देशमा दिन प्रतिदिन आत्महत्याका घटनाहरु बढीरहेका छन । मानिसले किन आत्महत्या जस्तो कठोर निर्णय लिन्छ ? यसमा धेरै कुराले प्रभाव पार्छ । तर चिकित्सा बिज्ञानले आत्महत्यालाई कसरी लिन्छ त ? के आत्महत्या गर्ने योजना बनाएका मानिसहरुलाई पहिल्यै पहिल्याउन सकिन्छ ? डिप्रेसन बाट कसरी बच्न सकिन्छ ? यि लगायतका बिषयमा बरीष्ठ मनोचिकित्सक डा. निर्मल लामिछानेले निकै उपयोगी जानकारी दिएका छन । मानिसले आत्महत्या गर्नु भन्दा २ हप्ता अगाडी बिभिन्न लक्षणहरु देखाउने समेत डा. लामिछानेले बताएका छन । डा. लामिछानेको पुरा भनाई तलको भिडियोमा हेर्नुहोस :

महोत्तरीको जलेश्वर नगरपालिका–१२ नैन्ही गाउँको मुसलमान टोलमा झाडापखाला फैलिएको छ । झाडापखालाबाट ४१ जना प्रभावित बनेका छन् । प्रहरी नायब उपरीक्षक खगेन्द्रबहादुर खड्काका अनुसार मुसलमान टोलमा मङ्गलबार साँझदेखि झाडापखाला फैलिएको हो । झाडापखालाका बिरामीलाई स्थानीय मदरसामा राखेर उपचार भइरहेको छ ।
जिल्ला अस्पताल जलेश्वरका प्रमुख डा राजीव झाले प्रभावित क्षेत्रमा चिकित्सक टोली पुगेर उपचार थालिएको बताउनुभयो । “केही बिरामी सिकिस्त छन्,” उहाँले भन्नुभयो । सिकिस्त अवस्थाकी नईमा खातुनको जिल्ला अस्पताल जलेश्वरमा उपचार भइरहेको छ । “चिकित्सक टोली औषधिसहित पुगेको छ, झाडापखाला नियन्त्रणमा आएको खबर छ,” डा झाले भन्नुभयो ।

ललितपुर- पाटन अस्पतालमा बिरामी आउने सङ्ख्यामा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ । दुई वर्षपहिलेको तुलनामा अहिले बिरामी आउने सङ्ख्यामा दोब्बरले वृद्धि भएको हो । तर बिरामीको सङ्ख्या बढ्दै गए पनि त्यसअनुसारको पूवाधार नहुँदा व्यवस्थापन गर्न कठिन भएको अस्पतालले जनाएको छ । दुई वर्षपहिलेसम्म दैनिक झण्डै एक हजार तीन सय हाराहारीमा बहिरङ्ग सेवा (ओपिडी) मा बिरामी आउने गरेका थिए । अहिले यो सङ्ख्या झण्डै दुई हजारको हाराहारीमा छ । अस्पतालका अरू किसिमका सेवा लिन आउने बिरामीको पनि सङ्ख्या बढिरहेको अस्पतालले जनाएको छ । देशभरबाट आउने बिरामीको सङ्ख्या बढ्दै गएको पाटन अस्पतालका निर्देशक विष्णुप्रसाद शर्माले बताउनुभयो । यहाँको सेवा चित्त बुझेकै कारण बिरामी बढिरहेको उहाँको बुझाइ छ । सेवाग्राहीलाई अस्पतालले साधनस्रोतले भ्याएसम्मको सेवा दिइरहेको छ । उहाँले भन्नुभयो, “हामीले भएका साधन र जनशक्तिले भ्याएसम्मको सेवा बिरामीलाई दिइरहेका छौँ ।”

सानो क्षेत्रफलमा भएको अस्पतालमा चारैतिर भवन बनिसकेका छन् । भवन बनाउन बाँकी खाली जग्गा कम मात्रै बाँकी रहेको निर्देशक शर्माले बताउनुभयो । अस्पतालमा बिरामीको चाप बढ्दा अझै धेरै सेवा विस्तारको खाँचो छ । कतिपय भवन पुराना बन्दै गएकाले पनि नयाँ वनको खाँचो रहेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “तर अस्पताल परिसरमा नयाँ भवन बनाउन खाली जमीन ज्यादै कम छ ।” अस्पतालमा प्रसूति सेवा लिन र गर्भवती जाँचका लागि आउने दुवै खालका बिरामी बढिरहेको छ । प्रसूति सेवा दिनेमा प्रसूतिगृहपछि यो अस्पताल काठमाडौँ उपत्यकाको नै दोस्रो भएको शर्माले बताउनुभयो । काठमाडौँ उपत्यका र देशभरबाट नै सिफारिश भएर आएका बिरामी यहाँ आउने गरेका छन् । उहाँले भन्नुभयो, “प्रसूति सेवामा झन् ह्वात्तै बढेको छ ।” अस्पतालले परोपकार कोष स्थापना गरेको छ । जसबाट गरीब सेवाग्राहीलाई निःशुल्क उपचार हुँदै आएको छ । अस्पतालमा छिटो सेवा लिन चाहने बिरामीका लागि निजी क्लिनिक रहेको छ । निजी क्लिनिकबाट भएको नाफाबाटै निजी क्लिनिक सञ्चालन हुने गरेको हो ।

उहाँले भन्नुभयो, “खर्च गरेर पनि चाँडो सेवा लिन्छु भन्नेबाट महँगो शुल्क लिएर गरीब र असहायलाई निःशुल्क गर्नु हाम्रो उद्देश्य रहेको छ ।” निजी क्लिनिक र साधरण सेवामा दुवैमा सेवाको गुणस्तर उस्तै भए पनि निजीमा बिरामीले चाँडो सेवा पाउँछन् । कतिपय बिरामीलाई सघन उपचार कक्षमा समेत निःशुल्क उपचार गरिएको निर्देशक शर्माले बताउनुभयो । अस्पतालको सघनउपचार कक्ष सधैँ भीडभाड हुने गरेको छ । भुइँमा नै राखेर पनि उपचार गरिँदै आएको निर्देशक शर्माले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “हामीले जसरी सक्छौँं, त्यसो गरेर नै उपचार गरिरहेका छौँ ।” उपचार नै नगरी बिरामीलाई फिर्ता नगरिएको उहाँको भनाईछ । सबै खालका बिरामीलाई समान व्यवहार गर्ने उद्देश्य रहेको अस्पतालले जनाएको छ । पैसा हुने र नहुने कोही पनि बिरामी उपचार नपाएर फर्कन नपर्ने उहाँको दाबी छ । उहाँले भन्नुभयो, “भुइँमा राखेर लगाएर पनि उपचार गर्ने तर बिरामीलाई फर्काएर नपठाउने हाम्रो उद्देश्य छ ।”

