता, पत्रपत्रिका दर्ता तथा नवीकरण, निजी सुरक्षा कम्पनी नवीकरण, राहदानी नवीकरण, नाबालिग परिचयपत्र वितरणलगायत अत्यावश्यक नभएका सेवा हाललाई स्थगन गरिएको छ । शान्ति सुरक्षासम्बन्धी सेवा, ठाडो निवेदन र उजुरी, मुद्दासम्बन्धी कार्य, अत्यावश्यक कामका लागि सवारी पास र विपद् व्यवस्थापनसम्बन्धी सेवा भने जारी रहने जनाइएको छ ।

अत्यावश्यक कामका लागि कार्यालयमा प्रवेश गर्ने सेवाग्राहीले स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाई अनिवार्यरूपमा मास्कको प्रयोग गर्नुपर्ने, स्यानिटाइजरको प्रयोग गर्नुपर्ने वा साबुनपानीले राम्ररी हात धुनुपर्ने तथा सामाजिक दूरी कायम गर्नुपर्ने छ । उपत्यकाको केही स्थानमा सङ्क्रमण फैलिएपछि सिल गरिएको छ भने केही ठाउँलाई उच्च निगरानीमा राखिएको छ । अहिलेसम उपत्यकामा एक हजार बढी सङ्क्रमण भइरहेको छ । दैनिक ५० देखि १०० को हाराहारिमा उपत्यकामा कोभिड–१९ देखिँदै आएको छ ।

राजविराज- सप्तरीको राजविराजस्थित गजेन्द्र नारायण सिंंह अस्पतालमा बन्द रहेका सर्जिकल र आकस्मिक सेवा पुनः सञ्चालन भएको छ । स्वास्थ्यकर्मीमा कोरोना सङ्क्रमण बढ्न थालेपछि शुक्रबार अस्पतालका ती सेवा बन्द गरिएको थियो ।

अस्पताल स्यानिटाइज गरिएसँगै आकस्मिक सेवा सञ्चालन गरिएको अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेण्डेन डा रङ्जीत झाले जानकारी दिनुभयो । अस्पतालमा जनशक्ति अभावका साथै उपलब्ध जनशक्ति पनि आइसोलेशनमा रहेकाले सर्जरी सेवा प्रभावित रहेको उहाँले बताउनुभयो ।

उहाँका अनुसार हालसम्म आठ जना स्वास्थ्यकर्मी तथा एक सरसफाई कर्मचारीमा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएको छ । ती मध्ये दुई जना निको भएर घर फर्किएको अस्पताल प्रशासनले जनाएको छ । अस्पतालको ३४ जना स्वास्थ्यकर्मी आइसोलेशन र क्वारेन्टिनमा बसेपछि शुक्रबार अस्पतालको ती सेवा बन्द गरिएका थिए । अस्पतालमा चिकित्सकसहित २७ जना स्वास्थ्यकर्मी क्वारेन्टिनमा बस्दा अहिले स्वास्थ्यकर्मीकोे चरम अभाव रहेको बताइएको छ । पाँच चिकित्सक र चार स्वास्थ्यकर्मीको भरमा अस्पताल सञ्चालन रहेको छ । (रासस)

काठमाडौं, साउन २५ । स्वास्थ्य संस्थाहरुबाट वितरण गरिने अति आवश्यक औषधिको गुणस्तर अध्ययन गर्दा ३७ वटा ब्याच उचित गुणस्तरको नभएको पाइएको छ जसमा ज्वरो आउँदा सेवन गर्ने सिटामोल पनि छ ।कुल ६२ स्वास्थ्य संस्थाहरु र पाँच क्षेत्रीय मेडिकल स्टोरले गरेको अध्ययनले यो नतिजा निकालेको हो । प्रतिवदेनमा कुल ६२ स्वास्थ्य संस्था पनि संलग्न थिए । यस अध्ययनले १७ वटा जिल्ला अस्पताल, तीनवटा अञ्चल अस्पताल, एक क्षेत्रीय अस्पताल, २१ वटा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र २० वटा स्वास्थ्य चौकीहरु समेटिएका छन् ।

‘२० प्रकारका औषधिहरुको कुल २४४ ब्याच ल्याबमा टेस्ट गर्दा, २३ वटा नेपाल सरकारद्वारा वितरण भएका ब्याच र १४ वटा ब्याच स्वास्थ्य संस्थाहरुमा अन्य स्रोतबाट आएका छन्’ –प्रतिवेदनमा भनिएको छ ।यस अध्ययनमा स्वास्थ्य संस्था तथा क्षेत्रीय मेडिकल स्टोरहरुबाट २० प्रकारका औषधिको कुल ४४ ब्याचहरु संकलन गरी राष्ट्रिय औषधि प्रयोगशालामा गुणस्तर परीक्षणका लागि पठाइएको थियो । प्रतिवदेदनअनुसार, संकलन गरिएका २० प्रकारका औषधिमध्ये सात प्रकारका औषधिहरु गुणस्तरमा फेल भएका छन् ।