चितवन- जिल्लामा चालू आर्थिक वर्षको साउन र भदौ महिनामा १४५ जनामा स्क्रब टाइफसको सङ्क्रमण भेटिएको छ । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय चितवनले दिएको जानकारीअनुसार ८०२ जनाको रगत परीक्षण गरिएकामा सो सङ्ख्यामा स्क्रब टाइफसको सङ्क्रमण भेटिएको हो । कार्यालयका किट नियन्त्रक राम केसीका अनुसार भेटिएका सङ्क्रमितमध्ये चितवनका ५०, नवलपरासीका ३७, गोर्खाका २२ र अन्य जिल्लाका ३६ जना रहेका छन् । चितवनमा शहरी क्षेत्रका सङ्क्रमित बढिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

गत आर्थिक वर्षको साउन र भदौमा जिल्लामा १८४ जनामा सो रोगको सङ्क्रमण भएको थियो । गत आवमा दुई हजार २३७ जनाको रगत परीक्षण गरिएकामा ४१० जनामा सङ्क्रमण भेटिएको थियो । आँखाले देख्न नसकिने मुसाको कानमा हुने ‘माइट’ नामक जीवाणुको टोकाइबाट यसको सङ्क्रमण हुने गर्दछ । जिल्लामा नौ जनामा डेंगुको सङ्क्रमण भेटिएको छ । पाँच सय ६१ जनाको रगत परीक्षण गरिएकोमा सो सङ्ख्यामा डेंगु भेटिएको हो । केसीका अनुसार चितवनका चार, नवलपरासी र गोर्खाका दुई÷दुई तथा रुपन्देहीका एक जना सङ्क्रमित भएका छन् । डेंगुको सङ्क्रमण हुनेमा भरतपुर महानगरपालिकाका तीन र माडीका एक रहेको उहाँले बताउनुभयो । गत आवमा जिल्लामा एक हजार ४५३ को रगत परीक्षण गरिएकामा ५९ जनामा डेंगुको सङ्क्रमण भेटिएको थियो । उनीहरुमध्ये ३३ चितवनका थिए । सो वर्ष भदौ मसान्तसम्ममा आठ जनामा डेंगु भेटिएको थियो । डेंगु रोज सङ्क्रमित ‘एडिस’ नामक लामखुट्टेको टोकाइबाट लाग्ने गर्दछ ।

काठमाडौँ, – के तपाईँलाई शरीर चिलाउँछ, योनी पोल्ने र पिसाब फेर्दा दुख्ने समस्या छ । यदि छ भने तपाईंलाई पिसाब सङ्क्रमण भएको हुन सक्छ । यस्तो समस्या भएमा हेलचक्ताइँ नगरी चिकित्सक कहाँ उपचारका लागि जानु आवश्यक छ । पिसाब सङ्क्रमण मिर्गौलाबाट पिसाबको थैली हुँदै पिसाबको नलीबाट बाहिर निस्कदै जुनसुकै ठाउँमा किटाणुले हुने सङ्क्रमण हो । शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जका युरोलोजिष्ट प्रा डा उत्तम शर्मा यौन अङ्गको सरसफाइ वा शरीरको कुनै भागमा भएको सङ्क्रमण रगतको नलीबाट त्यहाँ पुगेर पनि पिसाब सङ्क्रमण हुने बताउनुहुन्छ । पिसाब आउने बाटो मिर्गौला, पिसाबको थैली, पिसाबको नली पिसाब आउने बाटोमा कुनै पनि समस्या भयो वा अवरोध भएमा पिसाब जमेर सङ्क्रमण हुने उहाँको भनाइ छ । विभिन्न अवरोधका कारण पिसाब सजिलै बाहिर जान पाएन भने सङ्क्रमण हुन्छ । पिसाब सङ्क्रमण सबै उमेर समूहका मानिसलाई हुनसक्ने चिकित्सकहरु बताउँछन् । पुरुषमा पिसाब थैलीबाट पिसाब फर्केर माथि जान्छ, पिसाब राम्ररी निखरेको छैन वा पिसाब नली साँघुरो छ भने पनि सङ्क्रमण हुन सक्छ ।

डा शर्माले भन्नुभयो, “वृद्ध पुरुषहरुमा हुने प्रोस्टेट ग्रन्थीको कारणले पिसाब नलीलाई साँघुरो बनाउदै लैजाँदा पिसाब सङ्क्रमण हुने धेरै सम्भावना रहन्छ ।” तुलनात्मक रुपमा हेर्ने हो भने पुरुषलाई भन्दा महिलालाई पिसाबको सङ्क्रमण बढी हुने गर्छ । महिलाहरुको पिसाब नली सानो हुन्छ भने पुरुषको नली लामो हुने भएकाले बाहिरी सङ्क्रमण पुरुषलाई कम हुने चिकित्सकको भनाइ छ । स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा अचला वैद्यले पिसाब नली, महिनावारी हुने नली र दिसा गर्ने नली सँगसँगै हुने भएकाले बाहिरी सङ्क्रमण छिटो हुने सम्भावना रहने बताउनुभयो । फोहोर चर्पी प्रयोग गर्दा, भित्री कपडा, महिनावारीमा प्रयोग कपडा पनि सफा नभएमा पिसाबसम्बन्धी सङ्क्रमण हुने चिकित्सकको भनाइ छ । पर्याप्त पानी पिउने, योनी सफा राख्ने, पिसाबलाई धेरै समय नरोक्ने, चिलाउने, पोल्ने समस्या भएमा चिकित्सकलाई देखाउने गर्नुपर्छ ।

काठमाडौं । अनुहार तथा छालामा भएका दागहरु हटाउनका लागि घरेलु उपचार निकै नै प्रभावकारी हुन्छ । सबै मानिसहरुले महँगो मूल्यको फेशियलहरू र सर्जरीहरू गर्न सक्दैनन् । त्यस्ता मानिसले घरमै सस्तो र प्रभावकारी प्राकृतिक उपाय अपनाउन सक्छन । छालाबाट दाग-धब्बाहरु हटाउने उपाय र बिधि यस प्रकार रहेका छन् :

आवश्यक सामग्री:

१. कागती
२. भिटामिन ई युक्त तेल

प्रयोग गर्ने बिधि:

एउटा कागतीको टुक्रा लिनुहोस् र त्यसलाई एउटा सफा भाडोमा निचरेर राख्नुहोस । कागती निचोरी सकेपछि अब त्यसमा एक चम्चा भिटामिन ई युक्त तेल मिसाउनुहोस् । अब चम्चाले एकछिन घोल्नुहोस् । केहि समयपछि तयार भएको मिश्रणलाई अनुहारको दाग भएको ठाउँमा कपासको सहायताले विस्तारै ४-५ मिनटसम्म मसाज गर्नुहोस् । मसाज गरि सकेपछि अब ५ मिनेटसम्म त्यसलाई सुक्न दिनुस र सुकेपछि मुख धुनुहोस् । यो प्रक्रिया दिनको दुई पटक बिहान र बेलुका गरि प्रयोग गर्नुहोस् । १ हप्तापछि तपाई आफैले दागमा आएको परिवर्तन देख्नुहुनेछ ।

कागतीको रस छालाको समस्याको लागि सबैभन्दा उपयोगी सामग्री मानिन्छ । कागतीले छालाको दाग हटाउनुको साथै तन्किएको छालाको धर्साहरु, चाउरी परेका छाला लगायतका समस्याहरुको समाधानका लागि उपयोगी हुन्छ । साथै भिटामिन इ पनि उपयोगी मानिन्छ । भिटामिन इले तन्केको छालाको धर्साहरुलाई पुन अवस्थामा पुर्याउन मदत्त गर्दछ । शल्यक्रियापछि भिटामिन ई तेल प्रयोग गर्न केहि डाक्टरहरूले सल्लाह पनि दिने गरेका छन्। किनकि यसले छालाका कोशिकाहरूलाई पुनः प्रसार गर्न मद्दत पुर्याउँछ ।

नेपालमा फेरी स्वाईन फ्लूको संक्रमण देखिएको छ । नेपालको प्रदेश नम्बर २ मा समावेश जिल्ला सप्तरीमा स्वाईन फ्लूको संक्रमण देखिएको हो । सप्तरीको कञ्चनपुर नगरपालिकामा संक्रमण देखिएको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले जानकारी दिएको छ ।

स्वाइल फ्लूको संक्रम थप फैलिन नदिन विशेष सतर्कता अपनाइएको जिल्ला स्वास्थय कार्यालयको भनाइ छ । संक्रमण फैलन नदिनको लागि बिद्यालय समेत बन्द गरिएको छ । बिद्यालय असोज २ गते सम्मको लागि बन्द गरिएको जिल्ला शिक्षा कार्यालय कञ्चनपुरले जनाएको छ ।

स्थानीय विशेष सकर्तकता अपनाउन चिकित्सले आग्रह गरेका छन् । संक्रमण देखिएको वरपर नजान तथा भिडभाडमा जाँदा मास्क तथा रुपमालको प्रयोग गर्न उनिहरुको सुझाव छ । चिकित्सकका अनुसार त्यस्तो समस्या देखिएको अवस्थामा सम्बन्धीत चिकित्सकलाई भेट्न पर्छ ।

काठमाडौँ । विदेशमा उपचार गराउनेलाई खर्च दिँदा मुलुकले ठूलो आर्थिकभार व्यहोर्दै आइरहेको छ । तर, अब भने सरकारले विदेशमा उपचार गराउनेलाई खर्च उपलब्ध नगराउने तयारी गरेको छ । यसका लागि कानुन बन्न लागेको हो । यो अन्तिम चरणमा पुगेको छ । सरकारले संसद्मा पेश गरेको जनस्वास्थ्य सम्बन्धी विधेयकमा बैदेशिक उपचारवाफत खर्च उपलब्ध नहुने गरी परिमार्जित बिधेयक तयार भएको छ ।

संसदको शिक्षा र सवास्थ्य समितिले बैदेशिक उपचारवाफत खर्च उपलब्ध नहुने गरी परिमार्जित विधेयक तयार गरेको हो। विधेयकको प्रतिवेदन बिहीबार संसदमा पेश हुँदैछ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘प्रचलित कानुनमा जुनसुकै कुरा लेखिएको भएता पनि कुनै ब्यक्तिलाई विदेशमा उपचार गर्नु पर्ने भएमा सोको लागि लाग्ने खर्च नेपाल सरकारबाट उपलब्ध गराइने छैन।’

त्यस्तै सरकारी अस्पताल र स्वास्थ्य संस्थामा कार्यरत चिकित्सक, स्वास्थ्यकर्मी वा कर्मचारीले सरकारले तोकेको समयमा अन्यत्र काम गर्न नपाउने ब्यवस्था प्रतिवेदनमा थप गरेको छ ।

काठमाडौं । नेपालमा स्वाइन फ्लु र हङकङ फ्लु देखिएको छ । सप्तरीको कन्चनरुप नगरपालिकामा मौसमी रुघाखोकी अन्तर्गत देखिएको हङकङ फ्लु अर्थात् इन्फुएन्जा ए भाइरस एच३एन२ र बोलचालमा स्वाइन फ्लु भनिने ‘इन्फुएन्जा ए (एच१एन१) को प्रकोप देखिएको हो । अज्ञात रोगका कारण चार सय जना बिरामी र दुई साता ३ जना बालकको मृत्यु भए पछि त्यहाँबाट ल्याइएको र्रयाल (थ्रोट स्वाव) को नमुना परीक्षण गर्दा उनीहरुमा हङकङ फ्लु र स्वाइन फ्लु देखिएको हो।

राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला (एमपीएचएल) मा परीक्षणको लागि ल्याइएका १६ वटा नमूना मध्ये १० वटामा हङकङ फ्लु र एउटामा स्वाइन फ्लु देखिएको हो। विरामीमा ज्वरो आउने, छाती दुख्ने, खोकी लाग्ने र बिस्तारै शिथिल हुँदै बच्चाको मृत्यु भएको थियो।
स्वाइन फलु लगायत मौसमी रुघा खोकी मुखबाट निस्किने पानीका कणहरुबाट सर्ने भएकोले संक्रमित व्यक्तिसँग एक मिटरको दुरी कायम राख्नु उपयुक्त हुन्छ।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डव्लूएचओ)काअनुसार मौसमी रुघाखोकीको भाइरस ए, बी र सी गरी तिन प्रकारको हुन्छ। ‘ए’ भाइरसको विभिन्न उप–प्रकार मध्ये हाल ‘एच१एन१’ र ‘एच३एन२’ मानिसमा फैलिरहेको छ। ‘सी’ प्रकारको इन्फुएन्जा भाइरस ‘ए’ र ‘बी’ को दाँजोमा धेरै कम फैलिरहेको हुन्छ।

चिकित्सकहरुको अनुसार दम, श्वास रोगको समस्या भएकाहरुलाई स्वाइन फलु, मौसमी रुघाखोकीको संक्रमण हुने बढी खतरा हुन्छ। यस्तै मधुमेह, मुटू, कलेजो र स्नायु रोग भएकाहरु समेत संक्रमित हुने उच्च जोखिममा रहन्छन्। गर्भवती महिला, बुढापाका र पाँच वर्षमुनिका बालबालिकामा यो संक्रमणको खतरा अन्यको दाँजोमा बढी हुन्छ।

क्यान्सरका उपचार गराइरहेकाहरु, अंग प्रत्यारोपण गराएकाहरु, मोटापनाको समस्या भएकाहरु एचआईभीरएडस वा अन्य कारणले रोग प्रतिरोधक क्षमता कम भएकाहरू पनि स्वाइनको उच्च जोखिममा हुन्छन्। मदिरापान गर्नेहरुलाई पनि जोखिम समूहमा पर्छन्।

काठमाडौं । देशभरका २१ सय सरकारी स्वास्थ्यकर्मीले झन्डै एक वर्षदेखि काम नगरी सेवा–सुविधा बुझिरहेका खसलेको छ । गत कात्तिकदेखि उनीहरूलाई सरकारले नै काम दिन नसकेको हो ।