गुणस्तर फेल भएका औषधिमा सिप्रोफ्लोक्सिन हाइडोक्लोरायड आँखा र कानमा हाल्ने झोल, आइरन एप्लिमेन्ट्स ट्याब्लेट, मेट्रोनिडेजोल, प्यारासिटामल पेडियाट्रिक ओरल सस्पेन्सनलगायत छन् ।गुणस्तरीय नदेखिएको प्यारासिटामलको ब्याच ३ रहेको जनाइएको छ । यस औषधिको आपूर्तिकर्ता नेपाल सरकार रहेको प्रतिवेदनमा जनाइएको छ । यसै गरी स्थानीय स्रोतबाट आपूर्ति गरिएको प्यारासिटामल– ब्याच ३ को पनि गुणस्तर फेल रहेको बताइएको छ । नेपाल समाचारपत्रमा खवर छ ।

औषधि भण्डारण गर्दा स्वास्थ्य संस्थाहरुले अपनाउनुपर्ने आधारभूत मापदण्डमा ख्याल नगरेका कारण पनि औषधिको गुणस्तर ह्रास भएको हुन सक्ने बताइएको छ ।औषधिलाई सूर्यको प्रत्यक्ष किरणबाट जोगाउनुपर्ने, ओसमा पर्न दिन नहुने, अधिक तापले पनि क्षति पु¥याउने, भण्डार कोठामा हावा आवतजावतको राम्रो व्यवस्था भएको हुनुपर्ने, औषधि भण्डार कोठामा प¥र्याप्त सरसफाइको आवश्यकता नपुगेका कारण पनि औषधिहरु काम नलाग्ने भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख रहेको छ ।

काठमाडौ, साउन २५ । बागलुङमा स्क्रब टाइफसका बिरामी फेला परेका छन् । बागलुङको धौलागिरि अस्पतालमा उच्च ज्वरो आएर उपचारका लागि आएका तीन जनामा स्क्रब टाइफस देखापरेको अस्पतालले जनाएको छ । प्राणघातक सङ्क्रमणका रुपमा लिइँदै आएको स्क्रब टाइफस यही साउन महिनामा मात्रै तीन जनालाई फेला परेको धौलागिरि अस्पतालका सूचना अधिकारी तीर्थ गौतमले जानकारी दिनुभयो ।

बुधबार मात्रै उच्च ज्वरो आएपछि अस्पताल भर्ना गरिएको जैमिनी नगरपालिका–२ का ४२ वर्षीय पुरुषमा स्क्रब टाइफस देखिएको छ । उहाँ धौलागिरि अस्पतालमा भर्ना गरी उपचाररत हुनुहुन्छ ।

यस्तै साउन १० गते बागलुङ नगरपालिका–२ का एक र साउन १२ गते पर्वत जिल्लाको फलेवास नगरपालिका–३ का एक जनालाई स्क्रब टाइफस देखिएको थियो । दुवै जना अस्पतालबाट स्वास्थ्य लाभ गरी घर फर्कनुभएको अस्पतालले जनाएको छ । बागलुङमा गत वर्ष सात जनामा स्क्रब टाइफसका बिरामी फेला परेका थिए ।

स्क्रब टाइफस रोग ‘ओरेन्सिया सुसुगमुसी’ नामक परजीवीको सङ्क्रमणले लाग्ने गर्दछ । यो परजीवीलाई एक प्रकारको ‘माइट’ जातिको सूक्ष्म कीराले सार्ने गर्दछ । रोगको कीटाणु बोक्ने ‘माइट’ स–साना बोटबिरुवाको झाडीमा बस्छ । केही वर्षअगाडि सम्म स्क्रब टाइफस धेरैजसो पहाडी र दुर्गम स्थानमा मात्रै देखिँदै आएकामा पछिल्लो समय शहरी इलाकामा पनि देखिँदै आएको छ ।

नेपालमा भने मुसाले यो रोग सारेको पाइएको छ । झाडीमा बस्ने मुसाको कानमा पाइने उक्त ‘माइट’ झाडीमा सर्ने र सो झाडीमा मानिस जाँदा ‘माइट’ ले मानिसलाई टोकेको कारणले गर्दा यो रोग भएको पाइएको छ । स्क्रब टाइफस भएका मानिसमा उच्च ज्वरो आउने र कामज्वरोसमेत आउन सक्दछ । टाउको दुख्नु, खोकी लाग्नु, मांसपेशी दुख्नु, पाचन अङ्गमा गड्बडी आउनु, शरीरमा रातो बिमिरा देखिनु आदि यसका प्रमुख लक्षण हुन् । रोग समयमै उपचार नगरेमा वा जीर्ण बन्दै गएको खण्डमा कलेजो, मिर्गौला, फोक्सो, मुटुलगायत अङ्गमा सङ्क्रमण फैलिई बिरामीको मृत्युसमेत हुन सक्छ । यो रोग पहिचान गरी उपचार गर्न सकिन्छ ।