संघीयता कार्यान्वयनका क्रममा स्वास्थ्य मन्त्रालय र माताहतका संरचना परिवर्तन भएसँगै उनीहरू कामविहीन भएका हुन् । क्षेत्रीय स्वास्थ्य कार्यालय, जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय, जनस्वास्थ्य तालिम केन्द्र र मेडिकल स्टोर खारेज भएसँगै त्यहाँ रहेका ११औँ तहसम्मका स्वास्थ्यकर्मी फाजिलमा परेको खबर आजको नयाँपत्रिका दैनीकले लेखेको छ ।

उर्लाबारी । दुवै मृगौला बिग्रीएर उपचारमा आर्थिक समस्यामा परेकी मिक्लाजुङ–१ रमितेकी २२ बर्षीया उमा गुरुङ (राई)को उपचारको लागि आर्थिक सहयोग जुट्न थालेको छ । हाल मलेसियामा रहेका मिक्लाजुङ ५ निवासी गुप्ती निवासी भीम मगरले नगद १५ हजार १ सय १५ रुपैंया सहयोग पठाउनुभएको हो । उक्त रकम मंगलवार एक कार्यक्रमका बिच उमा गुरुङ (राई) बचाउ अभियानका सचिव तोया राईलाई हस्तान्तरण गरिएको छ । उक्त रकम टाँडी युवा क्लवका अध्यक्ष महेन्द्र थेगिम,उर्लाबारीका गोरखापत्र दैनिकका पत्रकार हरि कोईराला,विवेचना दैनिकका तेजन खड्का र युवा मन नेपालका किशोर श्रेष्ठले संयुक्त रुपमा हस्तान्तरण गरेका छन् । भीम मगरले महेन्द्र थेगिमको पहलमा उक्त रकम पठाउनुभएको थियो । मगरले अनलाईन कुराकानीमा आफ्नो गाउँको चेलीको उपचारमा आर्थिक समस्या भएको समाचार पढेको र ज्यान बचाउन खातिर सहयोग गरेको बताउनुभएको छ । मगरले यसअघि पनि विभिन्न सामाजिक काम सहयोग गर्दै आउनुभएको थियो ।

परिवारको आर्थिक अवस्थाले धान्न नसक्ने भएपछि शुभचिन्तक समक्ष सहयोगको हात फैलाईएको उमा गुरुङ (राई) बचाउ अभियानका संयोजक कबिन्द्र राईले बताउनु भएको छ । उहाको अनुसार उमाको उपचारमा अहिलेसम्म ७ लाख रुपैयाँभन्दा बढी खर्च भईसकेको छ । उमाको तीन बर्षे काखे छोरा रहेका छन् भने पति बैदेशिक रोजगारको शिलशिलामा मलेसियामा हुनु हुन्छ । उहाले मलेसियामा कमाएको रकम सबै उपचारमा सकिसक्नु भएको छ ।

काका ससुरा उमेश राईका अनुसार, उमालाई दिदीले मृगौला दिन लाग्नु भएको हो । तर हाल उपचारमा लाग्ने खर्च एकदमै अभाव छ । उनको उपचारका लागि झण्डै १५ लाख रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरिएको छ । उमाको उपचारमा सहयोग पुर्याउन चाहानुहुने सहयोगी महानुभावले बचाउ अभियानका सचिव तोया राईलाई ९८२३७१५४६१ मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुनेछ ।

सुभा, – चिकित्सकहरुले विरामीको आवश्यकतालाई बेवास्ता गर्ने गरेको फिजीका स्वास्थ्यमन्त्रीले आरोप लगाउनुभएको छ । स्वास्थ्य सेवा दिने बेलामा स्वास्थ्यकर्मीहरुले विरामीहरूप्रति पर्याप्त ध्यान नदिने गरेको र उनीहरुको आवश्यकतालाई नबुझ्ने गरेको उहाँको भनाई छ । फिजी मेडिकल एसोसिएसनको ६०औँ बार्षिक बैज्ञानिक सम्मेलनमा बोल्दै उहाँले चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीहरुप्रति असन्तुष्टी व्यक्त गर्नु भएको हो ।

फिजी ब्रोडकास्टिङ कर्पोरेसन (एफबीसी)ले सोमबार दिएको जानकारी अनुसार फिजीका स्वास्थ्यमन्त्री रोसी अकबरले स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई सेवाको गुणस्तर सुधार्न आग्रह गर्नुभयो । फिजी नागरिकहरुसँग सहकार्य गर्न, उनीहरुको भावना बुझ्न र उनीहरुलाई पर्याप्त चासो दिन सकेमा मात्रै उद्देश्य अनुसारको उपलब्धि हासिल हुने उहाँले बताउनुभयो । उहाँले नसर्ने रोगहरुको निधान तथा न्युनिकरणका लागि राम्रो अभ्यासकर्ता, शिक्षक, वकील र राम्रो प्रशासक बन्न समेत चिकित्सकहरुलाई आग्रह गर्नुभयो ।

अन्तर्राष्ट्रिय अनुसन्धानकर्ताहरूसँगको समन्वयमा सरकारले नेपालमा मुटुरोगीको अवस्थाबारे अनुसन्धान सुरु गरेको छ । मुटुरोगी बढ्दै गए पनि सरकारसँग यकिन तथ्यांक छैन । त्यसैले सरकारले यससम्बन्धी पूर्ण विवरणका लागि अनुसन्धान थालेको हो ।अनुसन्धानका क्रममा रोगीको संख्या, यसको जोखिम, न्यूनीकरण, मृत्युलगायत विषयमा तथ्यांक संकलन तथा अनुसन्धान गरिने भएको छ । केहीअघिदेखि नै काठमाडौं विश्वविद्यालयले यस्तो अनुसन्धान आवश्यक रहेको भन्दै स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयसँग समन्वय गरेको थियो ।अनुसन्धानका लागि विभिन्न १० देशका प्रतिनिधि नेपाल आएका छन् । चिकित्सक, नर्स, फार्मेसी, पारामेडिक्स, पब्लिक हेल्थलगायत विभिन्न विधाका स्वास्थ्यकर्मीको सहभागितामा अनुसन्धानबारे छलफल गरिएको खबर अाजकाे नयाँ पत्रिकामा छ।

काठमाडौं विश्वविद्यालयका डिन डा. राजेन्द्र कोजूका अनुसार १० देशका प्रतिनिधि नेपालमा भेला भएका छन् । उनीहरूले मुटुरोगको समस्या निदानजस्ता विषयमा कसरी केन्द्रित भएर अनुसन्धान गर्ने भन्नेबारे जानकारी गराउनेछन् । ‘भविष्यमा मुटुरोग कसरी रोक्न सकिन्छ भन्ने चिन्ता हामी सबैलाई लागेको छ,’ उनले भने, ‘उपचार गर्न सक्छौँ÷सक्दैनौँ भनेर हामी नेपालमा पहिलोपटक अनुसन्धानमा जुटेका हौँ ।’

काठमाडौँ ।महिनावारी भनेको शारीरिक परिवर्तन मध्येको एक परिवर्तन हो । यो हाम्रो शरीरमा भएका रागरसहरूको मात्रामा आउने परिवर्तनका कारणले हुने गर्दछ । महिनावारी प्राकृतिक सरसफाइ प्रक्रिया हो र महिनावारी हुनु भनेको एउटी केटी हरेक महिना गर्भवती हुन तयार हुने सङ्केत हो । यदि महिला महिनावारी भइन् भने पाठेघरले बनाएको रगतको तह विस्तारै योनिमार्ग हुदै रगतका रूपमा शरीरबाट बाहिर निस्कन्छ जुन रगतको रङ्ग गाढा रातो हुन्छ र कहिले कही ढिका जस्तो भएर जमेको रगतका रूपमा पनि बाहिर निस्कन्छ ।

पहिलो पटक महिनावारी सुरु हुने उमेर, प्रत्येक महिनाको महिनावारीबिचको अन्तर र महिनावारी बन्द हुने समय प्रत्येक महिलामा फरक फरक हुन्छ । धेरैजसो युवतीहरूमा पहिलो महिनावारी १२ देखि १४ वर्षको उमेरमा हुन्छ तर कुनै कुनै युवतीहरूमा छिटो ९ वर्षको उमेरमा नै र कुनै कुनैमा ढिलो १६ वर्षको उमेरमा महिनावारी भएको पनि पाइएको छ ।

यदि कुनै युवतीको पहिलो महिनावारी १६ वर्षमा मात्र भएको छ भने पनि यसलाई सामान्य नै मान्न सकिन्छ तर यदि महिनावारी हुनु पर्ने सामान्य वर्षभन्दा ढिला भएमा डाक्टर वा स्वास्थ्यकर्मीसंग सल्लाह सुझाब सहित उपचार सेवा लिन सकिन्छ । नेपाली समाजमा यसले नराम्रो छाप छोडेको छ ! एउटा युवती महिनावारी हुदा घर बाट बाहिर राख्ने समस्याले जरा गाडेको छ ! यस बाट युवतीहरुमा धेरै किसिमका समस्या आउने गरेको छ । यस कारणले गर्दा युवतीहरु बलात्कृत हुने गरेको पाएको छ ! आजको अङ्गकमा हामीले गायिका सरस्वती लामासंग महिनावारिको पहिलो अनुभव कस्तो रहयो थाहा पाउनुहोस् ….

सुर्खेत-तीजको दर खाँदा आइतबार बेलुका सुर्खेतमा नौ जना बिरामी परेका छन् ।वीरेन्द्रनगर नगरपालिका–२ दौलतपुर सुर्खेत निवासी डिलमाया सुनारको घरमा दर खान बोलाइएका नौ जना आफन्त बिरामी परेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतका प्रवक्ता श्यामसिंह चौधरीले जानकारी दिनुभयो । प्रवक्ता चौधरीका अनुसार बिरामी पर्नेमा ३० वर्षीय प्रदीप सुनार, ११ वर्षीय मिलन सुनार, नौ वर्षीय आशीष सुनार, २७ वर्षीय पदम सुनार, ३० वर्षीया चन्दा सुनार, ४५ वर्षीया चन्द्रकला सुनार, ४९ वर्षीय नरबहादुर सुनार, २० वर्षीया रीता सुनार र नौ वर्षीय अमित सुनार रहेका छन् ।

बिरामी सबैको उपचारको लागि मध्यपश्चिम क्षेत्रीय अस्पताल सुर्खेतमा लगिएको उहाँले जनाउनुभयो । टाउको दुख्ने, वान्ता हुने, रिङ्गटा चल्ने समस्या भएको र त्यो अवस्था अहिलेसम्म सुधारमा नआएको बिरामीका आफन्त पूजा सुनारले जानकारी दिनुभयो ।क्षेत्रीय अस्पतालका डा नमोबुद्ध शाक्यले फुड प्वाइजनका कारण यो समस्या आएको जानकारी दिनुभयो । बिरामी सबैको उपचार भइरहेको छ ।

काठमाडौँ-ग्रिन टी स्वास्थ्यका लागि निकै राम्रो मानिन्छ । ग्रिन टीमा पाइने एन्टिअक्सिडेन्टले सम्भावित कैयौँ रोगबाट बचाउने गर्छ । त्यसैले दिनमा ४–५ पटक यसको प्रयोग गर्दा लाभदायक हुन्छ ।यसको सेबनले महिलामा स्तन क्यान्सरको सम्भावना ३० प्रतिशतले कम भएर जान्छ ।छालासम्बन्धी रोगबाट पनि बचाउन मद्दत गर्छ भने स्मरणशक्ति बढाउनका लागि पनि प्रयोग गरिन्छ ।

किनकि, यसले ब्रेन फङ्सनलाई एक्टिभ बनाउने काम गर्छ ।त्यसैले यसको सेबन दैनिक गर्नु राम्रो मानिन्छ ।ग्रिन टीको एन्टिअक्सिडेन्टले क्यान्सरको सेललाई मार्ने पनि काम गर्छ ।

यसले विशेषगरी ब्रेस्ट, ब्लाडर, ओभरीयन, थ्रोट, लङ, प्रोस्टेट र पेटको क्यान्सरबाट बचाउन सहयोगी भूमिका खेल्छ ।यसले अल्जाइमर हुनबाट पनि जोगाउँछ ।यति मात्र होइन ग्रिन टीले दाँतलाई बलियो बनाउन भूमिका निर्वाह गर्छ ।त्यसैले स्वास्थलाई मध्यउ नजर गर्दै ग्रिन टि पिउनु लाभादायक मानिन्छ ।

नेपालगञ्ज बाँके,- बाँकेका बाढीपीडितमा आँखा, कान र पेट दुख्ने समस्या देखिएको छ । बाढीपीडितलाई लक्षित गरी राप्ती सोनारी गाउँपालिकाअन्तर्गत डुबान क्षेत्रमा सञ्चालन भएको स्वास्थ्य शिविरमा उपचारार्थ आएका बाढीपीडितमा यस्तो समस्या देखिएको हो । नेपाली सेनाको बाँके राष्ट्रिय निकुञ्जस्थित श्रीमेहर गण र विभिन्न सामाजिक संस्थाको समन्वयमा बाढीबाट प्रभावितलाई लक्षित गरी स्वास्थ्य शिविर सञ्चालन भएको छ । शिविरमा उपचारको लागि आएका अधिकांशमा आँखा, कान र पेट दुख्ने, समस्या देखिएको उपचारमा सैनिक अस्पतालबाट खटिनुभएका डा विजय केसीले बताउनुभयो । खानेपानीको समस्याले आँखा कान र पेट दुख्ने समस्या भएको हुनसक्ने उहाँको अनुमान छ ।

राप्ती सोनारी गाउँपालिका–२ कचनापुरको टिकुलीपुर र वडा नं ४ वैजापुरको धामपुरमा शिविर सञ्चालन गरिएको छ । टिकुलीपुरकी नन्दकली विकले निःशुल्क उपचार गर्न पाएकामा खुशी व्यक्त गर्नुभयो । अस्पताल जान समय ननिकालेका बैजापुरका प्रितिराम थारुले पनि आज गाउँमै स्वास्थ्य जाँच गराएका छन् । शिविरमा सामान्य चिकित्सा र बिरामीलाई निःशुल्क औषधि वितरण गरिएको छ, गत वर्षको बाढीले क्षति पु¥याएका बाढीपीडितलाई लक्षित गरी शिविर आयोजना गरिएको श्रीमेहर गणका प्रमुख सेनानी वासुदेव धिमालले जानकारी दिनुभयो ।

एजेन्सी । विरामीले सेक्स गर्न हुँदैन भनिन्छ । तर, केही रोगका विरामीले भने यौन सम्पर्क गर्न सकिने बताइन्छ । नियमित हुने सेक्सले मानिसलाई निरोगी बनाउन पनि मद्दत गर्ने छ । दबाबमा नभइ स्वतःस्फूर्त हुने यौन सम्पर्कले मानिसलाई विभिन्न रोग लाग्नबाट रोक्ने तथा केही रोगका विरामीले सेक्स गर्न हुने बताइएको छ ।

नियमित सेक्स गर्दा यी रोगका विरामीलाई हुन्छ फाइदा

१. टाउको दुख्ने समस्या रहेकाले नियमित सेक्स गर्दा फाइदा हुने अनुसन्धानले देखाएको छ । नियमित सेक्स गर्दा टाउको दुख्ने समस्या कम हुने दाबी गरिएको छ । नेशनल सर्वे अफ सेक्सुअल एटीट्युड्स एण्ड लाइफस्टाइलले गरेको सोधले माइग्रेन भन्ने टाउको दुख्ने रोगका विरामीलाई नियमित सेक्स फाइदाजनक हुने देखाएको अने । उक्त सोधले महिनामा ५ पटक भन्दा कम सेक्स गर्नेहरुलाई माइग्रेन हुने नयाँ तथ्य पनि बाहिर ल्याएको छ ।

२. उच्च रक्तचाप भएका व्यक्तिले सेक्स गर्न सकिन्छ । यस रोगका विरामीले नियमित सेक्स गर्दा उच्च रक्तचाप नियन्त्रण हुने सोधले देखाएको हो । एक अध्ययनकाअनुसार उच्च रक्तचापका विरामीले नियमित सेक्स फाइदाजनक हुन्छ ।

३. नियमित सेक्स गर्दा प्रोस्टेट क्यान्सर कम हुने अध्ययनहरुको दाबी छ । नियमित सेक्स गर्ने पुरुषलाई प्रोस्टेट क्यान्सरको खतरा निक्कै कम हुने दावी शोधकर्ताहरुले गरेका छन् । महिनामा २१ पटक वा नियमित सेक्स गर्दा प्रोस्टेट क्यान्सरको खासै खतरा नहुने उनीहरुको भनाइ छ ।

४. मोटोपनबाट पीडित भएकाहरुले नियमित सेक्स गर्दा पनि फाइदा हुन्छ । मोटोपनबाट समस्यामा परेकाहरुलाई पनि नियमित सेक्स राम्रो मानिएको छ । कुनै पनि कसरत गर्नु भन्दा नियमित सेक्स मोटोपन घटाउने सहजसहजसिद्ध उपाय हुने शोधकर्ताहरुको भनाइ छ ।

५. निययमित सेक्स गर्दा हृदयघातको समस्या पनि कम हुन्छ । नियमित सेक्स गर्दा हृदयघातको खतरा पनि कम हुने अध्ययनले देखाएको छ । नियमित सेक्स गर्दा शरीरमा एस्ट्रोजन र टेस्टोस्टेरोनका संतुलन बनि राख्ने हुँदा हृदयघातको कम हुने शोधकर्ताहरुले दाबी गरेका छन् ।

नेपालगञ्ज-बर्दिया सानोश्री की ३६ वर्षाया रामकली चौधरीको पाठेघर झिकिएपछि उनलाई पहिले जस्तो काम गर्न सहज छैन । “तल्लो पेट दुख्ने, सेतो पानी आउने र शरीर शिथिल हुने अवस्था भए पनि कसैलाई भनिन् । पछि थाहा भयो मेरो पाठेघर बिग्रिसकेको रहेछ ।” विशेषतः ग्रामीण भेगका महिला आफ्नो भित्री स्वास्थ्य अवस्था खतराको सङ्केतभन्दा माथि पुगेपछि बल्ल अरुलाई भन्ने गर्छन् । परिवारमा पुरुषको तुलनामा निर्णय तहमा पकड नहुँदा ग्रामीण क्षेत्रका महिला स्वास्थ्य समस्याबाट बढी प्रभावित हुने गरेका छन् । महिलालाई अन्य स्वास्थ्य समस्याभन्दा प्रजनन स्वास्थ्य समस्याले अझ बढी गाँजेको पाइन्छ । प्रदेश ५, प्रदेश ७ र कर्णाली प्रदेशको हुम्ला, जुम्ला, बाँके, बर्दिया कैलाली, कञ्चनपुर, अछाम, बाजुरा, रोल्पा, रुकुम दाङलगायत जिल्लाका सुदूर क्षेत्रमा बसोवास गर्ने महिलाले प्रजनन स्वास्थ्यमा भोग्दै आएका समस्यामध्ये आङ खस्ने समस्या सबैभन्दा बढी पाइने गरेको छ ।

“कामको बोझ, मानसिक तनाव, सरसफाइमा कमी, उमेर नपुग्दै बिहे गर्नु र असुरक्षितरुपमा सुत्केरी गराउने कारणले पनि महिलामा पाठेघर समस्या जटिल हँुदै गएको छ”, नेपालगञ्जस्थित भेरी अञ्चल अस्पतालका स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा कल्पना थापा बताउनुहुन्छ । डा थापा भन्नुहुन्छ, “गाउँघरतिर छिटोछिटो बच्चा जन्माउनु, सुर्तीजन्य अम्मल प्रयोग गर्नु, पोषणयुक्त खानामा ध्यान नदिनु र महिलाप्रति परिवारको व्यवहार मैत्रीपूर्ण नहुनुका कारण पनि यो समस्या झागिँदै गएको छ ।” नेपालगञ्जस्थित भेरी अञ्चल अस्पतालमा पाठेघर जाँच गराउन आउनु भएकी चार सन्तानकी आमा रुकुमकी ३५ वर्षीया मनसरी बूढाको दुःखेसो छ, “काममा दिनभरि खटिनुपर्छ, समयमा खान पाइँदैन, मेलापात पनि गर्नुपर्छ, त्यसैले आफ्नो स्वास्थ्यको विषयमा ध्यान दिने समय नै हँुदैन ।”

केही समयअघि यस भेगका विभिन्न ग्रामीण क्षेत्रमा सञ्चालन गरिएका स्वास्थ्य शिविरमा उपचारका लागि आएका महिलामध्ये अधिकांशमा पाठेघरको समस्या अधिक थियो । “शिविर, स्वास्थ्यचौकी र अस्पतालमा उपचारका लागि आउने महिलामध्ये एक चौथाइ महिलाको पाठेघर जटिल अवस्थामा पुगिसकेको हुन्छ, शल्यक्रिया गर्नुबाहेक अन्य उपचार सम्भव हँुदैन”, प्रमुख जनस्वास्थ्य प्रशासक खिमबहादुर खड्काको अनुभव छ । विशेषतः ग्रामीण भेगका पछाडि पारिएका दलित, मधेशी, मुस्लिम र सीमान्तकृत समुदायका महिलामा यो समस्या बढी देखिएको छ । कम उमेरमा विवाह हुनु, घरमै बच्चा जन्माउनु, गर्भावस्थामा पोषिलो खानेकुरा खान नपाउनु, सुत्केरी अवस्थामा राम्रो स्याहार नपाउनु र अत्यधिक कामको बोझमा परेका महिलामा आङ खस्ने समस्या बढी देखिने गरेको जनस्वास्थ्य कार्यालयको तथ्याङ्कमा छ ।

यो अवस्थामा सुधार ल्याउन सरकारले जिल्ला जिल्लामा महिला स्वास्थ्य कार्यक्रमअन्तर्गत सुरक्षित मातृत्व, आमा सुरक्षा, पूर्व गर्भवती स्याहार, आइरन चक्की, पोषणयुक्त खाना वितरणलगायतका कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ । घरमा बच्चा जन्माउँदा पाठेघर खस्नेलगायतका जटिल स्वास्थ्य समस्या कम गर्न विशेषतः ग्रामीण भेगका स्वास्थ्य संस्थामा बर्थिङ सेन्टर (सुत्केरी गराउने केन्द्र) निर्माणको अभियान शुरु गरिएको छ । प्रमुख जनस्वास्थ्य प्रशासक खड्का भन्नुहुन्छ, “पाठेघर खस्ने समस्यालाई समाधान गर्ने हो भने महिलाको स्वास्थ्य, शिक्षा तथा सामाजिक र आर्थिक सशक्तीकरणलाई स्वास्थ्य कार्यक्रमसँग जोड्नु नितान्त आवश्यक छ ।”

बनेपा,- पाँचखाल नगरपालिका–१२ काँसकोटमा तीजको दर खाँदा ५० भन्दा बढी बिरामी भएको प्रहरीले जनाएको छ ।स्थानीय ग्रामीण स्वावम्बन बहुद्देश्यीय सहकारी संस्था लि ले शनिबार तीज विशेष दर खाने कार्यक्रम आयोजना गरी २०० जनालाई दर खुवाएको थियो ।विषाक्त खानाका कारण बिरामी भएका उनीहरूको स्थानीय मेडिकलमा सामान्य उपचार गरी थप उपचारका लागि धुलिखेल अस्पताल र बनेपास्थित शिरमेमोरियल अस्पतालमा ल्याउने तयारी भइरहेको प्रहरीले जनाएको छ ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक रविराज खड्काका अनुसार विषाक्त खानाबाट अहिलेसम्ममा ५० जनालाई उपचारका लागि अस्पताल ल्याउनेक्रम जारी रहेको र बिरामी अझै बढ्ने देखिएको छ । रामीमध्ये बालबालिका बढी सिकिस्त रहेको जनाइएको छ ।बिरामीको सङ्ख्या बढ्दै गएको र विशेषगरी बालबालिका सिकिस्त रहेको भन्ने जानकारी आएका कारण दुबै अस्पतालमा द्रुत गतिमा सेवा प्रवाह गर्नका लागि चिकित्सको टोलीलाई आग्रह गरिसकिएको उहाँको भनाइ छ ।

हाम्रो भान्सामा नै हुन्छ धेरै रोगका औषधी । हामी आफ्नै सामु औषधी हुँदापनी भौतारिरहेका हुन्छौ । रोचक कुरा त जटिल र गम्भिर रोग मानिन्ए क्यान्सरको औषधी हाम्राइ भान्सामा पाईन्छ । हामीले हरेक दिन हरेकको भान्सामा बेसार वा हलेदो वा कतै हल्दी भनिने पहेँदो पदार्थ विशेषगरी तरकारीमा प्रयोग गरिरहेकै हुन्छौ । कतिपयले तरकारीको रंगको लागि पनि मिसाउन मन पराउँछन् । खासमा बेसारले तरकारीको स्वादलाई खासै असर पार्दैन । यद्दपी बेसार आफैंको स्वाद चाहिँ तीतो प्रकृतिको हुन्छ ।

बेसारमा क्यान्सर जस्ता घातक रोगसँग लड्ने गुण लुकेको हुन्छ । बेसार एक एन्टिअक्सिडेन्ट हो । यसले हाम्रो शरिरमा उत्पन्न हुने विजातिय तत्वहरुलाई नियन्त्रण गर्ने क्षमता हुन्छ । काक्र्युमिन पदार्थका कारण बेसारको रंग पहेंलो हुन्छ । यसले क्यान्सरमा हुने कोषिय परावर्तनलाई रोक्छ । यहाँसम्म की डीएनएमा हुने हानीलाई समेत बेसारले रोक्ने गर्छ ।

काठमाडौ ।वरिष्ठ स्त्री तथा प्रसुती रोग विशेषज्ञ डाक्टर भोला रिजालले आफ्नो नियमित स्वास्थ्य सेवा नेपाल मेडिकल कलेज शिक्षण अस्पताल (एनएमसी) अत्तरखेल काठमाडौंबाट दिने भएका छन् । गरिब तथा विपन्न नागरिकलाई सस्तो र गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा दिने उद्देश्यले रिजालले पुरा समय नेपाल मेडिकल कलेजमा दिने भएका हुन । यस अघि रिजाल ओम अस्पतालमा रहेर बिरामीलाई सेवा दिदै आएका थिए ।

मैले आफ्नो सेवालाई एनएमसीबाट नियमीत गर्ने निर्णय लिएको छु रिजालले भने, ‘यस बाट बिरामीमा पर्न गएको केही असुबिधा प्रति क्षमा चाहान्छु ।’ आगामी सोमबार देखि हप्ताको ६ दिन रिजालले शिक्षण अस्पताल जोरपार्टीबाट सेवा नियमीत रुपमा दिने छन् । उनले भने, मेरो नियमीत सेवा आगामी सोमबार देखि सुरु हुने छ । गरिब तथा बिपन्न बिरामीलाई सहज र सरल रुपमा स्वास्थ्य सेवा दिने मेरो पहिलो लक्ष्य हुने छ उनले भने ।

रिजालले आफ्ना नियमीत सेवा ग्राहीलाई कसैको भ्रममा नपरी नेपाल मेडिकल कलेज आउँन आग्रह गरेका छन् । नेपाल मेडिकल कलेज जोरपार्टीमा रिजालले दिउँसो १ देखि ४ बजेसम्म बिरामी हेर्नेछन् ।

दूषित पर्यावरण र खानपानलगायत कारणले क्यान्सर रोगीको संख्या बढ्न थालेको छ । त्यसैले क्यान्सर लाग्न नदिन खान पानमा ध्यान दिनुपर्छ । त्यसैले क्यान्सरको जोखिम कम गर्न यस्ता खानेकुरा खानुपर्छ ।

मसिना फलफूल- स्ट्रबेरी, किम्बु, काफलजस्ता मसिना आकारका फलफूलमा क्यान्सरविरुद्ध लड्ने फाइट्रोन्युट्रियन्ट्स तŒव प्रशस्त हुन्छ, जसले शरीरका अंग विशेषमा क्यान्सरका कोषिकाहरूको विकास र विस्तारलाई रोक्ने काम गर्छ । साथै, रक्तकोषिका तथा धमनीमा क्यान्सरमुखी रसायनको विकासलाई पनि यसले कम गरिदिन्छ । यस्ता फलफूल खाइरहने गर्नाले आमाशय, मुख र छालाको क्यान्सर लाग्ने सम्भावना कम हुन्छ ।

लसुन-लसुनमा पाइने फाइटो केमिकलले क्यान्सरविरुद्ध लड्ने क्षमता दिलाउँछ । आइवा वुमन्स हेल्थ स्टडीले गरेको एउटा अनुसन्धानले बढी लसुन खाने महिलालाई पाठेघरसम्बन्धी क्यान्सर हुने जोखिम कम लसुन खाने महिलाको भन्दा ५० प्रतिशत कम हुने पत्ता लगाएको थियो । लसुनले स्तन र पेटको क्यान्सर लाग्ने सम्भावना पनि कम गराउँछ ।

ब्रोकाउली- काउली परिवारका सबै तरकारीमा क्यान्सरनिरोधी गुण बढी पाइने गरे पनि ब्रोकाउलीमा यसको मात्रा सबैभन्दा उच्च हुन्छ । ब्रोकाउलीमा सल्फोराफेनको मात्रा अधिक हुन्छ, जसले क्यान्सर लगाउने, ट्युमर बढाउने शरीरभित्रका रसायनलाई निस्तेज गर्ने गर्छ । ब्रोकाउली खाइरहने गर्नाले स्तन, कलेजो, फोक्सो, प्रोस्टेट, छाला, पेट लगायतका क्यान्सर हुने जोखिम कम हुन्छ ।

सलाद-सलाद खाँदा गाढा हरियो रङका तरकारीको सलाद खानु क्यान्सरको जोखिम हटाउने दृष्टिकोणले बढी लाभदायक हुन्छ । गाढा हरियो तरकारीमा क्लोरोफिलको मात्रा बढी हुन्छ र यस्ता तरकारी खाँदा शरीरमा म्याग्नेसियमको आपूर्ति बढ्न जान्छ । म्याग्नेसियमले क्यान्सरका जीवाणुलाई कमजोर पार्ने र नयाँ स्वस्थ कोषिकाको विकासका लागि अनुकूल वातावरण बनाउने गर्छ ।

मसिना फलफूल- स्ट्रबेरी, किम्बु, काफलजस्ता मसिना आकारका फलफूलमा क्यान्सरविरुद्ध लड्ने फाइट्रोन्युट्रियन्ट्स तŒव प्रशस्त हुन्छ, जसले शरीरका अंग विशेषमा क्यान्सरका कोषिकाहरूको विकास र विस्तारलाई रोक्ने काम गर्छ । साथै, रक्तकोषिका तथा धमनीमा क्यान्सरमुखी रसायनको विकासलाई पनि यसले कम गरिदिन्छ । यस्ता फलफूल खाइरहने गर्नाले आमाशय, मुख र छालाको क्यान्सर लाग्ने सम्भावना कम हुन्छ ।

गोलभेँडा- गोलभेँडामा पाइने क्यारोटेनोइड नामक तŒवले यसलाई रातो बनाउँछ । यही तŒवले गर्भाशयमा हुने क्यान्सरका कोषिकाहरूको विकासलाई रोकिदिने गर्छ । यसले फोक्सो, प्रोस्टेट र पेटको क्यान्सरको जोखिम पनि कम गरिदिन्छ ।

सिमी- सिमीजस्ता गेडागुडी खाँदा शरीरमा फ्याट्टी एसिड उत्पादन बढी हुन्छ, जसले मानिसलाई क्यान्सर रोगबाट बचाउँछ । यस्ता गेडागुडी खाइरहने गर्नाले स्तन र पाठेघरसम्बन्धी क्यान्सर लाग्ने जोखिम कम हुन्छ ।

सलाद- सलाद खाँदा गाढा हरियो रङका तरकारीको सलाद खानु क्यान्सरको जोखिम हटाउने दृष्टिकोणले बढी लाभदायक हुन्छ । गाढा हरियो तरकारीमा क्लोरोफिलको मात्रा बढी हुन्छ र यस्ता तरकारी खाँदा शरीरमा म्याग्नेसियमको आपूर्ति बढ्न जान्छ । म्याग्नेसियमले क्यान्सरका जीवाणुलाई कमजोर पार्ने र नयाँ स्वस्थ कोषिकाको विकासका लागि अनुकूल वातावरण बनाउने गर्छ ।

डब्लुएचओका अनुसार नेपालका ६० प्रतिशत बालबालिका र ५ देखि १० प्रतिशत वयस्क तथा युवामा दाँत र मुख गनाउने समस्या देखिने गरेको छ । यो समस्याले धेरै मानिसलाई चिन्तित बनाएको हुन्छ । त्यसैले मानिसहरु यस्तो समस्यबाट छुट्कारा पाउन चाहान्छन् । मुख गनाउनुको प्रमुख कारण जिब्रो सफा नहुनु हो । त्यसैले यस्ता समस्यबाट छुट्कारा पाउन धेरै कुरामा ध्यान दिनु आबश्यक हुन्छ ।यसका लागी मुखमा खानेकुरा राखेर सत्नु हुँदैन् ।बिहान खाना खाएपछि र राति सुत्नुअघि दाँत माझ्नु पर्छ ।

रिेसा भएको र पोसिलो खानेकुरा खानुका साथै प्रसस्त पानी पिउनु पर्छ ।वेलावेलामा मुख कुल्ला गरेर दाँतमा अड्किएका खानेकुरा हटाउने, डेन्टल फ्लस प्रयोग गर्न पनि सकिन्छ । त्यस्तै धेरै गुलियो, अमिलो खानेकुरा सकेसम्म कम खाने । धेरै तातो र धेरै चिसो पनि खानु हुँदैन् ।हरेक ५ महिनामा दाँत जँचाउनुका साथै फ्लोराइडयुक्त मञ्जन प्रयोग गर्नुपर्छ ।हतारमा, जोडसँग घोटेर दाँत माझ्नस हुँदेन। यस्ता कुरामा ध्यान दिएमा मुख गन्हाउने समस्यबाट छुट्कारा पाउन सकिन्छ ।